Startpagina RULA Sierteelt

AnthurMiddendorp is een Europese topper met stijlvolle anthuriums in 18 verschillende kleuren

Bij een exotische bloem als de mysterieuze anthurium denk je niet onmiddellijk aan een grootse kwekerij in ons land. Toch bouwde Ronny Middendorp, samen met zijn echtgenote Rosette Kerremans, in Veltem-Beisem een gerenommeerde anthuriumkwekerij uit. Te midden van de drukte dompelt hij ons onder in de kweek van deze uitzonderlijke bloemen.

Leestijd : 8 min

Wanneer we de onopvallende Molenweg, een zijstraat van de steenweg tussen Leuven en Mechelen, inrijden, doemt een gigantische witte serre voor ons op. Na de erg warme periode van begin mei keert plots het weer. Het contrast tussen de serre en de intussen bijna zwarte dreigende lucht is enorm. Niet lang na de kennismaking met bedrijfsleider Ronny Middendorp barst dan ook buiten het onweer los. Medewerkers lopen schichtig rond, want de regen klettert hard tegen de serres. Ronny rijdt met een elektrische scootertje tot achter in de serre en terug, en duikt nadien in zijn bureau achter zijn computer. Hij moet manueel ingrijpen in de klimaatsturing om de openstaande ramen te sluiten om verdere schade aan de ruiten en weliswaar ook de planten te voorkomen.

Wanneer dit hectische moment voorbij is, vernemen we dat het sowieso druk is. “De Franse Moederdag komt eraan”, vertelt Ronny. “Onze zuiderburen vieren dat immers 2 weken na de onze.” In de loods staan dan ook vele karren met dozen met anthuriumbloemen te wachten op verzending. Een viertal dames verwerkt naarstig, maar voorzichtig, de delicate bloemen.

In de loods worden de bloemen gesorteerd volgens grootte en kleur. Deze gemengde boeketten zijn gegeerd in Frankrijk, Italië en Spanje.
In de loods worden de bloemen gesorteerd volgens grootte en kleur. Deze gemengde boeketten zijn gegeerd in Frankrijk, Italië en Spanje. - Foto: AV

Uitgegroeid tot Europese topper

Anthuriums behoren tot het geslacht van de Araceae of aronskelkfamilie. De meeste mensen kennen de anthuriums, ook wel flamingoplant genoemd, als een kamerplant. AnthurMiddendorp is echter gespecialiseerd in snijanthuriums. Ronny rolde eind jaren 70 via zijn echtgenote in de wereld van de snijanthuriums. “De serres omvatten toen zo’n 6.500 m2. We kweekten toen eigenlijk vooral Cymbidium-orchideeën. Toen deze teelt minder succes kende en er tegelijkertijd nog amper anthuriumkwekers – en dus weinig bloemen - op de markt waren, hebben we ons volledig gericht op anthuriums.”

Midden jaren 80 werd de serre vergroot naar 7.500 m2. “Dat was voor deze regio al een enorme uitbreiding. In 2012 hebben we een gloednieuwe serre gebouwd en de oude afgebroken. Het serrecomplex omvat nu 3,5 ha, onze volledige site 6 ha. Er zijn geen andere kwekers van snijanthuriums meer in ons land. Ook op Europese schaal zijn er weinige van deze omvang. Wij beschikken over 18 variëteiten – wat overeenkomt met 18 verschillende kleuren – anthuriums. Hier staan zowat 1,2 miljoen planten in onze serres!”

Ronny Middendorp bouwde, samen met zijn echtgenote Rosette Kerremans, een gerenommeerde anthuriumkwekerij uit.
Ronny Middendorp bouwde, samen met zijn echtgenote Rosette Kerremans, een gerenommeerde anthuriumkwekerij uit. - Foto: AV

Weinig automatisering mogelijk

“Vroeger werkten we met zaailingen, maar bij deze techniek heb je onder meer minder controle over je kleurgamma. Vandaag kopen wij planten uit meristeemcultuur aan. Op die manier beschikken wij over ziektevrij basismateriaal en over voldoende planten van een bepaalde kleur. Het laat toe om voldoende grote oppervlaktes van één bepaalde variëteit aan te leggen. Zo kunnen we voor gegeerde kleuren goed inspelen op de markt. Een groter oppervlak van eenzelfde soort vergemakkelijkt bovendien de werkbaarheid bij de oogst. Het snijden van de bloemen gebeurt immers volledig manueel.”

