Steeds meer Vlaamse vleesveehouders kiezen voor Blonde d’Aquitaine
Het vleesras Blonde d’Aquitaine had vroeger geen al te beste reputatie bij Vlaamse boeren, maar dat is onterecht. Je ziet dit ras dan ook steeds vaker opduiken. Landbouwleven ging praten met Filip Coussens, een jonge vleesveehouder uit Zottegem die enkele jaren geleden startte met dit ras.
De familie Coussens boert voorlopig nog op 2 plaatsen. De ouderlijke hoeve ligt in parkgebied. Eind dit jaar worden de activiteiten daar stopgezet, omdat er geen moderniseringen mogelijk zijn. De vergunningen kunnen immers niet worden verlengd. In 2016 kregen ze de kans om 1 km verderop een nieuw bedrijf te starten. Omdat alle opties daarbij open lagen, kozen Filip en zijn familie ervoor om te stoppen met melkvee en om te starten met vleesvee.
“Dat was zeker geen gemakkelijke keuze, maar we zaten met de generatiewissel en ik, mijn broer en mijn zus hebben elk een vaste job. Dat geef je niet zomaar op als je ziet hoe onzeker de boerenstiel vandaag geworden is. De combinatie van onze jobs met het melken en al het andere werk was moeilijk haalbaar. Toch wilden we blijven boeren.
We maakten de keuze voor vleesvee, hoewel de vleesprijzen op dat moment, net als die voor melk, niet zo bijzonder goed waren. Het is ons toch gelukt om met de nieuwe stal een rendabel vleesveebedrijf op te zetten. Eentje dat misschien nog wat kan uitbreiden in aantal dieren”, vertelt Filip Coussens.
Geen slecht woord over witblauw
Wie start met vleesvee, komt bijna automatisch uit bij Belgisch witblauw. “Daar ben ik dan ook mee gestart. Dat is voor iedereen vertrouwde materie. Iedereen kent de voor- en nadelen, de te verwachten kosten en opbrengsten. Iedereen weet hoe je dat moet aanpakken. Van mij zal je overigens geen slecht woord horen over de witblauwe runderen.
De eerste keer dat ik – na het starten als vleesveehouder – runderen van het ras Blonde d’Aquitaine zag, was op de boerderij van stokerij Van Damme in Oosterzele, hier niet zo ver vandaan.
Wat later kwam ik op Agribex in gesprek met Marnic Loterman, een boer uit Brakel, ook hier niet zo ver vandaan. Hij is voorzitter van Blonde d’Aquitaine Vlaanderen (BDAV) en in Vlaanderen dus een van de referenties voor dit Franse ras. Hij vertelde met zoveel passie over zijn Blondes dat ik geïntrigeerd geraakte. Er volgden nog meer gesprekken en ik ben dan eens mee geweest op de jaarlijkse reis van het Vlaamse stamboek van de Blonde d’Aquitaine naar Frankrijk. Zo is mijn passie voor het ras gegroeid”, zegt de jonge boer uit Zottegem.
Kalven zonder tussenkomst
“Het sprak mij in het begin aan dat ze over dit ras vertelden dat je niet moet helpen bij het kalven. Dat blijkt in de praktijk wel een ruime veralgemening. Heel vaak moet je inderdaad niet tussenkomen bij het kalven, maar het is wel nodig dat je in de buurt bent als het zover is. Bij dit ras is het – voor mij alleszins – bijvoorbeeld moeilijker om in te schatten of een kalf te groot zal zijn voor een natuurlijke kalving.
Er kan altijd iets verkeerd lopen. Een van de eerste kalvingen van mijn Blondes was een koe met een getorste baarmoeder. Dat kalfje is dan met een keizersnede geboren, maar was al overleden. Die koe heeft daarna wel nog tweemaal zonder problemen gekalfd.”
Klein beginnen is de boodschap
“Marnic Loterman heeft mij begeleid bij het starten met Blondes en gaf me een eerste gouden raad. Hij zei om niet meteen 20 of meer Blondes te kopen. Met 2 leer je makkelijker hoe je omgaat met dat ras. Het kan altijd zijn dat dit ras je niet ligt en met 2 neem je dan minder risico. Eens je die 2 koeien goed aanvoelt, kan je uitbreiden.
Dat advies heeft goed gewerkt. Met die eerste 2 Blondes die ik in 2018 in Frankrijk kocht, kon ik makkelijk leren hoe om te gaan met dit ras, want er zijn toch wel een paar verschillen. Ik heb dan later nog van Marnic en andere Vlaamse veehouders dieren bijgekocht, om interessante genetische lijnen te verkrijgen. Daarna ben ik nog gestart met een eigen dekstier en kunstmatig insemineren en ik heb zelfs een keer met embryo’s gewerkt”, vertelt Filip verder.
Alles samen, van kalfjes tot volwassen runderen, staan in de stal in Zottegem een 45-tal Blondes op een totaal van 150 runderen. “Ik heb nog maar weinig Blondes verkocht, omdat ik er eerst meer wil hebben. Het doel is dat bijna de helft van mijn vee Blonde d’Aquitaine-dieren zijn en iets meer dan de helft witblauw.
Vorig jaar had ik 55 kalvingen, waarvan 42 witblauwe en 13 Blondes. Voor dit jaar reken ik op afgerond een 70-tal kalvingen, waarvan 50 witblauwe en 20 Blondes. De vaarzen kalven iets later dan andere koeienrassen.”
Kruisingen zijn gewild bij de afmesters
“Voorlopig mesten we de dieren hier zelf af, maar we stellen dat wel in vraag. Fokkerij ligt mij beter dan afmesterij. Liever 2 boxen drachtige koeien meer dan 2 boxen koeien voor de afmesterij. Het is een specialisme op zich. De bedoeling is dan dat de meeste dieren hier weggaan op 6 of 8 maanden, maar de Blondes en zelfs de kruisingen tussen Blonde d’Aquitaine en Belgisch witblauw zijn heel gewild bij de afmesters.
