Hooibouwmateriaal inzetklaar maken

Vooraleer men aan hooibouwmateriaal gaat werken is het evident om de aftakas te ontkoppelen en bij voorkeur de tractor volledig stil te leggen. Is dit niet het geval, dan kan het gevaar alom aanwezig zijn. Eveneens in het belang van de veiligheid is het nodig om bij werkzaamheden onder de machine, deze te laten rusten op degelijke steunen (bijvoorbeeld op assteunen of schragen of nog houten blokken).

Bij het nazicht van het hooibouwmateriaal kan het nuttig zijn om dit eerst eens kortstondig te laten draaien, met de hand indien mogelijk, of op lage snelheid via de tractor. Het slecht functioneren van de machine kan zo heel snel opgespoord worden zonder dat er grote schade wordt toegebracht. Tevens kan men zich incidenten of schade aan de machines die opgelopen is vorig seizoen proberen te herinneren, zodat dit verholpen kan worden voor het nieuwe seizoen.

Chassis

Algemeen gesteld: of het nu om een maaier, schudder of hark gaat, ze beschikken allen over een chassis of metaalstructuur. Deze kan nagekeken worden op de staat van de lasnaden, op aanwezigheid van vervormingen of barsten, ... Een ander controlepunt is de aanwezigheid van alle pinnen en spelden. Slijtage op de verschillende assen, scharnierpunten en ringen valt eveneens na te kijken. Het aankoppelingsframe en het opplooisysteem vergen ook aandacht, net als de transportvergrendeling. Vooraleer men ermee op de weg gaat, is het steeds zinvol om dit eerst thuis op het erf nog eens te testen.

Nakijken of alle bouten nog goed aangetrokken zijn, is een volgend controlepunt. Het aanhaalmoment van de bouten en kijken of de wielmoeren nog goed bevestigd zijn verdient tevens de aandacht. Hetzelfde geldt voor de beschermingsvoorzieningen, denk hierbij aan de veiligheidsbeugels rondom de zonnen van de schudder en hark, maar ook aan de beschermdoek van de maaier die wegvliegende objecten moet opvangen. Het is noodzakelijk dat de veiligheidsuitrusting aanwezig is, correct bevestigd en in goede staat om ongelukken te vermijden.

Met uitzondering van de gedragen maaiers beschikt al de rest van het hooibouwmateriaal doorgaans over loopwielen. De banden hiervan moeten in een goede staat zijn en op de juiste spanning gebracht zoals de fabrikant heeft voorgeschreven. Tijdens het nazicht kunnen we de wielen met de hand laten ronddraaien. Zo kunnen we weerstand opsporen die mogelijk kan duiden op een slecht lager.

Aandrijving

De cardanassen moeten in goede staat en compleet zijn met inbegrip van de bescherming (beschermbuizen, kappen en kettingen, ...). Alle beschadigde onderdelen dienen hier vervangen te worden door de juiste onderdelen die beantwoorden aan dezelfde standaarden. De cardanassen moeten regelmatig gesmeerd worden. De voorschriften van de fabrikant opvolgen is hier heel raadzaam. Als de cardanas is uitgerust met een specifiek veiligheidssysteem tegen bijvoorbeeld overbelasting is het na een lange periode van stilstand altijd goed om het correct werken hiervan na te gaan.

Na de cardanassen gaat onze aandacht naar de tandwielkasten. Hier kunnen we ons de vraag stellen of de dichtingen nog in goede staat zijn. Ook het olieniveau en de kwaliteit ervan dient nagegaan te worden. Vul enkel olie bij die aan dezelfde vereisten voldoet dan de originele aanwezige olie.

Als er een aandrijving is met riemen, moet eerst de staat van de poulies en riemen gecontroleerd worden alvorens de riemen op spanning te brengen. Als de aandrijving bestaat uit meerdere riemen die parallel naast elkaar liggen, en er moet één riem vervangen worden, dan moeten eigenlijk alle riemen vervangen worden om goed te zijn.

