Nieuw GLB:minder inkomenssteun
Binnen een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zet de Europese Commissie in op minder directe inkomenssteun en meer steun voor boeren.
Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) bevat mogelijk minder directe inkomenssteun voor boeren. Het bedrag per ontvangend bedrijf wordt mogelijk gemaximeerd op €60.000 tot €100.000 per jaar. Ook wordt de lidstaten meer ruimte gelaten voor een nationale invulling van Europese regels. De plannen staan in een conceptdocument van de Europese Commissie.
De Europese Commissie heeft het document opgesteld en zal deze eind november presenteren. Maar deze moet worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de lidstaten van de EU. De Commissie stelt voorstellen op in overleg met de twee overige partijen, waardoor ten minste de contouren van het toekomstige beleid door het conceptdocument zichtbaar worden.
Het grootste deel van de directe betalingen komt nu al terecht bij doorsnee bedrijven, zo staat in het document. Maar een relatief grootdeel van het geld komt terecht bij hele grote boerenbedrijven en grondeigenaren voor wie landbouw een neventak is. Bij dat laatste geldt wel dat minimaal 5 procent van de inkomsten uit landbouwactiviteiten moeten bestaan. Op dit moment gaat meer dan 80 procent van de directe betalingen naar 20 procent van de boeren. In het nieuwe GLB moeten de bedragen daardoor eerlijker worden verdeeld.
Eerlijkere verdeling
Een plafond op de betalingen zou kunnen leiden tot een eerlijkere verdeling van het geld. Maar een andere optie is dat de directe inkomenssteun wordt beperkt tot bedrijven die voor hun bestaan afhankelijk zijn van landbouw. Een derde optie is dat een deel van het budget wordt aangemerkt als bestemd voor kleinere bedrijven, waarbij de vraag is of deze definitie voor alle EU-lidstaten hetzelfde moet zijn. In vooral Zuid- en Oost-Europa zijn relatief veel meer kleine landbouwbedrijven dan in Noord-Europa.
Directe inkomenssteun is binnen de EU gemiddeld goed voor 46% van het inkomen van boeren. In gebieden waar de inkomsten per hectare hoog zijn, zoals Vlaanderen, ligt het percentage lager. Voor Belgische boeren werd voor de periode van 2014-2020 ongeveer 3,6 miljard gereserveerd. Jaarlijks profiteren circa 35.000 boeren van de directe betalingen. Bij een vorige herziening van het GLB is het bedrag voor België al verlaagd. Een kleiner deel van de Belgische boeren ontvangt meer dan het voorgestelde plafond van €100.000 per jaar.
In het conceptvoorstel wordt ook gezinspeeld op maatregelen die de positie van boeren in de voedingsketen – dus hun marktmacht tegenover de toelevering en afnemers - moeten versterken. Daarnaast wordt ingezet op nieuwe regels die boeren meer mogelijkheden moet bieden om risico’s te managen. Door de liberalisering van landbouwmarkten zijn risico’s op piekende en dalende prijzen toegenomen.