Volgens Ronny zijn er wel 100 anthuriumvariëteiten op de markt, maar die zijn niet allemaal economisch rendabel. “Je moet weten dat elke variëteit eigenlijk een eigen onderhoud en behandeling nodig heeft. Dat is volledig anders dan bijvoorbeeld in de tomatenteelt, waarbij een hele serre slechts één werkwijze vergt. Sommige soorten groeien ook te traag, andere raken snel beschadigd of de kleur ligt niet goed in de markt.”

De meristeemplanten zijn bij aankoop zo’n 40 cm hoog. Het vergt een jaar vooraleer de eerste bloemen zich ontwikkelen. Elke plant blijft wel 10 jaar in productie. De serres van AnthurMiddendorp zijn ingedeeld in 9 afdelingen. Ronny: “Deze teelt gebeurt grondloos, op substraatbedden met ‘oasis’-blokken, in een gestuurde omgeving. We regelen automatisch de temperatuur, watergift, licht, luchtvochtigheid en de bemesting. 23 °C is een ideale temperatuur voor deze tropische plant.”

Ronny onderbreekt ons gesprek om de klimaatsturing opnieuw aan te passen... de zon is immers intussen weer doorgebroken en de temperatuur in de serres loopt snel op sinds alle ramen werden gesloten.

Per m2 staan er 20 planten. “Deze plant groeit heel systematisch, er ontstaat afwisselend een blad en een bloem”, vertelt Ronny verder. “Een bloemknop ontwikkelt zich op ongeveer 40 dagen tot snijbloem. Tijdens de winter duurt dat langer, zelfs tot 80 dagen. We oogsten zo’n 90 bloemen per m2 per jaar. Wanneer de planten een goed werkbare hoogte overschrijden, grijpen we in. We knakken de planten en scheuren of snijden dan alle bladeren, tot een lagere hoogte. Dat moment varieert dus naargelang de variëteit en is zeer intensief werk. De planten hebben dan soms even een groei- en productiedipje.”

Opvallend schutblad is een troef

Araceae zijn schaduwplanten uit een tropisch klimaat. Ze hebben een opvallende bloeiwijze. In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, zijn de bloemen zelf onooglijk klein. Ze zijn verzameld op de vlezige aar (spadix) die ietwat omhoog steekt. Het schutblad (spatha) is vaak aantrekkelijk gekleurd (of spierwit) en trekt daardoor veel meer aandacht dan de eigenlijke bloemetjes. En dat opvallende schutblad is juist de verkooptroef voor AnthurMiddendorp.

“Het schutblad zit eerst rond de aar en ontrolt zich tijdens de ontwikkeling langzaam tot een relatief groot oppervlak”, toont Ronny in de enorme serre. “In de natuur dient dat schutblad om insecten te lokken voor de bevruchting. De vermeerderingsbedrijven bereiken door kruisingen telkens weer nieuwe varianten van dat kleurrijke schutblad.”

Ronny en Rosette startten indertijd enkel met witte, rode en oranje variëteiten. Vandaag zijn er dat dus 18, een ruim kleurengamma. Sommige schutbladeren zijn twee- of zelfs driekleurig of met strepen.

Manuele oogst en verpakking

In de serres steken her en der karretjes met kelken met afgesneden bloemen boven de planten uit om de delicate schutbladeren niet te beschadigen.

Elke dag wordt een vijfde van de oppervlakte per variëteit (kleur) geoogst.
Elke dag wordt een vijfde van de oppervlakte per variëteit (kleur) geoogst. - Foto: AV

Het schutblad van deze soorten is meestal veel groter dan bij de potplantvariëteiten. De medewerkers mogen enkel de bloemen die voldoende ‘rijp’ zijn – te zien aan de kleur van de aar – afsnijden. “Heel wat variëteiten – niet allemaal – hebben een groene aar. Die wordt langzaamaan bleker naarmate de groei vordert. Wanneer enkel de kop nog groen is, is de bloem klaar voor de handel.