De groeisnelheid en de verhoudingen van het vlees zijn anders, maar de verkoopprijs per gewicht verschilt niet zo veel. De kalfjes van de Blondes groeien sneller en hebben gemiddeld een sterkere gezondheid in vergelijking met de witblauwe. Ze eten dan ook meer. Helemaal ziektevrij zijn ze niet.
Er zijn opkopers voor Nederlandse supermarktketens die in Vlaanderen specifiek Blonde d’Aquitaine-runderen komen zoeken. Voor een deel heeft dat te maken met de smaak, en omdat dit ras minder vet heeft dan andere rassen.
De kruisingen, daar had mijn vader wat vragen bij en wijlen mijn grootvader, zelf een keurder van runderen, was er eerst absoluut niet voor te vinden. Als ze dan de eerste gekruiste kalfjes zagen, waren ze echter wel heel enthousiast. Die zijn echt een mix van de bouw, van de groeisnelheid… Op het eerste zicht combineer je van beide rassen de voordelen, zonder de nadelen.
Ik vind het vooral mooie runderen. Mijn vader, mijn zus en zelfs de dierenarts waarschuwden dat de Blondes wilde, onhandelbare beesten zouden zijn. Dat is overdreven. Misschien is dat er door selectie ook al wat uitgegaan. De koeien hebben wel een sterk moederinstinct. Er zijn er die je de eerste week na de geboorte nog niet bij hun kalfje zullen laten komen”, aldus Filip.
Sterk natuurlijk instinct
“Deze runderen hebben nog een sterk natuurlijk instinct en hechten meer belang aan de kudde dan andere rassen. Als je de koeien wil insemineren of je wil de klauwen verzorgen of de temperatuur nemen, dan neem ik er nooit 1 afzonderlijk. Als ze met minstens 2 zijn, zijn ze al veel meer op hun gemak en handelbaar.
De Blondes zijn doorgaans rustige, vriendelijke runderen en vaak heel nieuwsgierig. Als er een onbekende in de stal komt, zullen ze eerst schrikken en achteruitdeinzen. En dan komen ze heel snel checken wie dat is en wat die komt doen.
Alleen bij het voederen is het bij dit ras ieder voor zich en worden zelfs de kalfjes weggedrukt. Wat wel klopt over de Blondes, is dat ze van karakter koppig kunnen zijn. Als ze bijvoorbeeld van de weide komen en er wil er één niet in de stal komen, dan kan je maar beter gewoon wachten tot zijn of haar humeur keert of ze proberen te lokken met een hand voer dat ze graag lusten.
Je kan, zoals bij elk ras, wel eens een rund hebben met een moeilijk karakter. Dat is dan meteen een goede reden om niet met die bloedlijn verder te werken”, vindt Filip.
Nog geen voeder ‘op maat’
Runderen van het Blonde d’Aquitaine-ras hebben geen ‘rijk’ voeder nodig en kunnen daardoor eveneens ingezet worden voor bijvoorbeeld natuurbeheer op schrale gronden. “Dat ze een minder rijk rantsoen nodig hebben, staat vast, maar dat heb ik persoonlijk nog niet gemerkt.
Ik meng zelf mijn voeder, alles in één keer, en de Blondes krijgen zo hetzelfde voer als de witblauwe runderen. Voor de Blondes is het voer vandaag eigenlijk te rijk, maar met minder rijk voer zouden mijn witblauwe runderen te veel vermageren. Misschien als er meer Blondes in de stal staan, dat ze dan afzonderlijk voer zullen krijgen. Dat zien we dan wel.”
Meedoen aan keuringen is geen doel op zich
Filip was bij de keuring van de Blonde d’Aquitaine-runderen op Agriflanders begin dit jaar een van de nieuwkomers, met zijn eerste, in Frankrijk gekochte koe. “Mijn eerste Blonde kunnen meenemen naar mijn eerste keuring, dat gaf mij toch een bijzonder gevoel. Het deelnemen aan keuringen is zeker geen doelstelling op zich. Je hebt deelnemers die alles tot in de puntjes voorbereiden, met zelfs speciale voeding in de week voor de keuring, maar ik heb eigenlijk niet veel meer gedaan dan de dieren eens heel goed gewassen en ze in de voergang dezelfde handelingen laten doen als op de keuring.
Ik wist vooraf dat ik weinig kans maakte tegen kwekers die hier al veel langer mee bezig zijn. Zo’n keuring leert je wel hoe ver je al staat en als starter in het ras is elk beetje informatie bruikbaar. In juli ga ik waarschijnlijk nogmaals deelnemen aan een keuring voor Blonde d’Aquitaine.
De keurder op Agriflanders was een Fransman. Van zijn beoordeling heb ik niet alles tot in de details kunnen volgen. Een eigen Vlaamse officiële keurder voor dit ras zou welkom zijn.
Eigen prijsnotering?
Ik merk dat steeds meer jonge en minder jonge Vlaamse boeren aan de slag gaan met Blonde d’Aquitaine. Ik word er vaak op aangesproken en in de buurt, in Velzeke, is er pas nog iemand met dit ras gestart. Meer interesse van de verschillende zaadhuizen in KI-stieren voor Blondes zou het voor de veehouders gemakkelijker maken om goeie genetica te krijgen. Nu moeten we het sperma kopen via Frankrijk of Nederland. Een eigen wekelijkse prijsnotering voor dit ras, zoals Coevia doet voor de witblauwe, zou de markt transparanter en dus nog aantrekkelijker kunnen maken”, besluit Filip Coussens.
