Einde aan blokkades supermarkten, wel nog lege winkelrekken
Sinds dit weekend zijn de blokkades aan de distributiecentra van supermarkten opgeheven. De ketens beloofden de kant van de boeren te kiezen in het komende ketenoverleg. Lege winkelrekken zullen wel niet direct gevuld zijn, melden de supermarkten.
Naast snelwegen en Europese toppen, waren de distributiecentra van supermarkten een geliefd doelwit van de boerenprotesten afgelopen week. Heel wat van die blokkades werden het voorbije weekend wel opgeheven, waardoor vrachtwagens terug konden leveren en vertrekken van de depots.
Zo werden zondag 4 februari omstreeks 12 uur ’s middags de blokkades aan het distributiecentrum van Aldi in Turnhout opgeheven. De blokkades van het distributiecentrum van dezelfde supermarktketen in Zemst en het depot in Heusden-Zolder waren al op zaterdag opgeheven. Zondagavond werd het depot van Lidl in Marche-en-Famenne vrijgegeven. De geblokkeerde distributiecentra van Colruyt waren vrijdag 2 februari al vrijgegeven.
Overleg bracht soelaas
Ook de distributiecentra van Delhaize in Ninove en Zellik werden door de protesterende boeren vrijgegeven op zaterdagmiddag. Dit gebeurde nadat Delhaize een overeenkomst had bereikt met de boeren. “Zo hebben we ons geëngageerd om hun zaak te bepleiten bij stakeholders, zoals politici”, legt woordvoerder Roel Dekelver uit.
De boeren bevestigen van hun kant dat de blokkade is opgeheven en dat de onderhandelingen met Delhaize ‘goed’ zijn verlopen. “Delhaize zal een brief met onze eisen voorleggen aan de verschillende overheden”, zegt een van de betrokkenen boeren. “Maar als er binnen 2 weken niets veranderd is, zetten we opnieuw een blokkade op.”
Overleg tussen de supermarkten en protesterende boeren lijkt bij zowat elke blokkade voorafgegaan zijn aan een einde ervan. “We hebben een constructief gesprek gehad met Colruyt”, zegt landbouwer Koen De Sutter. “Beide partijen stelden zich open op. Colruyt heeft zich van zijn kant geëngageerd om te bekijken wat ze kunnen doen voor de toekomst van de jonge landbouwers.”
Ook tussen Aldi en de actievoerders vond er verschillende keren overleg plaats voordat er een oplossing uit de bus kwam. Aldi heeft naar eigen zeggen begrip voor de Belgische landbouwers, erkent hun noden en wil zich inzetten voor een gezonde toekomst voor onze landbouwers. De supermarktketen dringt er ook sterk op aan om het overleg in de taskforce volgende week vrijdag zo breed mogelijk te organiseren, met alle representatieve organisaties. De boeren van de blokkade in Zemst vroegen aan Aldi om een ‘faciliterende rol te spelen voor een gesprek met de sectorfederatie’, legt een woordvoerder van de supermarktketen uit.
Deurwaarder
Om de boeren aan het depot van Aldi in Villeroux vrijdagavond te doen vertrekken, was wel een deurwaarder nodig. Die was vrijdagochtend al langsgekomen en dreigde toen met boetes indien de boeren de toegang tot het distributiecentrum niet vrijgaven. Aldi stelde die dag dat het geprobeerd heeft te praten met de actievoerders, maar dat dat door hen is afgewezen. “Er rest ons geen andere mogelijkheid dan een deurwaarder te sturen om verdere verspilling van verse goederen te vermijden, net die producten waar de boeren voor op straat komen”, klonk het.
Lege winkelrekken
Nu de blokkades door boze boeren van de distributiecentra achter de rug zijn, zijn de supermarkten druk bezig met het vullen van de gaten in de rekken. Dat kan verscheidene dagen duren.
marktleider Colruyt zet de keten ‘alles op alles’ om de winkels opnieuw te beleveren. Ook tijdens het weekend werd doorgewerkt. “Dat vraagt tijd. Je moet rekenen dat klanten ondertussen ook producten kopen en er een enorme inspanning nodig is om die rekken weer helemaal vol te krijgen”, aldus een woordvoerster. Colruyt gaat ervan uit ‘over enkele dagen’ bijgebeend te zijn. Hoeveel de acties de keten hebben gekost, wil het bedrijf niet kwijt.
Ook bij Delhaize zijn alle distributiecentra weer open, en is het transport van en naar de winkels weer opgestart. Het is de bedoeling zo snel mogelijk de tekorten op te vangen. “Tegen dinsdagavond, ten laatste woensdag zou alles weer aangevuld moeten zijn”, aldus een woordvoerder. Niet alle winkels van Delhaize kampen overigens met tekorten.
Het verlies bij Delhaize van goederen door de actie blijft overigens beperkt. Naar schatting 100.000 kilo aan goederen en fruit zijn weggeschonken aan de voedselbanken. Carrefour zegt dat de boerenprotesten al bij al een beperkte impact hadden op de supermarkten. “De situatie keert langzaam terug naar normaal”, klinkt het. Ook Aldi zegt er alles aan te doen om de rekken aan te vullen. De supermarktketen rekent gemiddeld op een dag of twee om alles aan te vullen, al varieert dat van winkel tot winkel.
‘structurele problemen van voedingssector bloot’
De grootschalige boerenprotesten in België en andere Europese landen tonen voor Buutsuper.be, de Unizo-organisatie van zelfstandige supermarkten, nog maar eens aan hoe ‘de precaire situatie in onze voedselketen’ niet alleen voor de boeren gevolgen heeft. Ook zelfstandige supermarkten ondervinden de gevolgen. Daarom moet werk gemaakt worden van een verbod op stuntprijzen, moeten de machtsverhoudingen binnen de voedselketen evenwichtiger en moeten franchiseovereenkomsten leefbaar worden, pleit Buurtsuper.
De koepelorganisatie ziet 2 kampen in de sector: internationale fabrikanten en (multi)nationale supermarkten, zoals Ahold Delhaize en Colruyt Groep, en aan de andere kant boeren, kleine voedingsbedrijven en zelfstandige supermarkten.
De overheid moet ingrijpen, omdat die eerste groep bij prijs- en contractonderhandelingen zijn machtspositie kan misbruiken. Buurtsuper klaagt aan dat kleinere supermarkten geen vat meer hebben op hun marges, omdat ze bijna allemaal onder franchisecontracten werken.
En omdat de taart niet meer groeit, is er een opbod ontstaan van kortingen en promoties, wat dan weer ‘snijdt in de rendabiliteit en leefbaarheid’ van de complete sector. Het recente onderzoek van het Prijzenobservatorium naar de supermarkten wees uit dat een winkelkar gevuld met enkel huismerken tot 40% goedkoper was in vergelijking met Nederland. Ook verse voeding bleek bij ons goedkoper. “Dit gaat echter ten koste van de leefbaarheid van de boeren en kleinere marktspelers”, meent Buurtsuper.
Zowel het misbruik van de machtspositie als de ‘lageprijzenspiraal’ moet de overheid structureel aanpakken. De organisatie wijst op eerdere voorstellen om komaf te maken met stuntprijzen op verse voeding. Daarnaast moet er een verdere verfijning komen van de B2B-wetgeving, en moet er een punt gezet worden achter franchisecontracten die de prijszetting volledig centraliseren.
