Partridge-project vraagt aandacht voor knelpunten bij beheersovereenkomsten
In het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) van de Europese Unie blijven de beheersovereenkomsten belangrijk. Behoud en beheer van de biodiversiteit in de landbouw staan daarin centraal.
In de commissie voor Leefmilieu van het Vlaams parlement herinnerde volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove (Vooruit) op dinsdag 27 juni aan de bevraging die gebeurde in 5 Europese regio’s. Online reageerden 890 landbouwers en jagers in het kader van het Europese Partridge-project (Protecting the Area’s Resources Through Researched Innovative Demonstration of Good Examples). Ook Belgische landbouwers konden deelnemen aan die bevraging.
Knelpunten
Vandenhove leert daaruit dat meer dan de helft van de ondervraagde landbouwers heeft deelgenomen aan de beheersovereenkomsten, maar dat ze toch nog wat knelpunten vaststellen die overeenkomen met de traditionele standpunten die hij leest van landbouworganisaties. Een beheersovereenkomst – een vrijwillige, 5-jarige overeenkomst met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) – wordt beloond met een jaarlijkse vergoeding voor de extra inspanningen voor biodiversiteit in Vlaanderen.
Landbouwers vinden dat er een minder rigide benadering van beheersovereenkomsten zou moeten zijn. De meeste landbouwers geven aan dat ze zich zorgen maken over rechtszekerheid. De situatie die door de beheersovereenkomst op het terrein wordt geschapen, zou kunnen leiden tot een wettelijke bescherming, wat niet zonder gevolgen kan zijn voor een bedrijfsvoering. De interpellant stelt vast dat de landbouwers mee vragende partij zijn voor meer zelfcontrole in plaats van inspecties.
Globaal vragen de landbouwers een gemiddelde verhoging van de vergoedingen (tussen 18 en 29%) om de schommelingen in hun aankoopprijzen te compenseren. Vandenhove wil weten hoe minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) daarover denkt en of ze van plan is om de bedragen aan te passen. Hij suggereert ook om landbouwers en natuurverenigingen nauwer te betrekken bij het beleid qua beheer van inkomsten door te werken via pilootprojecten.
Waardevolle resultaten
Minister Demir vindt de resultaten van het project alvast erg waardevol. Zij ondersteunen ook de VLM om de beheersovereenkomsten verder te verfijnen. Op een aantal conclusies is volgens de minister nu al ingespeeld met het besluit van de Vlaamse regering dat in mei definitief werd goedgekeurd. Een en ander wordt nog verwerkt.
Wat werkende oplossingen voor afwijkingen van de beheervoorwaarden in de beheersovereenkomst betreft, maakte Demir duidelijk dat die aanpak bij onder meer de aanwezigheid van broedgevallen en uitzonderlijke weersomstandigheden duidelijker en flexibeler is uitgewerkt in het besluit. “Zo kunnen de landbouwers en ook de VLM sneller ingaan en inspelen op zulke situaties, zonder in te boeten op de biodiversiteitsdoelen.
Het belang van de VLM-bedrijfsplanners wordt volgens de minister benadrukt met het project. Praktisch advies met uitleg over alle mogelijke opties en de financiële implicaties is essentieel. Demir zegt dat de VLM-bedrijfsplanners een cruciale rol spelen in het overtuigen van landbouwers om deel te nemen aan het project door praktisch advies te geven en daarover geen hele boeken te schrijven. Daarnaast is er de garantie dat een beheersovereenkomst na afloop van het contract omkeerbaar is en dat de rechtszekerheid dus gewaarborgd is.
Minister Demir deelde mee dat haar administratie momenteel door een onafhankelijk wetenschappelijk consortium laat kijken naar de mogelijkheid of nieuwe natuur gecreëerd door landbouwers in agrarisch gebied een juridisch statuut kan krijgen, anders dan de huidige beschermingsregeling. Ze laat ook nagaan hoe andere, met Vlaanderen vergelijkbare regio’s omgaan met dit thema. Ze verwacht de resultaten daarvan tegen het eind van het jaar.
Flexibiliteit vergroten
Zuhal Demir zegt bereid te zijn haar beleid aan te passen in functie van de resultaten van de bevraging. Landbouwers willen meer flexibiliteit. De minister wil een evenwicht tussen bedrijfsinpasbaarheid en flexibiliteit aan de ene kant en de effectiviteit van de maatregelen aan de andere zijde. Ze streeft ernaar om de beheersovereenkomsten flexibeler te maken, aangepast aan bijvoorbeeld ook weersomstandigheden, maar dan ook zonder in te boeten op de ecologische effectiviteit.
In het kader van het GLB zijn de vergoedingen van de beheersovereenkomsten in Vlaanderen herbekeken. Dat komt neer op een aanzienlijke verhoging. De minister stelt vast dat de stijgende graanprijzen de vergoedingen van de beheersovereenkomsten en hun concurrentieel vermogen onder druk zetten. Daar staat tegenover dat de graanprijzen erg volatiel zijn, terwijl de vergoedingen van de beheersovereenkomsten vastliggen. Gedurende de volledige looptijd van het contract is de landbouwer dus zeker van zijn vergoeding, wat van de prijzen voor landbouwers niet altijd kan worden gezegd. Volgens minister Demir is daarom een beheersovereenkomst altijd wel een interessante keuze.
Biodiversiteit
De minister maakte van de gelegenheid gebruik om aan te stippen dat de beheersovereenkomsten een cruciaal onderdeel van een stimulerend biodiversiteitsbeleid vormen in landbouwgebied en in de uitvoering van de soortenbeschermingsprogramma’s voor akker- en weidevogels. Het klopt dat dit alleen werkt binnen de gebieden waar die soorten nog voorkomen en als er voldoende landbouwers deelnemen die effectieve maatregelen uitvoeren.
Daarom is dat evenwicht tussen ecologische effectiviteit, bedrijfsinpasbaarheid en een billijke vergoeding volgens haar zo belangrijk, maar zijn ook projecten zoals Partridge zo waardevol. De resultaten van het project leveren inzichten om daaraan te kunnen blijven werken. Ze tonen aan dat onder meer een transparante communicatie, praktisch advies, een beperkte administratieve last, werkende oplossingen en eenvoudige instapmaatregelen als de beheersovereenkomst als handvatten gezien kunnen worden om landbouwers beheersovereenkomsten te doen sluiten.
