Geen meerwaarde voor kwaliteit bij export
Agro-Expo legde de organisatie van haar tweejaarlijkse varkensseminarie in de handen van de Vlaamse Producentenorganisatie Varkenshouders (VPOV). Die trommelde vier specialisten op voor een debat over vleeskwaliteit. Voor de thuismarkt betekent dat iets helemaal anders dan voor buitenlandse groeimarkten zoals Azië. Waar kies je voor als varkenshouder?
De binnenlandse markt voor varkensvlees zal alleen nog maar krimpen. Echte groeimarkten vind je voornamelijk in Azië. Daar ligt voorlopig niemand wakker van milieu of dierenwelzijn, of een superieure smaak. Nee, wat de Aziatische consument wil is in de eerste plaats consistentie: stukken vlees van gelijke grootte en gewicht.
Behoud het topniveau
Let wel, de concurrentie is niet min. Bovendien zetten landen als China, Brazilië en Rusland sterk in op het versterken van de eigen productiecapaciteit, vaak mét overheidssteun. Binnen pakweg 15 jaar zouden zij zelf grote exporteurs kunnen zijn. Rest nog de nichemarkt in eigen land? Niet als er teveel varkens in zo’n niche zitten, want dan dalen ook daar de prijzen.
“Belgische varkensproducenten leveren hoge kwaliteit. Wees alert en zuinig, werk netjes, en behoud hetzelfde niveau.” -Arjan Koldenhof
Wat kan je eigenlijk nog doen om je positie te verbeteren als Vlaamse varkenshouder? “Er valt niet zo heel veel te halen”, denkt de Nederlandse Arjan Koldenhof, die bij Mondial Foods verantwoordelijk is voor de export van varkensvlees naar landen buiten de Europese Unie (EU). “Jullie leveren hoge kwaliteit. Wees alert en zuinig, werk netjes, en behoud hetzelfde niveau.”
Speel in op marktfluctuaties
Niettemin heeft Koldenhof nog enkele tips: “Wees kritisch over wat er in je voer zit, en hou je medicijngebruik onder het licht. Staartbijten en vechten zie je terug in het vlees. De klant is daar niet blij mee, want hij moet het er zelf uit gaan snijden. Koppel terug met de slachtgegevens, dat levert je waardevolle feedback op. Meer communicatie doorheen de keten is een must.”
Naast het technische aspect hou je volgens hem best ook de markt in het oog: “De varkensprijs fluctueert doorgaans volgens een mooi patroon. Speel daarop in. Tussen maart en september lever je af aan de hoogste prijs. En als een slachterij varkens nodig heeft, hou ze dan niet te lang vast”, raadt Koldenhof aan.
Kwaliteit is ...
Wat is kwaliteit precies? Joris
“Als we mooie luxedelen afleveren aan derde landen komen we bedrogen uit.” -Arjan Koldenhof
“Het heeft tijd gevraagd om in te zien dat dat niet de beste vleeskwaliteit levert, terwijl Belgische consumenten net smaak en malsheid willen”, betreurt professor Stefaan De Smet (Universiteit Gent). In Azië, waar er het meeste vraag is naar varkensvlees, is dat echter geen probleem. “De uniformiteit van het product staat centraal”, meent Koldenhof.
... overal anders gedefinieerd
“Als we mooie luxedelen afleveren aan derde landen komen we bedrogen uit”, waarschuwt Koldenhof. “In export leidt meer kwaliteit niet tot meer geld. Ze willen weten wat het kost, en waar ze het goedkoper kunnen krijgen.” Hij wijst erop dat wat hier als kwaliteitsvol geldt, dat elders niet doet, en omgekeerd.
“Koreanen willen lekker vet vlees om op de grill te leggen, wij hebben liever mager. Ze zijn bereid voor een varkenspootje even veel te betalen als wij voor een uitgebeende schouder! Chinezen willen vlees aan hun soepbotten, terwijl wij dit maar vies vinden. Japanners willen hun vlees mager, en in kleine, perfect identieke stukjes, terwijl Filipijnen graag gave, intacte zwoerd aan hun kleine stukjes vlees hebben, die ze dan frituren”, somt Koldenhof op.