Zijn er hydraulische functies aanwezig op de hooibouwmachine, dan dient vooreerst de staat van de hydraulische (flexibele) leidingen nagegaan te worden en olielekken opgespoord. Wees altijd voorzichtig met hydraulische systemen die onder druk staan. Als er een lek is en de olie onder druk staat, kan deze de menselijke huid binnendringen en ernstige verwondingen veroorzaken. Olieverlies kan opgespoord worden doordat we eenvoudigweg olievlekken zien op de grond of via een stuk karton of papier dat we langsheen leidingen en koppelingen houden. Is er hier een klein lek, dan kunnen we dit vaststellen door de aanwezigheid van olie op het papier of karton. Dichtingen en snelkoppelingen zijn heel gevoelig aan olieverlies. Maar ook flexibele olieslangen kunnen verliezen kennen door beschadiging of slijtage.

De aanwezige elektriciteit op de machine kunnen we nakijken door de bekabeling, connectoren en stekkers na te lopen. Men dient er zich ook van bewust te zijn dat op het hooibouwmateriaal de nodige wettelijke verlichting en signalisatie aanwezig moet zijn conform de reglementering om op de openbare we te komen.

Een andere fundamentele stap in het onderhoudsschema van het materiaal is de smering hiervan. Om dit goed te doen is het raadzaam om het originele smeerschema van de fabrikant op te zoeken. Zo vergeet men geen enkel smeerpunt en gebruikt men het juiste vet volgens de voorschriften .

Na deze algemene aanbevelingen gelden er ook specifieke voorschriften naargelang het type machine.

Maaiers

De maaiers zijn ofwel voorzien van een schijvenmaaibalk of van trommelmaaiers. Welk type het ook is, een nauwkeurig onderhoud is aanbevolen. De draaisnelheid van deze maaicomponenten ligt zeer hoog, waardoor er het risico is dat onderdelen kunnen loskomen en weggeslingerd worden. Door een afgebroken onderdeel kan er onbalans ontstaan en kunnen er hevige trillingen bij de machine optreden. Alle componenten van de maaibalk dienen grondig nagekeken te worden zodat ‘abnormaliteiten’ snel worden opgespoord. Ieder versleten, beschadigd of gebroken onderdeel moet vervangen worden. Het gaat hierbij niet enkel om de maaimessen, maar ook over de mesdragers alsook over de glijsloffen.

De maaimesjes zijn doorgaans vrij scharnierend rond een as gemonteerd, zodat ze makkelijk weg kunnen draaien als ze een obstakel tegen komen. Het is noodzakelijk om de goede werking hiervan te controleren, net als de correcte bevestiging van het mes. Om dit alles vast te stellen is een goede zichtbaarheid vereist, waardoor het nodig is de maaibalk te reinigen en te ontdoen van samenklevende aarde en grasresten.

Als het noodzakelijk is om een mes te vervangen, dan is het raadzaam om alle messen van de maaischijf of trommel te vervangen om zo de creatie van onbalans te vermijden. Het aanhaalmoment van de bevestigingsbouten wordt door de constructeur voorgeschreven en moet gerespecteerd blijven. Ook de draaizin van het maaimes moet gerespecteerd blijven. Bij nieuwe messen wordt dit veelal met een pijl aangegeven. Als er een snelwisselsysteem is voor de messen, moet de staat van de bevestigingsas, het gat en de veer geanalyseerd worden.

Bij een schijvenmaaier is er nog een extra onderhoudsingreep voor het seizoen nodig, dit is het nazicht van het olieniveau in de tandwielkast van de maaibalk. Soms is ook de verversing van de olie aan de orde. Hier geldt weer om de handleiding van de fabrikant op te zoeken, de werkwijze om dit te doen kan immers van constructeur tot constructeur verschillen. Bij sommige fabrikanten moet de maaibalk geopend worden en een bepaalde timing gerespecteerd worden alvorens het olieniveau zichtbaar is. Bij andere is er geen controlemogelijkheid voor de olie en moet de aandrijving geopend worden en alle olie eenvoudig ververst. Het is aangewezen om de olieverversing te doen als de olie op bedrijfstemperatuur is. Als de olie koud is, is ze immers stroperiger (minder vloeibaar) en kan het oliecarter niet goed geledigd worden. Men moet oppassen om te veel olie in de aandrijfkast te doen. Dit kan tijdens het werk immers leiden tot een opwarming van belangrijke machinecomponenten.

