Klauwproblemen: beter voorkomen dan genezen
Het ClawCareproject heeft als grootste doel om na te gaan of de huidige manier van klauwverzorging nog steeds doeltreffend is voor onze moderne, hoogproductieve koeien. Daarnaast gaan de onderzoekers ook op zoek naar nieuwe hulpmiddelen, zoals een smartphone-app die gekoppeld wordt aan betaalbare mobiele warmtecamera’s die via een algoritme kreupelheid en klauwaandoeningen kunnen herkennen.
Late detectie
Het is vaak zo dat het onderliggende klauwprobleem al ver gevorderd is alvorens de kreupelheid door de veehouder wordt opgemerkt. De (te) late detectie van kreupelheid leidt vaak tot chronische letsels. De projectpartners willen het belang van een goede klauwgezondheid onder de aandacht brengen en de (tijdige) detectie en behandeling van klauwproblemen op melkveebedrijven significant verbeteren. Op termijn hopen ze dat onder meer te doen door een beroep te doen op innovatieve technologieën zoals warmtecamera’s, maar het preventief verzorgen van de klauwen met onder meer klauwbaden is even belangrijk. Dierenarts William Davy (UGent – ClawCareproject) geeft ons meer duiding over de behandeling en het voorkomen van Italiaanse stinkpoot.
Klauwbaden
Davy: “Onder het motto ‘beter voorkomen dan genezen’ is het nemen van preventieve maatregelen voor klauwproblemen het belangrijkste wat je kan doen. Binnen ClawCare doen we dan ook onderzoek naar de werking van klauwbaden en naar de bijhorende middelen die geen antibiotica, kopersulfaat of formol bevatten. We focussen sterk op de ziekte van Mortellaro (Italiaanse stinkpoot). Alle verzamelde informatie zullen we bundelen en verspreiden via een kenniscentrum.”
Behandeling letsels
“De meest voorkomende infectieuze klauwaandoening die kreupelheid veroorzaakt, is de ziekte van Mortellaro (Italiaanse stinkpoot of Dermatitis Digitalis)”, vertelt Davy. “De meeste veehouders herkennen bij Italiaanse stinkpoot de grote, stinkende rode plek op de huid boven de klauw, die pijnlijk is bij het aanraken en waardoor het dier meestal kreupel is tijdens het stappen. Na behandeling met een verband zijn de dieren minder of niet meer kreupel, maar de huid zelf is nog niet volledig genezen. Een minderheid van de actieve Mortellaroletsels geneest echter volledig. Vaak veranderen ze naar een chronisch stadium.
Tijdens de behandeling is het belangrijk dat je het letsel eerst proper en droog maakt. Daarna moet je ook goed kijken naar de tussenklauw-spleet en die flossen. Bij een pijnreactie moet je die plaats bekijken en gepast behandelen. Dieren met zeer pijnlijke Italiaanse stinkpootletsels kunnen baat hebben bij een behandeling met pijnstilling.
Bij een actief letsel plaats je na het schoonmaken het best een verband. Wij raden aan om het verband 48-72 uren te laten zitten. De producten hebben dan hun werk gedaan en het verband wordt daarna veel te vuil. Het letsel zelf behandel je het best met CTC-spray of met koper- en zinkchelaten. In de praktijk worden er nog altijd oxytetracyclinepoeder of baarmoedertabletten gebruikt, maar deze zijn hier niet voor geregistreerd en vallen dus onder off-label use, met een wachttijd van 7 dagen voor de melk.”
Effect van pijnstilling
“Bij de niet-infectieuze klauwaandoeningen zijn zoolkneuzingen en zoolzweren de meest voorkomende. Uit een Engels onderzoek bleek dat de behandeling van traumatische klauwhoornletsels (zoolkneuzing, zoolzweer en wittelijndefecten) met een blok en een pijnstilling de beste resultaten gaf. Met blok en pijnstiller was 56% van de dieren na 5 weken genezen. Zonder pijnstiller was dat maar 36%.”
