Provincie Antwerpen: meer doen met minder
De provincie Antwerpen is dichtbevolkt. Maar juist die zwakte – dure en schaarse grond – heeft het agrocomplex volgens gedeputeerde Ludwig Caluwé (CD&V) op scherp gezet. “Nergens in Vlaanderen zijn bedrijven zo groot en productief als hier.”
Uit een analyse van het agrobusinesscomplex in de vijf Vlaamse provincies blijkt dat de landbouw inclusief toelevering en verwerking in Antwerpen een omzet realiseert van circa €16,2 miljard – uitgaande van cijfers uit 2015. Daarmee is de sector goed voor 28% van het totaal van Vlaanderen. Wat betreft de toegevoegde waarde draagt Antwerpen met €501,3 miljoen een kwart bij aan het totale Vlaamse agrocomplex.
Een straffe prestatie als je weet dat slechts 17% van de bedrijven uit de sector in deze provincie te vinden zijn. Alleen in West-Vlaanderen wordt een grotere omzet gerealiseerd, namelijk €16,8 miljard, en een grotere toegevoegde waarde van €661,5 miljoen. Maar waar Antwerpen de omzet en toegevoegde waarde realiseert met 3.600 bedrijven, telt West-Vlaanderen er 2.885. In Oost-Vlaanderen dan weer realiseren 6.332 bedrijven een omzet van €15,6 miljard.
“Het Antwerpse agrocomplex is veruit het efficiëntste ondernemingsmodel”, aldus Caluwé. De oorzaak van het succes ligt volgens gedeputeerde Ludwig Caluwé in de toenemende schaalvergroting en de professionalisering van de bedrijven, en de nabijheid van een grote haven die de export en import van grondstoffen bevordert. Volgens Caluwé profiteert de sector van de grote druk van stad en infrastructuur, dat beslag legt op grond en prijzen omhoog duwt.
Bovendien zorgde de nabijheid van de stad Antwerpen ervoor dat veel landarbeiders en boeren kozen voor een job in de stad. Een vloek en zegen tegelijk. “Om geld te verdienen en je bedrijf overeind te houden, moet je dus efficiënt zijn. Dat geldt traditioneel nog het meest voor de zandgronden die je zowat overal in de provincie behalve de vruchtbare omgeving van Sint-Katelijne-Waver vindt.”
De sterksten overleven, breiden zelfs uit en kunnen met moderne, grote bedrijven de concurrentie op wereldschaal aan. “Het agrocomplex is een bron van trots voor Antwerpen of zou dat toch moeten zijn. De aandacht is vaak gericht op de industrie, de haven en de diensten. Landbouwers maken de ontwikkeling van andere sectoren mogelijk, omdat ze zo’n enorme efficiëntieslag hebben gemaakt.”
Vroeger was de helft van de gezinnen bezig met voedselproductie, aldus Caluwé. “Men produceerde dan vooral voor eigen consumptie. Nu doen een kleine 3.600 familiebedrijven de hele voedselproductie, op een bevolking van 1,8 miljoen, en gaan de producten de wereld over. Het is een boodschap die we moeten blijven vertellen, want het maatschappelijk draagvlak van de sector staat onder druk.” Efficiëntie is wel zeer belangrijk, maar uiteindelijk moet wat betreft de primaire bedrijven voldoende kritieke massa overblijven. De keten is zo sterk als de zwakste schakel, aldus Caluwé.