Een anthurium wordt afgesneden voor verkoop als de aar (met bloemetjes) bijna ‘rijp’ is, in dit geval als enkel de top ervan nog groen is.
Een anthurium wordt afgesneden voor verkoop als de aar (met bloemetjes) bijna ‘rijp’ is, in dit geval als enkel de top ervan nog groen is. - Foto: AV

De oogst is dus ook intensief en manueel werk. Per kleur knippen we elke dag ongeveer een vijfde van de aanwezige oppervlakte, zodat elke kleur elke dag beschikbaar is voor verkoop. Na een week is van elke variëteit de hele oppervlakte geoogst. Daar zit dus een hele planning achter!”

Vooraleer deze anthuriums in de bloemenwinkel in je buurt liggen, hebben ze een hele weg afgelegd. Nadat ze werden geknipt, komen de karren per variëteit in de loods terecht. “Hier sorteren we de bloemen per grootte van het schutblad. Dit is van belang voor het verdere proces. Hoe groter de anthuriums, hoe minder er in een standaarddoos kunnen verpakt worden. In onze platte dozen zitten minimum 10 bloemen. De bloemen met grote schutbladen zijn vooral gegeerd in de vroegere Oostbloklanden. Dozen met 12 tot 16 bloemen zijn commercieel het meest interessant.

Ronny Middendorp: “De bloemen zijn fragiel. Ze vergen de nodige zorg bij de teelt, verpakking en bij het transport.” Ronny en Rosette lieten stijlvolle dozen maken voor het transport van de AnthurMiddendorp- anthuriums.
Ronny Middendorp: “De bloemen zijn fragiel. Ze vergen de nodige zorg bij de teelt, verpakking en bij het transport.” Ronny en Rosette lieten stijlvolle dozen maken voor het transport van de AnthurMiddendorp- anthuriums. - Foto: AV

Bij de verpakking zijn vooral dames uit Roemenië en Tibet aan de slag. “Die nationaliteiten kwamen hier toevallig, na 1 medewerker volgde hun familie of vrienden. Het is niet evident om personeel te vinden”, stelt Danny. “We hebben naargelang het seizoen 22 tot 30 medewerkers in dienst.”

Elke bloemsteel wordt in een flesje met water (die flesjes worden gelukkig automatisch gevuld) en een zakje gestoken. Vervolgens wordt elke bloem plat neergelegd in de doos en vastgeplakt. “Dit gaat dus gepaard met veel manueel werk. De kwetsbare bloemen moeten met de grootste omzichtigheid behandeld worden. De bloemen kunnen op deze manier 7 dagen overbruggen. De temperatuur mag daarbij niet onder 15 °C zakken. Transport in een bundel is bij deze bloemen niet haalbaar, daarvoor zijn ze te fragiel. De gevulde dozen worden onmiddellijk gestapeld op de transportkarren. Elke kar die je hier ziet staan, bevat zo’n 1.600 bloemen.”

Het klaarmaken voor transport vergt veel manuele arbeid: elke bloem zit in een flesje water en een plastic zakje, en wordt in de doos vastgeplakt.
Het klaarmaken voor transport vergt veel manuele arbeid: elke bloem zit in een flesje water en een plastic zakje, en wordt in de doos vastgeplakt. - Foto: AV

Van grafbloem naar solitaire bloem

Ronny en Rosette verkochten tot 2 jaar geleden hun bloemen via de Euroveiling in Brussel. Dit doen ze nu niet meer. “We zijn vandaag 5 dagen per week actief op 3 Nederlandse bloemenveilingen, namelijk in Aalsmeer, Rijnburg en Naaldwijk. Zo bereiken we afnemers uit de hele wereld. De prijs voor onze bloemen wordt bepaald door vraag en aanbod via het kloksysteem, eigen aan de sierteeltveilingen. Die klokverkoop loopt telkens van 12 uur tot de ochtend nadien 4.45 uur. Ik kan de verkoop online volgen. Ik zie onmiddellijk per variëteit de hoeveelheid en de prijs per afnemer.” Rosette deed vroeger vaak zelf het transport van de bloemen, maar nu wordt dit uitbesteed aan een Nederlandse transportfirma.

