“De landbouwer is de frontsoldaat, hij voelt de impact van klimaatverandering het eerst”

In het kader van de nakende verkiezingen nodigden Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens en Groene Kring-voorzitter Justine Arkens de voorbije weken al premier Decroo (Open Vld) en minister-president Jambon (N-VA) uit op de Grote Landbouwtoer. Telkens werd een bepaald thema uit het verkiezingsmemorandum van Boerenbond belicht. Met Vlaams minister van Landbouw Brouns (cd&v) dook men in het thema ‘landbouwers als deel van de oplossing voor milieu, klimaat en landschap’.

Smaakvolle aardbeien

Minister Brouns kreeg een uitgebreide rondleiding op het gastbedrijf ‘Linkertse aardbeienautomaat’ in Lummen. Gert Reijnders en Inge Zeeuws startten in 1994 met een tomatenbedrijf. Ze combineerden dit ook 13 jaar met kiwibessen. Zo’n 11 jaar geleden verdwenen beide teelten en bouwden ze hun serre van 1,2 ha om voor aardbeien. Momenteel telen ze aardbeien op 1,7 ha. In 2020 stapte hun zoon Robbe (22) mee in het bedrijf. Jaarlijks verlaten bijna een half miljoen doosjes van 0,5 kg aardbeien het bedrijf. Gert: “Wij kiezen er bewust voor om aardbeien voor de binnenlandse afzet te produceren. We streven naar de beste kwaliteit en smaak en passen onze rassenkeuze hieraan aan.”

Na de oogst van de aardbeien uit serre zijn ze nu gestart met de oogst van vruchten van de overkapte buitenteelt. Het gros van de aardbeien vindt via de veiling zijn weg naar de belangrijkste retailers in België, maar ,zoals de bedrijfsnaam het al doet vermoeden, staat er aan de straatkant ook een drukbezochte aardbeienautomaat.

Water: een blijvend thema

Thema’s rond klimaat en de bijhorende uitdagingen moesten niet ver gezocht worden. Lode Ceyssens en Jo Brouns verwezen al onmiddellijk naar de maatregelen die door de overheid (Agentschap Landbouw en Zeevisserij en de Mestbank) werden genomen als gevolg van de natte weersomstandigheden.

“Land- en tuinbouw zijn niet het probleem, maar vormen een deel van de oplossing”, benadrukte Lode Ceyssens. “Water is te allen tijde een belangrijke zaak voor de sector. Dat bleek ook trouwens uit onze recente bevraging.” Ceyssens wees erop dat in het maatregelenpakket van de Vlaamse regering een belangrijke rol weggelegd was voor maatregelen op het vlak van water. “Toegang tot water is cruciaal voor landbouw, daarom is het nodig om in vlotte vergunningsprocedures te voorzien voor landbouwers die willen inzetten op de aanleg van waterbassins of die vergunningen voor grondwaterwinningen nodig hebben.”

Gert bevestigde die situatie tijdens de rondgang. “Wij hebben gelukkig een groot bufferbekken kunnen aanleggen achter de serre. De tuinbouwsector is voorloper op dit vlak, maar sinds de droge jaren pakt ook de industrie hiermee uit. Het is binnen onze sector echter erg moeilijk om vergunningen te krijgen, terwijl we nu water moeten vasthouden voor de droogteperiodes die ongetwijfeld nog zullen volgen. Regenwater is hier ook noodzakelijk, vermits het grondwater hier ongeschikt is voor de aardbeienteelt.”

Minister Brouns bevestigt het belang van (kwaliteitsvol) water voor de sector: “Landbouwers zijn de frontsoldaten. Ze voelen als eerste de impact van het veranderende klimaat. Vergunningen voor opvang van water moeten daarom vlotter kunnen.”

Kaderrichtlijn Water

De Boerenbond-voorzitter vermoedt dat de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water niet zullen gehaald worden. “Het is nochtans een gezamenlijke doelstelling voor landbouw, de huishouders en de industrie.” Voor Ceyssens is het ook belangrijk om blijvend in te zetten op het onderhoud van de waterlopen door de waterloopbeheerders, zodat water steeds snel kan afgevoerd worden.

Landbouwers willen hun steentje bijdragen aan de waterkwaliteit. Daarom herhaalde voorzitter Ceyssens zijn oproep om snel aan de slag te gaan met het sectorakkoord voor het volgende mestactieplan. Voor Brouns moeten alle sectoren rond de tafel vertrouwen krijgen: “Zo komt men beter tot gedragen oplossingen in plaats van vanuit Brussel regeltjes op te leggen.”

Landbouwers zijn natuurbeheerders

Door het erg assertieve aankoopbeleid van de overheid en terreinbeherende organisaties twijfelen landbouwers hoe langer hoe meer over het ontwikkelen van natuurwaarden op hun percelen. Dit kan immers het landbouwgebruik op termijn in gevaar brengen. Ceyssens: “Landbouwers werken elke dag met de natuur en weten als de beste hoe ze de natuur goed kunnen beheren. Pas daarom het natuurdecreet aan zodat de hoofdfunctie, zijnde landbouwproductie, behouden blijft en zodat boeren gestimuleerd worden met middelen uit het natuurbudget om zelf taken op te nemen, bijvoorbeeld via landbouwbeheerplannen.”

Bovendien moet de aanslag op landbouwgrond stoppen, vindt Ceyssens. “Landbouwgrond lijkt vogelvrij verklaard.” Ook hier bevestigde Brouns: “Het is onverantwoordelijk om een andere bestemming aan landbouwgrond te geven.” Voor hem is het een punt dat op de regeringstafel zal moeten liggen.

Onduidelijkheid stikstofdecreet houdt aan

Uiteraard kwam ook het stikstofdecreet aan bod. Er blijft immers veel onduidelijkheid door het uitblijven van een hele resem uitvoeringsbesluiten. Daardoor blijft ook rechtszekerheid uit. Landbouwers kunnen geen businessplan voor de toekomst maken omdat de vergunningsvoorwaarden onbekend zijn. Boerenbond is tevreden dat minister Brouns zich voorstander toont van een snelle herziening van het stikstofdecreet, waarbij er overgestapt wordt naar een emissiereductiesysteem.

Boerenbond beoogt trouwens nog steeds om het decreet aan te vechten bij het Grondwettelijk Hof en onderneemt daar momenteel het nodige voorbereidend werk voor.

Zorgen voor een inkomen

Brouns benadrukte tijdens het bezoek meermaals dat het hem opvalt dat ‘landbouw’ meer leeft dan bij voorgaande verkiezingen. “Koopkracht, dat gaat eigenlijk over voeding en dus over landbouw. Het inkomen van de boer wordt nu echter door velen gebruikt als bliksemafleider. Maar we moeten ervoor zorgen dat die boer rechtszekerheid kan hebben, zodat hij een inkomen kan realiseren, in plaats van hem dood te pitsen.”

Daarom moet men onder andere ook werk maken van de evaluatie van het VLIF-systeem. De uitbetaaltijd kan tot 3 jaar in beslag nemen, waardoor land- en tuinbouwers moeten voorfinancieren. Vooral als het om grote bedragen gaat, zoals voor innovatieve systemen, kan dit problemen opleveren.

Anne Vandenbosch