“De landbouw gaat kapot in Vlaanderen”
De Vlaamse stallenbouwers en stalinrichters zitten met een gigantisch groot probleem. “Hun markt is volledig aan het opdrogen. Bijna geen enkele landbouwer krijgt nog een vergunning om te bouwen of te renoveren”, zegt voorzitter Johan Colpaert van Fedagrim, de Federatie voor land- en tuinbouwmechanisatie in een reactie op het nieuwe stikstofdecreet van N-VA en Open Vld.
Omdat ze in Vlaanderen nauwelijks nog klanten vinden, verkennen Vlaamse stallenbouwers markten over de grens, zoals Frankrijk of zelfs Polen. Of ze hebben hun focus verlegd naar andere sectoren. “Of het nu gaat over melkinstallaties, gebouwen, koeltanks of robots, alle cijfers gaan fors achteruit”, zegt Hans Verstreken, coördinator Federatiewerking bij Fedagrim.
“In de rest van Europa moeten we voorlopig geen grote productiestijgingen verwachten van melkvee. Zowat alle belangrijke melkproducerende landen in Europa willen de emissies in de veeteelt terugdringen. Melk en vlees zullen daardoor duurder worden, waardoor de inflatie van de voedselprijzen nog zal aangewakkerd worden”, voorspelt Verstreken.
Geen investeringsbereidheid bij veehouders
De eerdere oplossingen voor het Vlaamse stikstofprobleem hebben de meeste veehouders er in 2022 van weerhouden om nog te investeren, ondanks de toen hoge melkprijzen en de verbeterde prijzen voor varkens. Het nieuwe decreet dat N-VA en Open Vld deze zomer hebben voorgelegd, vindt nog minder genade bij Fedagrim. Dat er al voor de goedkeuring amendementen nodig blijken te zijn voor een groot aantal ‘onnauwkeurigheden’, is voor velen een teken aan de wand.
“Net als anderen die dit nieuwe decreet doorgelicht hebben, komt uit onze analyse naar voren dat 7.000 van de 8.000 veeteeltbedrijven in Vlaanderen bedreigd zijn in hun voortbestaan. Wetteksten schrijven is geen evidente zaak, maar dit wringt toch. Is het niet beter dat de decreetschrijvers dit nieuwe decreet eens grondig herbekijken voordat het goedgekeurd wordt”, vraagt Verstreken zich af.
De leden van Fedagrim waren zich al aan het voorbereiden op het decreet van maart toen ze plots met een nieuw, strenger decreet te maken kregen. Bij de federatie ergeren ze zich vooral aan het getalm bij de politiek in sommige aspecten. “Neem nu de zoekzones. Voor sommige Natura 2000-gebieden bestaan die al 20 of 30 jaar en nog altijd weet men blijkbaar niet waar die potentieel te realiseren natuur zou moeten komen. En wat als een landbouwbedrijf dat straks moet sluiten achteraf toch niet in de later afgebakende zone ligt?”
Onwerkbare procedures
Nog meer ergernis bij Fedagrim over het erkennen van emissiearme (stal)technieken door het Wetenschappelijk Comité Veeteelt. “We begrijpen dat dat comité zijn werk grondig wil doen. Je wil niet een techniek goedkeuren die door de eerste de beste advocaat onderuit gehaald wordt. Maar de te hanteren meetmethode vergt daardoor soms wel 4 jaar monitoring. En dat dan op 4 locaties, met op elke locatie een extra identieke stal zonder die nieuwe emissiearme techniek, om de resultaten te kunnen vergelijken. En daar moeten veehouders en leveranciers dan zonder enige garantie in investeren? En dat kan dan wel vergund worden, maar dan voor slechts 5 jaar?”
“De termijn van 5 jaar voor het erkennen van een emissiearme techniek, zoals in het nieuwe decreet staat, is voor ons onrealistisch. De proefstalregeling kan men beter uit dit decreet halen om dan te werken aan een termijn die wel haalbaar is.” Fedagrim vraagt dat het beleid meer aandacht zou schenken aan emissie-arme stalrenovaties, want niet elke veehouder zal voor nieuwbouw kunnen kiezen.
Schrik voor schaalvergroting
Enkele leden van Fedagrim wijzen met een beschuldigende vinger naar de VLM en naar bepaalde ministeriële kabinetten waar men bijvoorbeeld tegenhoudt dat renure, kunstmest die een veehouder zelf kan winnen uit dierlijke mest, erkend wordt als kunstmest. “De VLM wijst elke technologie af, want technologie leidt volgens hen tot schaalvergroting en dat willen ze kost wat kost vermijden.”
Volgens Lieven De Stoppeleire van het kabinet Demir (N-VA) wil zijn minister wel stappen zetten inzake renure, maar is het Europa dat op dat punt dwarsligt. “Maar het is nu niet dat het kabinet daarvoor al gigantische inspanningen gedaan heeft. Minister Demir kan daarvoor nog veel harder op het gaspedaal duwen”, repliceert Vlaams parlementslid Bart Dochy (cd&v).
Fedagrim luidt de alarmbel. Het machinepark en de infrastructuur is op een sneltempo aan het verouderen. Nieuwe investeringen worden uitgesteld en zelfs onderhoud wordt op de lange baan geschoven. De vernieuwingsratio van melkinstallaties ligt momenteel zo laag dat het 47 jaar zou duren om aan het huidige tempo alle installaties te vernieuwen. Een termijn die uiteraard niet realistisch is en die toont dat de landbouwer een zeer afwachtende houding aanneemt.
Schaalverkleining
“We zien sinds een tweetal jaar ook terug een schaalverkleining. De nieuwe installaties zijn gemiddeld kleiner en ook de verhouding van kleine melkkoeltanks versus grote melkkoeltanks evolueert naar meer kleinere tanks. De bouwkosten voor een nieuw stalproject blijken ook sterk gestegen, door duurdere bouwmaterialen, duurdere arbeid en duurdere leningen. Deze stijging is nog net te compenseren met de melkprijs, maar dan moet men alle andere gestegen kosten voor de landbouwer buiten beschouwing laten, zoals de voor de boer hogere kosten voor veevoeder en energie”, besluit Hans Verstreken van Fedagrim.