Volgens Ronny zijn de lichte kleuren het populairst op de markt. “Dat is altijd al zo geweest, maar eigenlijk bepaalt de handel wat populair is en wat niet. In het najaar promoten bloemenwinkels bijvoorbeeld herfsttinten, en dan hebben die tinten natuurlijk succes in de verkoop. Boeketten met gemengde kleuren – schakeringen van wit tot bordeaux, geel en groen - zijn in België niet zo gewenst, wél in Frankrijk, Spanje en Italië. Wist je dat de anthurium – vooral vroeger – een echte grafbloem is? Allerheiligen is voor ons trouwens nog steeds de beste periode van het jaar, zeker voor bestemmingen zoals Polen en voor zuiderse landen. Dat oubollige imago werd hier gelukkig doorbroken door de ruime keuze die we vandaag ter beschikking hebben. Vandaag is minimalisme ook populair in de bloemschikkunst, anthuriums worden dan ook dikwijls per stuk gekocht.”

Duurzaamheid en respect

“We doen ook ons uiterste best om alle vernieuwingen inzake teelt en uitrusting in onze sector op te volgen, zodat ons bedrijf optimaal kan blijven functioneren”, benadrukt Ronny. “Wij zijn aangesloten bij het Milieu Project Sierteelt (MPS). Het MPS stelt zeer hoge normen in haar milieubeleid en leert ons milieubewust te telen. We hopen daardoor nog vele jaren aan de top te staan in de anthuriumteelt. Daarnaast wordt de kwaliteit van de bloemen gecontroleerd door de onafhankelijke organisatie Green Quality Controle. Wij scoren steeds zeer goed bij deze beoordelingen. Tevens hebben wij een Vegaplan-certificaat. Vegaplan zorgt voor kwaliteit, voedselveiligheid, traceerbaarheid en duurzaamheid!”

Vandaag is de situatie niet zo evident in de sector. Ronny: “Tijdens de coronaperiode kreeg de land- en tuinbouw eindelijk wat meer respect. In de sierteelt liepen de zaken toen heel goed, iedereen fleurde immers zijn huis en tuin op met bloemen. Momenteel merken we het tegenovergestelde: de knip zit erop. Ik vind het bovendien verschrikkelijk hoe de sector het nu - in het kader van stikstof – te verduren krijgt. Bovendien hebben we te kampen met zware kosten, onder meer voor energie. Gelukkig heb ik een performante wkk. Burgers beseffen niet half hoe goed onze land- en tuinbouwers hier bezig zijn. Dat maakt het moeilijk. Dit is een mooi vak, maar je moet het met héél je hart doen!”

Thuisverkoop en rondleidingen

Hoewel deze unieke anthuriumkwekerij ietwat wat verscholen ligt, doen Ronny en Rosette ook aan thuisverkoop, zowel aan particulieren als aan winkeliers. AnthurMiddendorp is elke vrijdag van 13 uur tot 17.30 uur en op zaterdag van 9 tot 14 uur geopend. Je kunt er zowel eerste- als tweedekeus bloemen kopen. “Die thuisverkoop heeft succes. Mond-tot-mondreclame werkt goed.”

Ronny geeft ons nog bewaartips mee: “De anthurium is een sterke snijbloem, die zeer geschikt is voor boeketten, bloemstukken en versieringen. Deze snijbloemen houden gemakkelijk 3 à 4 weken als je er wekelijks onderaan een stukje van afknipt. Ze houden niet van direct zonlicht en ook niet van koude. Minder dan 15 °C is niet oké. Een optimale temperatuur is 23 °C.”

AnthurMiddendorp is deelnemer van ‘Boeren met klasse’. Je kunt het bedrijf ook met een gids bezoeken. Hierover vind je meer informatie op www.anturmiddendorp.be.

Anne Vandenbosch

Lees ook in RULA Sierteelt

Kwekersrecht beschermt de kweker van een nieuw plantenras

RULA Sierteelt Wie een nieuw plantenras wil laten beschermen, kan daarvoor een kwekersrecht aanvragen. Het kwekersrecht is een intellectueel eigendomsrecht voor veredelaars van nieuwe plantenrassen. Hun werk wordt beschermd als het ras onderscheiden, homogeen, bestendig en nieuw is. België hanteerde daarvoor gedurende lange tijd de wet van 20 mei 1975 tot bescherming van kweekproducten. Vandaag de dag is het kwekersrecht opgenomen in het Wetboek van Economisch Recht (hierna : WER).
Meer artikelen bekijken