Boerenhart Vlaanderen zet ‘Vlaanderen op zijn kop’
Boerenhart Vlaanderen klaagde vrijdagochtend 12 januari 2024 met een ludieke verkeersbordenactie “de druk op land- en tuinbouw” aan. Die actie kreeg tijdens het weekend in bijna heel Vlaanderen navolging.
Boerenhart Vlaanderen voerde vorige week actie tegen het landbouwbeleid van de overheid door verkeersborden op hun kop te zetten. Vooral naamborden van gemeenten moesten eraan geloven. In totaal hebben actievoerders van vrijdag 12 januari tot zondag 14 januari ’s nachts honderden borden omgedraaid over heel Vlaanderen, of in de woorden van Boerenhart Vlaanderen: “Van de Westhoek tot Kinrooi!”
Anonieme boeren
Boerenhart Vlaanderen is een groep anonieme boeren die al eerder actie voerde tegen een gebrek aan doortastend Vlaamse landbouwbeleid. “Na de tractoractie van 3 maart 2023 lagen we even stil”, zegt een lid van Boerenhart. “We hadden gehoopt dat er vanuit politieke hoek meer zou gebeuren, dat ze op een rechtvaardige manier zouden handelen. Maar van het stikstofakkoord komt bijvoorbeeld niets van in huis.”
Nu dat het stikstofakkoord eind januari terug op de politieke agenda moet komen, zijn ze gestart met hun verkeersbordenactie. “In de nacht van donderdag op vrijdag draaiden we borden in de Westhoek om. We zijn ostentatief begonnen met het bord op de taalgrens met Wallonië: Vlaanderen letterlijk op zijn kop zetten.” Vrijdagochtend 12 januari 2024 konden autobestuurders en toevallige voorbijgangers dan ook omgedraaide borden spotten in de Westhoek.
Met deze actie klagen ze het gebrek aan beleidsvoering in dossiers zoals het vergunningsbeleid, het mestactieplan en het stikstofakkoord aan. Boerenhart Vlaanderen vindt dat er te weinig geluisterd wordt naar de noden van landbouwers door het beleid.
“Heel het Vlaamse platteland laat weten dat de druk op het land- en tuinbouw te hoog is”, zegt Boerenhart Vlaanderen in een Facebookpost. “Geef ons toekomst! Of wij ‘jonge boeren’ zijn de laatste generatie van een mooie Vlaamse landbouw en agro-ondernemingsgeschiedenis!”
Toekomstperspectief voor alle boeren
Toekomstperspectief voor alle boeren is een belangrijk strijdpunt voor Boerenhart Vlaanderen. “Ik krijg van zowel jonge als oudere boeren het signaal dat ze geen perspectief meer zien in het uitbouwen van hun bedrijf naar de normen van vandaag”, zegt de anonieme actievoerder. “Jonge landbouwers vergelijken de overname van hun ouderlijk bedrijf met het zwaard van Damocles.”
Naast een stokkend vergunningenbeleid, wil Boerenhart ook aandacht vragen voor het stikstofdossier. “Er wordt maar gepalaverd en geleuterd over dat stikstofakkoord, of eerder stikstof-impasse. We twijfelen ook enorm aan de wetenschappelijke modellen die het akkoord moeten staven, iets wat de Verenigde Veehouders ook al aanklaagde.”
Ten slotte maken ze zich zorgen over het nieuwe mestakkoord (MAP 7). “Binnen een maand begint het nieuwe bemestingsseizoen, terwijl het besluit over MAP 7 al een jaar blijft aanslepen”, zegt de actievoerder van Boerenhart. “Er bestaat nog veel onduidelijkheid over.”
Over al die dossiers zien ze “onzekerheid en onrechtvaardigheid als een rode draad” in de behandeling van de landbouw door de beleidsmakers. Zo was één van de triggers voor de nieuwe actie de goedkeuring van de voorwaardelijke vergunning van ethaankraker INEOS. “We zien dat er veel kan voor de industrie, maar voor de landbouwers niet. Bij landbouwers heeft men het altijd over reduceren, terwijl de industrie de landbouw reduceert”, zegt de actievoerder. “Dat de industrie met het nieuwe stikstofakkoord 40 keer meer stikstof mag uitstoten dan de landbouw roept dan ook veel vragen op.”
Heel Vlaanderen
Tijdens het weekend werd de actie herhaald in de Westhoek. Maar in verschillende andere gemeenten in het Waasland, de Kempen en Limburg draaiden boze boeren, geïnspireerd door de actie van Boerenhart Vlaanderen, ook verkeersborden om.
“We hebben goeie contacten met onder andere landbouwers dicht bij het Turnhouts Vennengebied in Antwerpen”, zegt Boerenhart Vlaanderen. “Zo willen we de actie als een lopend vuurtje van links in West-Vlaanderen en van rechts rond Ravels richting Brussel doen gaan.”
