Edito: Nieuwe technieken botsen op lastige hordes
Nieuwe technieken zijn vaak moeilijk in de landbouwpraktijk te introduceren. Waarom? Ligt het aan het wettelijk kader, aan onzekerheid, koudwatervrees, financiering of aan nog iets anders?
Er komt een versnelde procedure – ook wel fastlane – genoemd om dossiers over emissiereducerende technieken in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) te beoordelen. Al eerder werd de – politieke en wetenschappelijke – traagheid in dit dossier gehekeld.
Nieuwe machines komen doorgaans sneller op de markt dan nieuwe ‘technieken’. De bandhark is hier echter wel een wat apart voorbeeld. Zo’n machine bestaat al jaren, maar toch zien we ze in België amper in de praktijk. De bandhark wordt talrijke positieve eigenschappen toegedicht: veelzijdigheid en optimale ruwvoerwinning zijn de belangrijkste argumenten. In de praktijk hoorden we nog maar weinig argumenten tegen. Eén pijnpunt vernamen we hier wel al: “Er moet een ervaren, vaste chauffeur mee op pad gestuurd worden”. Dat lukt helaas niet op ieder loonbedrijf, waardoor de praktijkinzet niet altijd een succes is.
Het grootste struikelpunt is echter de hoge aankoopprijs van een bandhark. Deze kost merkelijk meer dan de goed ingeburgerde cirkelhark. Beide machines doen hetzelfde werk, zij het dat de kwaliteit van het samengeharkte ruwvoer enigszins verschilt. Is er een financiële winst voor de melkveehouder die de inzet van een bandhark moet betalen? Beter ruwvoer is een feit, maar helaas ook kleine marges bij de melkproductie. Is spreekwoordelijk ‘het sop de kool waard’? Speelt bij de introductie van deze nieuwe ‘harktechniek’ dan vooral het financiële aspect, dat de daadwerkelijke praktijkintroductie bemoeilijkt? Aan politieke of wettelijke omstandigheden kan het hier niet liggen.
‘Wie betaalt de meerkost?’, is ook het pijnpunt dat kwam bovendrijven bij onderzoek naar het machinaal en rechtop vangen van kippen. Voor het dierenwelzijn is dit daadwerkelijk beter, wezen studies uit. Rechtop vangen is dan weer nadelig voor de arbeidsveiligheid en ergonomie van de arbeider. Deze vangmethode neemt meer tijd in beslag en verhoogt dus de personeelskost.
De politiek draagt dierenwelzijn hoog in het vaandel, maar is niet direct bereid om de meerkost bij een andere vangmethode te dragen. Wie hier zo groot is om te bepalen, mag dan ook betalen... Maar de politiek schuift de rekening door richting consument én sector. Daar wringt echter het schoentje. De consument kiest meestal voor goedkope voeding en de landbouwsector stond dit jaar al meermaals op de barricades om onder meer de lage prijzen aan te kaarten. Eerlijke margeverdeling doorheen de keten is al jaren een probleem, blijkt uit het ketenoverleg. Ook deze – nochtans rechtvaardige – techniek blijkt moeizaam om in praktijk te introduceren. Waar zit het probleem?
