Startpagina Wetgeving

EP Landbouwcommissie dringt aan op Europees plan voor voedselzekerheid

Op 9 maart heeft Norbert Lins in naam van de EP Landbouwcommissie een brief gestuurd naar de Europese Commissie in verband met voedselzekerheid in nasleep van de oorlog in Oekraïne. Hij vraagt om zo snel mogelijk plannen op tafel te leggen om Europa's onafhankelijkheid op vlak van voedselzekerheid op te krikken.

Leestijd : 5 min

In zijn brief onderstreept Lins de verwoesting die Oekraïne en de Oekraïnse bevolking is toegebracht door de Russische inval, en dat het land de gevolgen op lange termijn zal voelen.

Lins: “De onderbreking van de Oekraïnse landbouwproductie- en export en de sancties die aan rusland zijn opgelegd, zullen ernstige gevolgen hebben voor de wereldmarkten en de voedselvoorziening. Wij moeten onze burgers kunnen voorzien van voedsel in regio’s waar de voedselzekerheid door de huidige crisis bedreigd wordt. Dat kunnen we doen door het onze eigen veerkracht in de bevoorradingsketens te vergroten, wat veel inspanning zal vergen.”

Tijd voor actie

In naam van de AGRI-coördinatoren dringt Lins aan op volgende punten van aanpak:

- We moeten dringend minder afhankelijk worden van invoer, en daarom moeten we de binnenlandse productie te verhogen. Op dit moment gaat het vooral om producten die nu het meest onder druk staan: granen, oliezaden, eiwithoudende gewassen en meststoffen.

- Om het risico van eiwittekorten te voorkomen, moet de Commissie zo snel mogelijk alle nodige stappen ondernemen om tijdelijke het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen toe te staan op ecologische aandachtsgebieden die geschikt zijn voor de teelt van eiwithoudende gewassen voor de duur van de crisis.

- Ook de maatregelen tegen marktverstoringen (artikel 219 van de GMO-verordening) moeten nu onmiddelijk ten uitvoer worden gebracht om de zwaarst getroffen sectoren te ondersteunen. De crisisreserve moet daarom worden aangesproken.

- De steun vanuit de buitengewone Covid-maatregelen voor plattelandsontwikkeling moet worden uitgebreid om de liquiditeitsproblemen aan te pakken die een bedreiging vormen voor de continuïteit van de landbouwactiviteiten en van kleine bedrijven die landbouwproducten verwerken, afzetten of ontwikkelen.

- Er moeten maatregelen genomen worden om de verstoring van de interne EU-markt en de belemmeringen voor het vrije verkeer van goederen te voorkomen, vooral het verkeer van cruciale basisproducten zoals granen.

- Flexibiliteit moet meer gegarandeerd worden bij de invoer van cruciale basisproducten uit derde landen, waarbij de invoerquota tijdelijk opnieuw geëvalueerd kunnen worden.

- De Europese Commissie moet ook onmiddellijk een gedetailleerd actieplan opstellen om een goede werking van onze voedselvoorzieningsketens te waarborgen en voedselzekerheid binnen de EU te graranderen.

“Het is onze verantwoordelijkheid om ernaar te streven de belangen van onze burgers en landbouwers op de best mogelijk manier te beschermen. Als we snel en doortastend optreden, ben ik ervan overtuigd dat we deze buitengewone uitdagingen het hoofd zullen kunnen bieden”, sluit Lins af.

Reactie Tom Vandenkendelaere

Europees Parlementslid Tom Vandenkendelaere (CD&V) volgt de impact van de Russische oorlog in Oekraïne op vlak van voedselzekerheid nauw op en reageerde op de brief van Lins:

"Poetins gruweldaden zijn schokkend en hebben in eerste instantie vreselijke gevolgen voor de bevolking van Oekraïne. Europa toont zich solidair met Oekraïne en heeft een ongezien zwaar pakket sancties aan Rusland opgelegd. Maar er zullen ook ernstige gevolgen verbonden zijn aan de onderbreking van de Oekraïense landbouwproductie en –export voor voedselvoorziening wereldwijd.

