Velen kennen de typische druivensoorten, zoals Chardonnay, Pinot Noir en Merlot. In de Pfalz-streek zijn vooral de Rieslingdruiven belangrijk, maar ook Pinot Blanc en Pinot Noir. “De economie is ook deels gebaseerd op wijnen die van deze druiven gemaakt zijn”, vertelt professor Reinhard Töpfer, die werkzaam is aan het JKI. “Maar er komen nog wel wat uitdagingen aan. Zo heeft de EU een impact met de Green Deal. Alle cultivars zijn gevoelig voor ziekten zoals valse meeldauw en botrytis. Tegen 2030 wil de EU het gewasbeschermingsmiddelengebruik tot de helft reduceren. Daar heerst wel wat politieke en publieke druk rond. Dat zien wij echter niet als haalbaar”, vindt Töpfer.
Klimaatverandering
Ook verwacht hij met de klimaatverandering naast droogtestress, een lagere zuurtegraad en hoger suikergehalte bij de druiven. Daarnaast zullen de knopvorming, bloesem en de afrijping vroeger zijn. “Dit heeft dan ook een negatieve impact op de kwaliteit van de wijn, maar ook de wijngaarden en het landschap zullen eronder lijden”, geeft hij mee. De voorgaande jaren merkte hij bovendien al de impact.
Hij herinnert zich dat de klimaatverandering al zijn sporen nalaat. “Van 2018 tot 2020 en in 2022 waren het extreme jaren, met problemen rond kwaliteit en opbrengstverliezen. Sinds 1975 is de gemiddelde temperatuur alleen maar gestegen. Elke cultivar heeft echter zijn optimale temperatuursrange. Dat zal in deze regio problemen geven.” In het instituut wordt daarom gewerkt aan PIWI’s (Pioneer Wines of Pionierswijnen), die een aantal schimmelresistenties hebben. Dat vraagt wel tijd.
Kwaliteit primeert
Het duurt zo’n 25 jaar om een nieuwe soort te krijgen. “De eerste 4 jaar wordt getest op weerbaarheid van de druivensoorten, pas daarna wordt ook de wijnkwaliteit meegenomen in de testen. Doorheen heel de procedure wordt naar de wijnbouwkundige kenmerken gekeken.” Toch geeft hij aan dat bij het maken van een nieuwe variëteit de kwaliteit van de wijn prioritair is. “Als een wijn niet smaakt, heeft het geen zin.” Andere belangrijke parameters zijn de opbrengst en de resistenties tegen oidium, plasmopara en botrytis.
De allereerste PIWI is de variëteit Regent. In 2022 tekende deze soort voor een areaal van 1.618 ha, wat overeenkomt met 1,56% van het totale Duitse druivenareaal. Andere PIWI’s zijn Cabernet Blanc, Solaris en Souvignier Gris. Momenteel zijn er 83 druivenrassen geclassificeerd als PIWI. Het gaat dan over de oudere resistente druivenvariëteiten zoals Chambourcin, maar ook over de variëteiten in het proces van rassenbescherming en aanvaarding, en variëteiten van ander landen horen daar ook bij.
Stijgend marktaandeel
“Jaarlijks wordt er 10% herplant met PIWI’s, wat overeenkomt met 250 ha. In 2022 stond er in totaal 3.518 ha in Duitsland.” Tegen 2030 wordt alvast een marktaandeel van 6 à 7% verwacht, maar een marktaandeel van 20 à 30% is mogelijk. “Dat kan onder andere via mousserende wijnen, en via blending met aanduidingsrecht. We zullen de consumenten wel echt bij de hand moeten nemen. Met kwaliteit zullen we ze kunnen overtuigen, maar klimaatverandering en duurzame praktijken zijn 2 andere goede argumenten. Met het druivenras Regent kan je al 50% gewasbescherming besparen, met de Calardis Blanc rond de 70-80%. Regent heeft al resistenties tegen echte en valse meeldauw en tegen botrytis, Calardis Blanc ook tegen zwartrot en deze kan ook beter tegen zonnebrand. De marktintroductie van PIWI’s neemt tijd. Het is momenteel vooral eerder de wijnmaker die bang is om voor PIWI’s te kiezen, dan de consument, lijkt het. Een goede algemene term is nodig.”
Marlies Vleugels
