Vanaf 2027 verbiedt Zweden het gebruik van aanbindmethodes voor vee, vanaf 2024 al voor biologische veebedrijven. Bovendien zal in Zweden vanaf 1 januari 2022 geen vergunning meer worden afgeleverd voor nieuwe bedrijven met bindstallen. Eerder al besliste de internationale zuivelcoöperatie FrieslandCampina om geen melk meer af te nemen van Vlaamse melkveebedrijven die nog een beroep doen op een groepstal of een aanbindstal.
Dierenwelzijn
“Het geval van FrieslandCampina bewijst dat dierenwelzijnsoverwegingen ook bij particuliere marktspelers kunnen doorwegen en zelfs vanuit het buitenland de Vlaamse landbouw kunnen impacteren”, stelt Sofie Joosen, Vlaams parlementslid voor N-VA.
Bij de bouw van nieuwe melkveestallen wordt bijna uitsluitend geopteerd voor vrijloopstallen. Vanuit economisch oogpunt zijn er verschillende redenen voor de melkveehouder om niet te kiezen voor een bind- of groepstal. In de andere melksystemen is de arbeidsbehoefte lager en het arbeidsgemak groter.
Uit een onderzoek van Inagro bleek dat het in een bindstal 3 uur en 28 minuten duurt om 1.000 l te melken. In een draaimelkstal duurt dit 1 uur, in een veelgebruikt systeem zoals de visgraatmelkstal is dit 2 uur en 39 minuten. Om ergonomische redenen bieden uiteraard modernere systemen veel voordelen. Het melken gebeurt hier automatisch, met een melk -robot, of rechtstaand, waarbij de dieren op een hoogte staan.
Een bindstel is een individuele installatie om dieren periodiek vast te zetten, een stal volledig uitgerust met bindstellen is een bindstal. Bindstellen worden vaak gebruikt om hoogdrachtige koeien enkele weken voor het kalven vast te zetten.
Dit vereenvoudigt de controle op de dieren heel sterk, waardoor op het gepaste moment een keizersnede kan worden uitgevoerd, als dit nodig zou blijken. Vanuit dierenwelzijnsstandpunt is deze praktijk dan ook te verdedigen. Ook op bedrijven waar kalveren bij de moeder zogen, worden nog bindstellen gebruikt.
De kalveren kunnen dan zonder groot risico op verwonding gaan zogen en alle dieren, zowel koeien als kalveren, kunnen heel goed gecontroleerd worden door de veehouder. Deze dieren worden enkel tijdens de zoogperiode aangebonden voor een periode van een 3-tal maand. Daarna gaan de koeien en de kalveren weer in een groepsstal op stro naar de weide.
Behandelen en observeren
Ten slotte kan het soms nodig zijn om een of meerdere dieren tijdelijk te fixeren om ze te laten herstellen van ziektes of verwondingen, om ze veilig te kunnen behandelen, of eenvoudig te observeren. De cijfers over het aantal en het soort melkinstallaties worden verzameld door het ILVO binnen Control, de organisatie die jaarlijks melkwinningsapparatuur en koeltanks doormeet. Er zijn slechts cijfers beschikbaar vanaf 2016 (zie tabel).
Het aantal bindstallen in onderstaande tabel is gebaseerd op het aantal unieke melkinstallaties doorgemeten in Vlaanderen door een door Control erkende technicus in het aangegeven jaar. De cijfers zijn dan ook slechts indicatief van aard en geven vooral de evolutie van het aandeel bindstallen en aandeel koeien in bindstallen weer.
Jaar na jaar minder
Uit de cijfers blijkt dat het aantal bindstallen op Vlaamse veebedrijven jaar na jaar daalt. Van 941 bindstallen (30.422 koeien) in 2016 naar 656 bindstallen (21.144 koeien) in 2020. Procentueel is het aantal koeien in een bindstal van 10,3 % in 2016 naar 6,5 % in 2020 gedaald.
“Op dit moment is er geen reglementaire basis om bij het toekennen van de vergunning voor nieuwe stallen de aanbindstal te verbieden”, ant woordt minister Crevits. “Ik zie dan ook geen reden om een overheidsgestuurd uitdoofscenario voor bindstallen te ontwikkelen. Het is immers een stalsysteem dat omwille van ergonomische, bedrijfs- en markteconomische redenen terugvalt en op termijn zal verdwijnen in Vlaanderen. Tenslotte is het wenselijk dat veebedrijven om diverse redenen (zie hierboven) over enkele bindstellen kunnen beschikken”, besluit Crevits.