Essentie van een klauwbad
“Als je enkel actieve, pijnlijke letsels behandelt, is het onmogelijk om Italiaanse stinkpoot onder controle te krijgen. Om een inschatting te maken hoe vaak je een klauwbad moet zetten, kan je zelf scoren hoe vuil de poten van de kudde zijn, want hoe vuiler, hoe meer kans op Mortellaro. Een klauwbad kan op vlak van hygiëne goed helpen. De beste resultaten worden echter behaald wanneer klauwbaden samen met andere hygiënemaatregelen worden genomen (roosters en andere loopoppervlakte frequenter schoonmaken, ligbedden droog en proper houden…). De vuist regel voor een klauwbad is 1l/koe passage. Een bad van 250 l is dus goed voor 250 koepassages. Probeer ook steeds de droge koeien en vaarzen voor het afkalven door een klauwbad te laten gaan.
Belangrijk om te beseffen is dat een klauwbad preventief en niet curatief werkt. Laat het bad daarom ook staan wanneer je ziet dat het beter gaat met de klauwgezondheid. Natuurlijk zorgt zo’n bad voor extra werk, maar als je dat vergelijkt met het werk aan de klauwaandoeningen dat je zo voorkomt, valt dat wel mee. Voorkomen is beter dan genezen!
De producten voor in zo’n bad zijn niet goedkoop. Als je een bad regelmatig preventief gebruikt (3-4 keer per week), is het vaak ook genoeg om enkel gebruik te maken van een hoge concentratie zout (5-10%) of zeep (6-8%). Het meest kostbare product in een klauwbad is disclipline en niet de formaline.
Ik raad altijd aan om het verversen van het bad in je melkroutine te steken. Wanneer je de melkstal proper maakt, kan je bijvoorbeeld ook ineens het bad verversen.”
Klauwmat
“Voortaan bestaan er ook klauwmatten. Jammer genoeg ken ik zelf geen bedrijf waar ze de resultaten van een mat al vergeleken hebben met die van een bad. Voorlopig ben ik dus nog wat kritisch over de werking daarvan vergeleken met een goed ontworpen klauwbad. Ik ben er wel zeker van dat er ook voordelen aan vasthangen. Als je een klauwbad of eventueel -mat combineert met strikte hygiënische maatregelen, zal je veel infectieuze klauwproblemen kunnen voorkomen.”
Mobiliteitsscore en letselregistratie
“Bedrijven met klauwproblemen beginnen in de ideale situatie met een mobiliteitsscore, gevolgd door een volledige stalpedicure. Nadien is strategisch te werk gaan de boodschap. Dit kan door de veehouder zelf of door een externe klauwverzorger of dierenarts gebeuren. Tweewekelijks tot maandelijks actief op zoek gaan naar kreupele dieren via mobiliteitsscore samen met een routine klauwverzorgingsschema op basis van dagen in melk doet het aantal kreupele dieren op een melkveebedrijf dalen.
Letselregistratie wordt nog veel te weinig gedaan. Bij aanslepende klauwproblemen op een bedrijf is het scoren van de kudde samen met klauwverzorgingsgegevens heel handig om een efficiënt plan op te stellen om die problemen in de toekomst te voorkomen. Zonder gegevens over de problemen is het blind werken. Zowel de veehouder als de klauwverzorger of dierenarts moeten elk letsel registreren. Wat nog belangrijker is dan letsels behandelen, is letsels voorkomen. Als je enkel letsels achteraf gaat behandelen, ben je aan het dweilen met de kraan open. Op basis van klauwverzorgingsgegevens kunnen ook weloverwogen aanpassingen gemaakt worden aan het klauwbadschema en aan het klauwverzorgingsschema.
Ken of ben je iemand met heel veel kennis van klauwverzorging, dan kan je ook de klauwen van de vaarzen tussen 4 en 8 weken voor het afkalven verzorgen. De lacterende en droge dieren pak je wel allemaal aan”, aldus nog dierenarts William Davy.