Speling op de maaischijven dient tevens opgevolgd te worden, te veel speling moet verholpen worden. Let er voor op om bij werkzaamheden aan de schijvenmaaier de juiste synchronisatie te behouden van de aandrijftandwielen. Bij werkzaamheden hieraan kan het nodig zijn om zich tot een professional te wenden.

Bij de trommelmaaiers kunnen hevige trillingen tijdens het werk optreden. Dit kan komen door problemen bij één van de trommels bijvoorbeeld door de vervorming na aanvaring met een vreemd voorwerp. Vaak ligt de oorzaak van de onbalans en de trillingen door het opstapelen van grasresten en aarde tussen de platen aan de onderzijde van de trommel. Tijdig reinigen van deze plek is dus nodig.

Welk type maaier we ook gebruiken, het goed functioneren van alle onderdelen en afregelingen is nodig. Denk hierbij ook aan de afstelling van de bodemdruk, maaihoogte, hellingshoek, … Ook dient de beveiligingsvoorziening nagekeken te worden. Als de maaier in aanraking komt met een obstakel moet deze kunnen uitzwenken. Bij vele maaiers is deze voorziening regelbaar, maar ze mag nooit gedesactiveerd worden.

Als de maaier ermee is uitgerust, verdient ook de kneuzer de nodige aandacht voor het seizoen. Respecteer ook hier de handleiding van de fabrikant om de juiste ingrepen uit te voeren. Deze hangen mede af van het type kneuzer (rollen, klepels, vingers), maar ook van de constructie hoe de kneuzer wordt aangedreven (tandwielen, riemen).

Schudders

Alvorens het nazicht te starten, kan de schudder met de hand worden aangedreven. Zo kan makkelijk nagekeken worden of de schudzonnen niet gedésynchroniseerd zijn. Gebroken, versleten of ontbrekende tanden moeten vervangen worden. Het aanhaalmoment van de bevestigingsbouten van de tanden moet gerespecteerd blijven. Vergis u niet van draairichting van het schudelement bij de bevestiging van de tanden, zodat ze niet omgekeerd gemonteerd staan. De bevestiging van de tanden om de schudarmen en vervolgens de bevestiging op de schudrotor verdient nazicht.

De instelling van de werkhoogte en de werkhoek dient vooraf gecontroleerd te worden, net als de ophanging. Dit geldt ook voor de kantschudinrichting, deze kan bestaan uit een verstelling van de machine, wielen of nog via een kantschuddoek.

Speling ter hoogte van de schudrotoren moet opgespoord worden en indien nodig verholpen. Let er ook hier weer op om de synchronisatie van het geheel van de schudder niet te verstoren.

De schudder kent meestal een brede werkbreedte, zodat de machine toegeplooid moet worden voor transport. De aandrijving ervan gebeurt veelal via cardanassen maar nog meer via vingerkoppelingen. Het is dus heel opportuun om de staat hiervan te controleren.

Schudders zijn doorgaans voorzien van een scharnierende aankoppeling ter hoogte van de hef. Voor transport moet deze voorziening vergrendeld zijn, controleer vooraf de goede werking hiervan.

Harken

De methode die nodig is om de hark in orde te zetten is sterk vergelijkbaar met deze van de schudders. Heb bij de hark vooral oog voor de staat en de bevestiging van de harktanden en de tandarmen. Test ook hier vooraf de instelling van de werkhoogte en –hoek, net als de vergrendeling bij transportstand.

Als de tandarmen een aanzienlijke speling vertonen, ligt de oorzaak meestal binnenin de harkrotor. Hier is het raadzaam om een specialist te raadplegen, omdat veelal de specifieke compententie vereist is om aan het interne gedeelte van een hark te werken. Het zwaddoek van de hark moet compleet zijn en de voorziening om de hoogte in te stellen en het opplooien voor transport dient in orde te zijn.

Welke hooibouwmachine we ook onder handen hebben genomen voor een nazicht en onderhoud, alvorens ermee op de weg te gaan, dient ze op het erf ingeschakeld te worden bij een gereduceerd toerental. Dit kan langzaam opgedreven worden. Zo hebben we de kans om het goed werken van de machine na te lopen zowel op mechanisch, hydraulisch als elektronisch vlak. Als deze test bevredigend is, rest er het terug nazien van de verschillende olieniveaus, alvorens een nieuw hooibouwseizoen aangevangen kan worden.

Naar N.H.