Antibioticagebruik en -verkoop in diergeneeskunde kende recorddaling
In 2022 daalde het antibioticagebruik bij dieren met bijna 25% ten opzichte van 2021. Dat is de grootste daling sinds referentiejaar 2011. In totaal vond sinds 2011 een daling van 58% plaats. Het is wel nog opletten bij het antibioticagebruik in de vleeskippensector en het algemeen gebruik van kritisch belangrijke antibiotica.
De rundveesector toont sinds 2014 een stabiel en lager gebruikspatroon van antibiotica. Bij de vleeskalveren ligt het verbruik het hoogst, maar ook daar is al enkele jaren een mooie daling te zien. De varkenssector kende een grote daling, in het bijzonder bij de biggen. In de pluimveesector was er bij de leghennen een mooie daling te zien van bijna 25%, maar bij de vleeskippen is het nog opletten, want enkel daar was nog een stijging te zien van 10% ten opzichte van 2021.
De goede richting
De verkoop van antibiotica in de diergeneeskunde daalde in totaal met 24,5%. Bij de met antibiotica gemedicineerde voeders vond er een daling plaats van 36%. Dat maakt tegenover 2011 een daling van 83,5%. De doelstelling (-75%) voor 2024 werd daarmee al ruim overschreden.
Voor colistine was er zelfs een daling van 55,3%. Een negatieve noot is de lichte stijging van +1,1% in de verkoop van de kritisch belangrijke antibiotica. Die stijging kan toegeschreven worden aan een groter gebruik van fluoroquinolones bij vleeskippen en vleeskalveren in 2022. Die 2 sectoren hebben reeds corrigerende maatregelen genomen om de trend te doen keren. Maar tegenover 2011 daalde het gebruik van kritisch belangrijke antibiotica al met 82,7%
Door de verplichte registratie van het gebruik van antibiotica op het niveau van de veehouderijen in het nationale datacollectiesysteem Sanitel-Med, was het mogelijk om specifieke doelstellingen vast te leggen voor varkens, vleeskippen en vleeskalveren.
Die doelstellingen werden geconcretiseerd aan de hand van reductiepaden op het niveau van de verschillende diercategorieën. Deze reductiepaden hebben in 2022 hun vruchten afgeworpen voor de meeste diercategorieën. Het doel is om eind 2024 een reductie te realiseren van 65% ten opzichte van 2011 van het totale antibioticumgebruik. Momenteel is dat 58,2%. Dat moet dus lukken als deze trend aanhoudt.
Alarmgebruikers
Het doel is om eind 2024 maximaal 1% van de gebruikers in de alarmzone te hebben. De alarmzone bevat veehouderijen die een structureel hoog antibioticumgebruik hebben. In 2022 is het aantal alarmgebruikers bij varkens gedaald van 9 naar 4,5% en bij vleeskippen van 0,4 naar 0,1% ten opzichte van 2021, en dit ondanks de strengere grenswaarden.
Die bemoedigende resultaten kunnen worden toegeschreven aan de inspanningen van de verschillende sectoren en belanghebbenden. Bij vleeskalveren bevinden zich de meeste alarmgebruikers. Daar stagneert het % alarmgebruikers in 2022 rond de 13% en blijft zo ongewijzigd ten opzichte van 2021.
Alle grafieken kan je hier bekijken.
Antibioticumresistentie
De resultaten van de monitoring van antibioticumresistentie bij de Gram-negatieve indicatorbacterie Escherichia coli van voedselproducerende dieren tonen een lichte afname van resistentie sinds de start van de monitoring in 2011. Voor de Gram-positieve indicatorbacterie Enterococcus faecalis en E. faecium is er een stagnatie te zien in antibioticumresistentie sinds de start van de monitoring in 2019.
De resultaten van antibioticumgebruik en -resistentie in 2022 zijn in hun geheel gunstig. De grootste uitdaging tegen 2024 zal erin bestaan om het aantal alarmgebruikers fors te doen verminderen in alle sectoren, nadat de grenswaarden van de reductiepaden verstrengd zijn. Bijzondere aandacht zal moeten blijven gaan naar de kritisch belangrijke antibiotica.
Echter, om antibioticumresistentie te doen afnemen, moet het gebruik van alle antibioticumklassen verminderen. Om dit mogelijk te maken, moet het accent nog meer komen te liggen op preventie door middel van bioveiligheid, vaccinatie, de kwaliteit van voeding en drinkwater, en alternatieven voor antibiotica. Ook moet bijzondere aandacht besteed worden aan een goede monitoring van antibioticumresistentie en het achterhalen van factoren die bijdragen aan de evolutie in gevoeligheid en multiresistentie van indicatorbacteriën.
