Sojamelk uit Vlaanderen?
De laatste dagen is er een hoerastemming over 'Vlaamse soja'. Het is een voorlopige score, na hoge investeringen vanwege de Vlaamse overheid.
De vergelijking wordt deze dagen gemaakt met die andere (sub)-tropische plant, maïs, die sinds de zeventiger jaren onze akkers bezet. Inderdaad, beiden hebben grote troeven: ze gedijen in monocultuur en zijn mechanisch gemakkelijk in te zaaien en te oogsten..., zowel in de Verenigde Staten, Brazilië, Argentinië, Paraguay en nu dus: in Vlaanderen.
Het is de verdienste van de samenwerking tussen Alpro, het Ilvo en Aveve dat met de Vlaamse soja geopteerd wordt voor menselijke consumptie. In dat goede nieuws gaan we graag mee, alhoewel er tal van andere eiwitbronnen zijn (denk maar aan lupinen, hennep, etc.), waar Alpro en co zouden kunnen op inzetten. Waarom toch de alomtegenwoordigheid van soja? Al meer dan 5000 jaar een heilige plant in China, zoals maïs al duizenden jaren een heilige plant is in Midden-Amerika.
Het goede nieuws zou ons kunnen doen vergeten dat de internationale handel van maïs en soja niet heilig, maar pervers is. Soja en maïs zijn potentieel bronnen voor menselijke voeding. Chapeau dus, Alpro, maar laat ons nu vooral niet vergeten dat ongeveer 80 % van de wereldproductie van soja voor de veevoeding bestemd is. Voor maïs is dat cijfer zo mogelijk nog hoger. De Siamese tweeling soja-maïs in dienst van bijvoorbeeld onze hoge Vlaamse vleesconsumptie en Vlaamse exportbelangen.
De Europese Unie blijft jaarlijks 40 miljoen ton overzeese (vooral GGO-)soja importeren, met als koploper Rotterdam en Nederland als doorvoerland naar de Vlaamse en Duitse, veelal grondloze veehouderij.
Ja, laat ons juichen voor Vlaamse soja, als het geen kopie wordt van de immense monoculturen in Latijns-Amerika, waarop onze intensieve veehouderij nog altijd gestoeld is. Soja en maïs ontwrichten zowel de kleinschalige, ecologische(re) landbouw in beide Amerika's als in Europa. Willen we ons landschap nu gaan 'verrijken' met monocultuur soja? Monocultuur soja staat hier voor – gelukkig!- menselijke consumptie, maar de Donausoja rukt tegelijkertijd massaal op in Oost-Europa. Deze soja wordt in de veevoedersector als 'lokaal' voorgesteld. Is de vrachtwagen met soja uit Roemenië beter dan het schip uit Brazilië? Beide ontwrichten de lokaal verweven landbouw.
Laat ons genieten van het goede nieuws: Vlaamse soja voor menselijke consumptie. Laat ons ondertussen de verborgen veevoederstromen niet vergeten, die het landbouwmodel radicaal omver gegooid hebben.
Gelukkig zijn er onder ons heel wat boeren en boerinnen die de omkeer doen.