Dikke Belgische buiken
Koldenhof ziet geen probleem wat betreft vleeskwaliteit. Volgens hem staat de Piétrain zelfs bekend om zijn goed bevleesde buik. Waarom loopt het dan niet storm, exportgewijs? “Het imago van België is zo goed als onbestaande, niemand kent het eigenlijk”, verklaart Coenen. “De taak van VLAM en BMO is om een imago op te bouwen in het buitenland, naast het volgen van de trends.”
Dat is nog niet voldoende. Een aantal zeer interessante landen is tot op heden onbereikbaar, omdat België niet over de nodige toelatingen beschikt. “De politieke lobby is erg belangrijk. Slechts twee Belgische bedrijven mogen exporteren naar China, maar ook Taiwan en de Verenigde Staten zijn erg interessante markten. Denemarken bijvoorbeeld heeft die toelatingen wél”, betoogt Koldenhof.
Belgische problemen
Ten slotte haalt Koldenhof aan dat je voor een massa vlees aan uniforme kwaliteit niet in België moet zijn. “Jullie hebben geen Tönnies of Danish Crown om in massa te beleveren. Misschien ook niet slecht, want als ik een massa vlees nodig heb, dan betaal ik daar ook geen hoge prijs voor”, grapt hij.
Filip Van Theemsche, aan- & verkoopverantwoordelijke bij Belgische familiale uitsnijderij Locks, heeft een meer Europees perspectief. Daarin is kwaliteit, zoals de Europeanen die zien, wel degelijk belangrijk. “Door de hoge druk op de keten merk ik dat die achteruit is gegaan. Dat is gevaarlijk voor onze reputatie.”
Meer dripverlies
Van Theemsche legt uit dat hij vaker dripverlies opmerkt bij zijn producten. “Klanten vragen me nota bene of het vlees geïnjecteerd werd, omdat ze dan niets meer kunnen toevoegen. Daar is niets van aan, maar met zo’n reputatie komen we op het niveau van Spanje te staan. Ook als er vocht vrijkomt in de pan van de consument knaagt dat aan onze goede reputatie. Dat moet te voorkomen zijn.”
Als specialist in de vleestechnologie ziet professor De Smet ook de problematiek van bleek, zacht vlees met vochtuittreding, zogenaamd PSE-vlees, opnieuw opduiken. “Ik dacht dat dit probleem opgelost zou zijn door het wegselecteren van het stressgen. We krijgen minder vragen dan voordien, maar toch.”
Eén Belgisch varken
Van Theemse breekt een lans voor één sterk merk van Belgisch varkensvlees, gedragen door de hele keten. Hij denkt daarbij aan het systeem van Danish Crown: met erkenningen voor alle belangrijke derde landen en in staat om grote massa’s te leveren. Dat zou meerdere problemen tegelijk oplossen.
Anderzijds mogen we ook de niche niet vergeten, vindt hij. “Niches in België doen het op een behoorlijk niveau en zijn in opmars. Voorbeelden als Duroc d’Olives en het Slagersvarken kwamen er op vraag van consumenten en slagers. Ook daar moeten we onze positie versterken, want er zal vraag zijn vanuit het (nabije) buitenland. Wij moeten karkassen aankopen om verder op die markten te spelen.”
“Elke week verkopen we drie tot vijf varkentjes via de korte keten. Daar houd ik meer aan over dan aan 100 varkens op de camion.” -Varkenshoudster Mieke Verniest
Daar is Coenen het niet echt mee eens. “De nichemarkt maakt nog geen halve procent van het geheel uit”, schetst hij. “Je kan links en rechts nog wel een verhaal creëren, maar dat is beperkt. In vergelijking daarmee is de bulkmarkt enorm groot.” Ook Koldenhof is niet onder de indruk: “Hoe meer varkens er in een niche bijkomen, hoe groter de concurrentie en dus hoe lager de prijs”, relativeert hij.
