Nederland moet meer maatregelen nemen tegen stikstofuitstoot landbouw
De plannen die in Nederland op nationaal en provinciaal vlak zijn opgesteld om de uitstoot van stikstof door de landbouw in de komende 10 jaar flink terug te dringen, gaan niet ver genoeg. Voorgenomen maatregelen, zoals het uitkopen van grote uitstoters, helpen wel, maar zijn niet voldoende om de vastgelegde doelen te halen.
Volgens de onderzoekers ‘zullen boeren veel meer kostbare en vergaande maatregelen op hun bedrijf moeten doorvoeren’, als de overheid de doelen in 2030 of 2035 wil halen. In dat geval moet de veestapel nog verder inkrimpen, moeten natuurgebieden worden uitgebreid en moet de gebruikswijze van honderdduizenden hectaren landbouwgrond ook veranderen. Het is ‘niet plausibel’ dat dit allemaal binnen 10 jaar gaat lukken, ‘gezien de ongekende omvang van deze opgaven’.
Nederland heeft ruim 24 miljard euro uitgetrokken om de landbouw duurzamer te maken. De provincies denken echter dat zulke veranderingen ruim het dubbele kosten. De instanties adviseren om prioriteiten te stellen. ‘Niet alles kan tegelijk’, maatregelen moeten ‘hap voor hap en stap voor stap’ worden doorgevoerd. Zo zouden gebieden waar de natuur sterk achteruitgaat bijvoorbeeld voorrang kunnen krijgen.
Opgave van ongekende omvang
De onderzoekers vragen zich ook af of de overheid wel in staat is om de landbouw in zo'n korte tijd om te gooien. De voorstellen ‘vragen om een machinerie die veel sneller draait dan in het verleden’ terwijl de capaciteit en de expertise juist zijn afgebouwd. Verder moet duidelijk zijn wie waarvoor verantwoordelijk is. Dat voorkomt dat Den Haag en de provincies naar elkaar blijven wijzen.
Ontslagnemend minister van Natuur en Stikstof Christianne van der Wal heeft het over een ‘opgave van ongekende omvang’. Ze vindt net als de onderzoekers dat de overheid niet moet wachten op ‘perfecte plannen die op elk detail zijn uitgewerkt’. De bewindsvrouw vindt het een betere aanpak om stap voor stap aan oplossingen te werken en deze gaandeweg bij te stellen als dat nodig blijkt. De minister zegt hier op verschillende manieren mee bezig te zijn. Het is de vraag hoeveel er van de plannen van Van der Wal overblijft in een nieuwe regering. Twee hoofdrolspelers in de kabinetsformatie, BBB en PVV, zien niks in de huidige stikstofregels.
Dit onderzoek was een gezamenlijk onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de universiteit in Wageningen (WUR) en ingenieursbureau Deltares.
