Stikstof: snelheidsbeperking en maatregelen in de landbouw?
Vlaams minister van Klimaat Melissa Depraetere (Vooruit) vindt het een goed idee om de maximumsnelheid op onze snelwegen te verlagen van 120 naar 100 km per uur om de stikstofuitstoot te verminderen, net als in Nederland. Mobiliteitsminister Annick De Ridder schiet het idee af. Depraetere hoopt voorts op nieuwe emissiemaatregelen in de landbouw, wat de bevoegdheid is van minister Brouns.
In Nederland is op snelwegen tussen 6 en 19 uur de snelheid beperkt tot 100 km per uur. Die stikstofmaatregel werd daar in 2019 ingevoerd, maar de nieuwe Nederlandse coalitie wil daar al weer van af stappen. Eén van de redenen is dat de verlaging van de maximumsnelheid slechts een heel beperkt effect zou hebben. Verschillende bronnen halen een vermindering van 0,2% aan.
In 2022 stelde Stijn Bex, parlementsmlid van Groen, al voor om de snelheid op Vlaamse snelwegen te verlagen, maar zijn voorstel kreeg geen gehoor bij toenmalig Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld). Het nieuwe idee van minister Depraetere krijgt maar weinig applaus bij de Vlaamse politieke partijen. Zowel coalitiepartij cd&v als Vlaams Belang en Open Vld bij de oppositie wijzen het idee resoluut af.
Verkeersinstituut Vias - in 2019 nog voorstander van de maatregel - meldt op 28 mei aan HLN dat er inzake stikstof een grotere winst te boeken is door ervoor te zorgen dat iedereen zich aan de huidige maximumsnelheid houdt, dan door de maximumsnelheid te verlagen.
Bijdrage van de landbouw
Melissa Depraetere kijkt ook naar de landbouw om een grotere bijdrage te leveren aan het reduceren van de CO2-uitstoot. Met concrete ideeën komt ze niet, maar ze benadrukt wel dat de Vlaamse regering de boeren moet helpen om ‘af te raken van het gas’ en over te schakelen op andere systemen voor verwarming en elektriciteit. “Dat is niet alleen goed voor het klimaat, maar ook voor hun koopkracht. Door het duurder wordende gas en de Europese heffingen dreigen zij anders met een gigantische gasfactuur te eindigen”, zegt Depraetere. “We moeten op zoek naar maatregelen die verschillende doelen dienen.”
Stikstofuitstoot blijft dalen
De uitstoot van verzurende stoffen zoals stikstof blijft dalen in Vlaanderen. Tussen 2005 en 2023 halveerde (-57%) de potentieel verzurende emissie van 11.244 tot 4.885 miljoen zuurequivalenten, meldt Statistiek Vlaanderen op 22 mei op basis van cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).
Het gaat om de som van de uitstoot van drie verzurende stoffen: zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3). Die som wordt uitgedrukt in zuurequivalenten, waarbij het zuurvormende vermogen van elke stof in rekening wordt gebracht.
De daling van de potentieel verzurende emissie tussen 2005 en 2023 is voor een groot deel te danken aan een aanzienlijke daling van de zwaveldioxide-emissies (-85%). De uitstoot van stikstofoxiden en ammoniak daalden in dezelfde periode met respectievelijk 58% en 19%.
De landbouw was in 2023 volgens dezelfde cijfers de belangrijkste bron van potentieel verzurende emissie (49%), gevolgd door transport (27%), industrie (14%) en energie (7%). De grootste afname tussen 2005 en 2023 was er in de energiesector (-85%). Ook de industriesector kende een grote daling (-59%). Beide sectoren stoten vooral stikstofoxiden en zwaveldioxide uit en de afname was vooral een gevolg van emissiereducerende maatregelen.
De landbouw, met vooral uitstoot van ammoniak, noteerde een afname met een kwart (24%) tussen 2005 en 2023. De uitstoot door de landbouw daalde licht tot 2008, vooral door de daling van de veestapel, de verhoogde voederefficiëntie, de emissiearme aanwending van dierlijke mest en de bouw van emissiearme stallen. Na een stabilisering daalde de uitstoot sinds 2022 wat sterker. De daling van de NH3-uitstoot in 2022 en 2023 is voornamelijk toe te schrijven aan een forse daling van het aantal varkens.
