Edito: context of cijfers?
In een aantal gemeenten wordt gesproken over fusies. Voorlopig kan men nog zelf kiezen met welke buur men willen fuseren, maar er dreigt al een drempelaantal aan inwoners, naar analogie met de verplichte fusies bij de sociale huisvestingsmaatschappijen.
De fusies worden aangekondigd als efficiëntiewinsten. Lokale besturen zullen na zo’n fusie efficiënter werken, met minder politici en minder personeel. De cijfers tonen een kleine winst. Wie oud genoeg is, kent uit 1977 de gevolgen van gemeentefusies: minder loketten, sluitingen van bibliotheken, gemeentescholen, containerparken…
Nochtans is het niet de grootte die bepaalt of een gemeente kostenefficiënt bestuurd wordt. De grootste inwonersaantallen zitten in Brussel, Gent en Antwerpen. Dat zijn allemaal steden die meer dan landelijke gemeenten moeten bedelen om extra geld bij hogere overheden.
Het scenario van 1977 dreigt zich te herhalen. De sneeuwbal aan gemeentefusies moet nog op gang komen, terwijl op het platteland al veel klachten leven over de afbouw van het openbaar vervoer, het sluiten van regionale ziekenhuizen, het centraliseren van middelbare opleidingen in de steden, het weghalen van geldautomaten en het sluiten van buurtwinkels. Dat ongenoegen zal met gemeentefusies enkel toenemen en zal de kloof tussen stad en platteland nog uitdiepen.
Niet enkel de dienstverlening wordt teruggeschroefd, ook in de politieke besluitvorming zal het er in de fusiegemeenten een stukje onpersoonlijker aan toegaan. Als vandaag een beslissing genomen wordt over een weiland of over een hoeve, dan is er nog een kans dat een aantal gemeenteraadsleden weten van wie dat weiland of die hoeve is en welke plannen die daar- mee heeft. Hoe groter fusiegemeentes worden, hoe meer die context verdwijnt en hoe meer een weiland of een boerderij gereduceerd wordt tot een anonieme kadastrale aanduiding van cijfers en letters.
Nochtans is het kennen van de context één van de zaken die van een groep mensen een samenleving maakt. Je kan proberen om elke mens en elke situatie in cijfers en tabellen te gieten, met gemiddelden, met na te streven doelen en boven- en ondergrenzen, maar nooit kan je zo alles vatten. Dat is een wijsheid die ze op het platteland en in de landbouw al lang koesteren.
Door het koude en natte voorjaar zitten heel wat teelten achter op schema en dat voorspelt weinig goeds voor het najaar, met een Vlaamse minister die op haar kalender aanduidt wanneer alle gewassen van het veld moeten. En in de varkenssector werden de koude cijfers van de opkoopregeling ingehaald door een nieuwe context. De conjunctuur heeft alvast niet gewacht op de politieke kalender.
