Franky en Chantal kozen voor kersen, aardbeien en gesneden prei
Franky Neirynck en Chantal Desmet telen kersen en prei in openlucht en aardbeien onder glas. Het is daarmee een opvallend diverse en moderne onderneming. Met hun diversiteit zijn ze een typisch voorbeeld van de West-Vlaamse tuinbouw. Ook Franky en Chantal zijn heel preus (fier) dat ze door Agro Expo werden aangeduid als ambassadeurs voor de tuinbouwsector.
Het bedrijf van Franky en Chantal onderging enkele wijzigingen sinds de start ervan. “Wij zijn de derde generatie op dit bedrijf. Mijn ouders hielden varkens. Wij zijn gestart in 1993 met grove groenten als spruiten en bloemkool en prei. We hadden al snel door dat grove groenten niet ons ding waren. In 2003 hebben we dan een eerste serre gebouwd voor aardbeien en daar is dan nog een extra aardbeienserre bijgebouwd om de overheadkosten van de eerste serre te kunnen spreiden. Op dit moment hebben we bijna het jaar rond aardbeien, 1 ha kersen en oogsten we ongeveer 1 ha prei per week”, vertellen Franky en Chantal.
Elk jaar vanaf juni wordt er extern personeel ingeschakeld. “We doen een beroep op 10 tot 15 seizoensarbeiders. De seizoensarbeiders komen allemaal uit Roemenië.”
Gesneden prei
De seizoensarbeiders worden ingezet voor het plukken van de aardbeien, het plukken van de kersen en het verwerken van de prei. “Wij zijn een van de weinige bedrijven die ‘gesneden’ prei leveren aan de veiling en aan de retail. ‘Gesneden’ wil bij ons zeggen dat het overtollige loof en de wortels weggesneden zijn en dat de prei proper en op een vaste lengte aangeboden wordt in flowpack in kisten, waarbij elk zakje nagenoeg hetzelfde gewicht heeft. Een deel van die verwerking gebeurt automatisch, voor een deel moeten we nog een beroep doen op handenarbeid”, duidt Franky.
De omslag van gewone naar gesneden prei kwam er na een immense hagelbui, zowat 15 jaar geleden. “Bij alle prei in onze regio was het groene blad van de prei kapot door de inslag van de hagel. We konden enkel het wit van de prei leveren. Daar hebben wij dan een nieuwe afzetmarkt van gemaakt”, vertelt de zaakvoerder.
Voor gesneden prei wordt doorgaans een vaste, afgesproken prijs betaald. Die gaat vaak niet mee met de volatiele marktprijs van de ‘gewone’ prei. Omdat de gesneden prei panklaar wordt verkocht, willen de eindklanten daar in de winkel iets meer voor betalen dan voor losse prei.
“Duurzaamheid dragen wij hoog in het vaandel. De eerste prioriteit in duurzaamheid is voor ons de rendabiliteit. Het heeft geen zin om bepaalde maatregelen in te voeren of om zaken na te streven als die de financiële gezondheid van het bedrijf in het gedrang brengen op korte of lange termijn. Waar wij op ons bedrijf naar streven, is een verminderd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, het hergebruik van ons proceswater en de inzet van zonnepanelen.”
Snijafval wordt compost
“Het snijafval van de preiverwerking en de potgrond van de aardbeien wordt als compost verwerkt op onze eigen akkers. In het begin heb ik nog geprobeerd om het afgesneden groene blad van de prei te vermarkten. Dat heeft zeker nog voedingswaarde en zou kunnen gebruikt worden, bijvoorbeeld als soepgroente of voor groentebouillon of petfood. Aan de vraagzijde hebben ze echter andere intenties. Ze weten maar al te goed dat dat groene blad voor ons eigenlijk afval is. Ze verlangen dat we dat volledig gereinigd en gesneden naar hun fabrieken brengen en het liefst eigenlijk nog dat wij hen zouden betalen om ons van dat ‘afval’ af te helpen. Dan ploeg ik dat groenafval liever als compost in mijn eigen akker”, stelt Franky.
De West-Vlaamse bodem is een hele uitdaging voor de preiteler uit Meulebeke. “Naast onze eigen gronden gebruiken we nog gronden in seizoenspacht en ruilpacht, voor de teeltwissels, zodat we niet doorlopend prei op dezelfde percelen hebben. We proberen voor de pacht die terreinen te selecteren die gevrijwaard zouden moeten blijven van wateroverlast, maar dat probeert natuurlijk elke boer. Wij halen elke week 1 ha prei van het veld en zeker dit jaar is dat elke week een stuk moeilijker gebleken, door de aanhoudende regen sinds oktober.”
Bij het vinden van geschikte pachtgronden ervaren Franky en Chantal de voorbije jaren steeds meer concurrentie van bepaalde sectoren.
Zoeken naar een overnemer
Investeren in nog meer automatisering bij de preiverwerking – om minder afhankelijk te zijn van seizoensarbeid – is voor het koppel uit Meulebeke nog een uitdaging. “Wij staan op pakweg 5 jaar van ons pensioen en hebben geen familiale opvolger. Er staat ook niemand anders klaar om in het bedrijf te stappen. Zoals het vandaag gaat, kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. We zien wel wat er uit de bus komt.”
De aardbeien zorgen in Meulebeke nog steeds voor een mooie omzet. “We doen nog een deel voort met het Elsanta-ras voor aardbeien. Elk jaar hebben we een groter aandeel van wat we ‘doordragers’ noemen, plantjes waar je per seizoen meermaals kan oogsten. Dat scheelt een pak werk en heel wat potgrond. De aardbeiplanten komen in maart in de serres en worden in 2 of 3 golven geplukt tot in oktober.”
De kersen zijn een wat bijzondere teelt. “Kerselaars zijn heel andere bomen dan pakweg appelaars of perelaars. De stammen worden ingezaagd om de sapstroom te doorbreken en zo nieuwe scheuten te krijgen en de bomen verder jong te houden. Samen met ander snoeiwerk wordt zo voorkomen dat de bomen te hoog worden. Per boom worden elk jaar zowat 5 tot 10 kg kersen geplukt. Nu onze 1.500 kerselaars bijna 10 jaar oud zijn, halen we niet langer de topopbrengsten. Alle kersen worden in de korte keten verkocht. Dan open ik een ‘winkeltje’ in onze loods. Ook op verschillende plaatsen hebben we fruitautomaten. Een deeltje van de kersen gaat naar een brouwerij in Meulebeke, waar ze er kersenbier van brouwen”, vertelt Chantal.
Kersen in de korte keten
Professionele aanbieders van kersen zijn in West-Vlaanderen misschien net zo of nog zeldzamer dan aanbieders van gesneden prei. “Om het aanbod voor de klanten wat te kunnen spreiden in de tijd, hebben we verschillende rassen geplant. Tussen elk ras in de rij staat een bestuiver. Kersen zijn een leuke teelt, maar vergen heel wat kennis en ervaring en ook flink wat investeringen. Je moet ervoor zorgen dat de bloesems niet bevriezen in het voorjaar en dat de vruchten beschermd zijn tegen hagel. Maar het is ook een heel dankbaar product en het contact met de eindconsumenten in de korte keten kan al eens deugd doen”, besluit Chantal.