Op korte termijn en tijdelijk zouden lidstaten gebruik moeten kunnen maken van vrijgehouden landbouwland om extra eiwitten te telen voor veevoeders. Meer dan ooit zijn maatregelen nodig voor de varkenssector die het nu al bijzonder moeilijk hebben. Zwaar getroffen sectoren in de lidstaten moeten snel aanspraak kunnen maken op de crisisreserve en maatregelen tegen marktverstoringen moeten onmiddellijk uitgevoerd worden.

Europa moet niet alleen onafhankelijker worden op strategische gebieden zoals defensie of energiebevoorrading maar ook voedselzekerheid garanderen door haar productiecapaciteit te verhogen. De Farm-to-Fork strategie moet volgens mij in het licht van deze nieuwe realiteit daarom herzien worden."

Stijgende prijzen

Vandenkendelaere geeft ook nog mee dat Rusland en Oekraïne samen bijna goed zijn voor 30% van de wereldwijde export van graan. Europa hangt voor bijna 60% van maïs af van Oekraïne, voor sommige goederen zoals zonnebloemolie loopt dat zelfs op tot 80%. Export ligt door de oorlog nu zo goed als stil.

“We beginnen de impact daar nu al van te voelen, de prijs van tarwe is al met 30% gestegen en ligt op het hoogste niveau sinds 2008. Binnen enkele weken zou er gezaaid moeten worden voor de nieuwe oogst in Oekraïne. Het is hoogst onzeker of dit haalbaar zal zijn. En met de prijzen voor kunstmeststoffen die de pan uitswingen samen met de prijzen voor gas en olie is, ziet de situatie er allesbehalve rooskleurig uit.

Energiefacturen en voedselprijzen blijven stijgen en riskeren nog verder te stijgen als speculatie toeneemt. Naast kwetsbare gezinnen in het algemeen dreigen vooral ook boeren onder te gaan aan de combinatie van steeds hogere prijzen voor veevoeder, energie en kunstmest, terwijl ze die extra kost moeilijk kunnen doorrekenen.”

Onderschatting voedseltekorten

Ook Europees Parlementslid Jan Huitema (NL) vroeg aan Eurocommissaris Frans Timmermans of hij de reële kans op voedseltekorten wereldwijd niet schromelijk onderschat.

Huitema: “In Oekraïne vechten de boeren mee voor hun land, of moeten ze vluchten en alles achterlaten. Ze hebben geen toegang tot zaaizaden, kunstmest, diesel, enzoverder. Dus daar zal zéker een tekort ontstaan. Vooral Noord-Afrika en het Midden-Oosten zijn afhankelijk van Oekraïne. Gaan wij onze landbouwkennis naar daar brengen? En wat gaan we doen met onze Farm to Fork Strategy? We moeten volgens u minder kunstmest gebruiken, maar er zijn genoeg alternatieve organische grondstoffen te vinden die kunnen we nu door Europese regelgeving niet kunnen gebruiken. Daar moeten we mee aan de slag.”

Frans Timmermans geeft Huitema gelijk over zijn standpunt rond de Farm to Fork Strategy: “We moeten onze jonge boeren inderdaad de kans geven om high-tech op een hoger niveau te gebruiken. Dat heeft de landbouw nu nodig. Ik had contact met een Nederlandse boer, Huizinga genaamd, die het woord van zijn Oekraïnse collega’s komt verspreiden. Binnenkort ga ik naar zijn verhaal luisteren, en ik moedig andere politiekers aan om dat ook te doen.

Als de boeren in Oekraïne hun werk niet kunnen doen, brengt dat grote risico’s met zich mee. Niet enkel voor de EU, maar vooral voor ontwikkelingslanden. Meneer Huitema heeft gelijk, we gaan bekijken wat we daaraan kunnen doen.”

Over concrete acties zei Timmermans nog niets.

Sanne Nuyts

Lees ook in Wetgeving

Pelt-arrest verontrust landbouwbedrijven

Wetgeving De Vlaamse overheid bekijkt of er nood is aan verduidelijking over de milieutechnische eenheid in het kader van de vergunningsverlening van waterwinningen. Het Pelt-arrest over grondwaterwinningen verontrust landbouwbedrijven met meerdere grondwaterwinningen.
Meer artikelen bekijken