Verkeersveiligheid
In enkele gemeenten werden de borden snel weer recht gehangen om de verkeerssituatie terug rechtsgeldig te maken, bijvoorbeeld in de stad Ieper: “Veiligheid is voor ons prioritair. Die borden dienen om het verkeer in goede banen te leiden én om snelheidslimiet aan te geven”, zegt burgemeester Emmily Talpe (Open Ieper). “Als ze niet correct hangen, zijn ze niet rechtsgeldig en dat kan voor juridische problemen zorgen.” In een schriftelijke reactie geeft ze aan de bezorgdheid van boeren wel te begrijpen: “Ik steun hun vraag naar toekomstperspectief en rechtszekerheid. Constructief overleg met alle partijen is wat mij betreft de beste manier om daar stappen in vooruit te zetten.”
Agentschap Wegen en Verkeer riep in het 17u journaal van Radio 1 van maandag 15 januari op om geen verkeersborden meer onderstenboven te hangen. Dat zou volgens hen gevaarlijk kunnen zijn voor de verkeersveiligheid. “Plaatsnaamborden, of verkeersborden in het algemeen, hebben een belangrijke functie in het verkeer en dienen dus niet om protesten uit te drukken”, zei Katrien Kiekens, nationaal woordvoerder van het Agentschap tijdens het radiojournaal. “Borden die omgedraaid zijn, verliezen hun leesbaarheid. Er hangt ook een bepaald snelheidsregime vast aan borden die de bebouwde kom aanduiden. Het is dus belangrijk dat die borden hun werk kunnen doen voor de verkeersveiligheid. We vragen met drang om die niet om te draaien.”
Wegen en Verkeer gaat de komende dagen alle borden terug juist hangen. Het Agentschap overweegt nu om een klacht in te dienen omdat dit heel wat tijd en middelen van de overheid kost.
Ludieke actie
Bij andere gemeentebesturen konden de acties van Boerenhart Vlaanderen best wel smaken. “Het was een creatieve actie die niemand schade berokkend”, zegt Jan de Keyser (cd&v), burgemeester van Oostkamp. “We hebben dan ook besloten om het zo een dag te laten hangen om te tonen dat we als gemeente de actie ondersteunen. In Brussel moeten ze stoppen met de politieke spelletjes en profijt op kap van de landbouw, een essentiële sector in Oostkamp en bij uitbreiding Vlaanderen.” Ondertussen hangen de borden in Oostkamp terug recht.
In Jabbeke, gemeente van burgemeester Frank Casteleyn (cd&v), zetten ze ook pas op maandag 15 januari de verkeersborden terug recht. “Met zo’n ludieke actie doe je niemand pijn en het was ook geen gevaar voor de verkeersveiligheid”, zegt hij. “Ik sta achter de landbouw, we moeten elkaar steunen.”
“Ik vind het een ludieke actie met weinig tot geen schade, die opgemerkt wordt door mensen”, zegt burgemeester van Zandhoven Luc Van Hove (cd&v). In die gemeente laten ze de komende dagen de borden nog even hangen zoals de actievoerder ze hebben achtergelaten. “Ook om te vermijden dat het een kat-en-muisspel wordt tussen de actievoerders en de gemeentediensten.” De burgemeester staat ook achter de bezorgdheden van de landbouw. “Die moeten een oplossing krijgen. Almaar meer boeren krijgen het moeilijker door de wetgeving. Op den duur zijn er geen landbouwers meer en zijn we afhankelijk van buitenlandse invoer. Dan kom je in de problemen, zoals met het Russisch gas of de mondmaskers uit China.”
Internationale protesten
De mosterd voor hun protestactie vond Boerenhart Vlaanderen internationaal. “In Nederland zag je landbouwers en sympathisanten de Nederlandse vlag omdraaien. In Frankrijk werden verkeersborden in november 2023 omgedraaid”, zegt een van de actievoerders. “Deze week had je ook in Duitsland massale boerenprotesten. Vlaanderen, met Europese hoofdstad Brussel centraal tussen al die landen, kan dan niet achterblijven.”
Het protest van Boerenhart Vlaanderen is momenteel niet de enige uiting van ongenoegen van landbouwers in Europa. In Duitsland klagen landbouwers over de plannen van de overheid om het gunstige belastingsregime op diesel voor landbouwvoertuigen af te schaffen. Op maandag 15 januari 2024 kwamen ongeveer 6.000 landbouwvoertuigen samen in Berlijn als culminatie van een week protesten in Duitsland.
Denken niet aan stoppen
“We zijn zeker geen vandalen of criminelen”, zegt de anonieme actievoerder van Boerenhart. “We willen de mensen gewoon doen inzien dat er iets moet veranderen.” Ze hebben dan ook wel begrip voor de reactie van het Agentschap Wegen en Verkeer. “We willen zeker geen gevaarlijke situaties creëren. Daarom viseren we bewust geen snelheidsborden.”
Ondertussen klinkt online de boodschap om de actie van Boerenhart Vlaanderen te ondersteunen en zelf verkeersborden op zijn kop te draaien. Zelf denken de landbouwers van Boerenhart Vlaanderen ook nog niet aan stoppen: “De borden die de gemeenten al hebben teruggedraaid, draaien we weer om.”
