Markten volatiel door handelsconflict en weer
De graanmarkten zijn door het handelsconflict tussen de VS en China zeer beweeglijk, aldus senior-econoom Casper Burgering van ABN Amro. Hij ziet de prijs van sojabonen en maïs in 2019/20 toenemen, maar de prijs van tarwe door een uitzonderlijk grote voorraad eerder stabiel blijven tot dalen.
De graanmarkten hebben een turbulent eerste halfjaar achter de rug. Het verschil tussen de hoogste en de laagste prijs in de maïsmarkt is tot dusver 24%. Voor de tarweprijs is dit verschil 22% en voor de sojabonenprijs 15%. De pieken en dalen vallen op vrijwel hetzelfde moment. De gemene deler is het handelsconflict tussen de VS en China.
Mondiale vraag
“De voortgang van het overleg tussen de VS en China houdt graanhandelaren flink bezig”, legt Burgering uit. Het resultaat van de handelsbesprekingen heeft namelijk direct invloed op de toekomstige vraag. Alleen al het sentiment over de voortgang van de handelsbesprekingen heeft grote uitwerking gehad op de prijs.
Donald Trump is sinds januari 2017 president van de VS. Trump verklaarde direct dat diverse handelspartners en vooral China vals spelen in het handelscircuit, bijvoorbeeld door hun markten af te schermen of de eigen munt kunstmatig goedkoop te houden. De VS stelde torenhoge importtarieven in op onder meer Chinees staal.
China beantwoordde dit door heffingen in te stellen op onder meer soja en granen. De handelsoorlog leidde er onder meer toe dat Brazilië de VS heeft vervangen als hofleverancier van soja, en de VS haar soja tegen lagere prijzen moet aanbieden in Europa. Vrij recent vertrok vanwege die situatie voor het eerst een bulkschip met 4.000 ton soja vanuit Rusland naar China.
De handelsoorlog maakt ook dat de VS minder dan Europa kan profiteren van het tekort aan varkensvlees dat in China is ontstaan door de uitbraak van Afrikaanse varkenspest.
Mondiaal aanbod
Maar ook aan de aanbodzijde heerst onrust, wat voor beweeglijkheid in de prijs zorgt. Schimmels bedreigen de oogsten op veel plaatsen, net zoals de invasie van de legerworm in Azië. De grootste invloed is echter weggelegd voor het weer. In de VS maakten overvloedige regen en overstromingen dat later werd gezaaid, wat ten koste gaat van de kwaliteit.
De boeren in de EU, Rusland, Oekraïne en Australië hadden op hun beurt te maken met weinig regenval en hoge temperaturen. De droogte gaat ten koste van de opbrengsten. Pas als de oogst binnen is, is er zekerheid. Tot die tijd gaan financiële beleggers en spelers op de fysieke markt met het nieuws aan de slag. Ze nemen short-posities in als ze een prijsdaling verwachten, en gaan long bij de verwachting op een hogere prijs.
“Op de markt bijt men zich nu vast in nieuws over hitte in de VS, de goede tarweoogst in Duitsland en de soja-verkoop in Rusland naar China”, aldus Burgering.
Soja: productie houdt consumptie niet bij
De sojamarkt is van de verschillende landbouwmarkten nog het meest afhankelijk van China. Het Aziatische land is bovendien de grootste varkensvleesproducent ter wereld, en importeert daarom grote volumes soja en maïs als veevoeder. Soja was tot de speciale importheffingen het belangrijkste exportproduct van de VS naar China, dus de link met het handelsconflict is sterk.
Niettemin groeit de mondiale vraag jaar sojabonen volgens de International Grains Council (IGC) met 2%. De totale productie krimpt echter – met de beste kennis van nu – met bijna 4%. De voorraden dalen daardoor tot 13% van de consumptie, de zogeheten stocks-to-use-ratio. De prijs kan daarom in het seizoen 2019/20 aantrekken.
De beweeglijkheid in de prijs van sojabonen lag van januari tot en met eind april 2019 onder het langetermijngemiddelde. De onzekerheid over de oogst in Brazilië, het relatief hoge aanbod in de VS en de voortgang van de handelsbesprekingen konden in deze periode voor maar relatief weinig beroering in de prijs zorgen.
Dat veranderde echter vanaf begin mei 2019. Nieuwe cijfers toonden begin mei dat er aan sojabonen geen gebrek was. Bovendien bleek de kans groot op een toename van het areaal sojabonen in de VS. Hierdoor daalden de prijzen, een beweging die nog versterkt werd door het handelsconflict. Na een dieptepunt midden mei neigt de prijs weer naar boven, met onderweg nog wel de nodige pieken en dalen.
Zoals gezegd speelt nat weer Noord-Amerika parten. De Amerikaanse en Canadese oogst zal in 2019/20 met 14% afnemen. In Zuid-Amerika groeit de productie nog met 2%. De productie groeit ook in Rusland en in China zelf, maar vooralsnog gaat het hier om beperkte volumes.
Maïsmarkt: oogstcondities duwen productie omlaag
Volgens de IGC daalt mondiaal zowel de productie als de vraag naar maïs in 2019/20. Omdat de productie sneller afneemt dan de vraag, heeft de maïsmarkt ook volgend seizoen te kampen met een tekort. Daardoor nemen de voorraden af naar een stocks-to-use-ratio van 28% naar 24%, wat neer komt op 12 weken consumptie.
De Amerikaanse natheid zorgt voor late zaai en dus minder kwaliteit en productie. Het Amerikaanse landbouwministerie geeft aan dat halverwege juli 58% van de maïsoogst in goede tot uitstekende conditie is. Een jaar geleden was dat 72%. Deze onzekerheid over de oogst in de VS gaat de komende maanden de beweeglijkheid in de prijs bepalen, denkt Burgering. Hij vermoedt dat de prijzen omhoog zullen gaan.
Dit seizoen stijgt de vraag in de maïsmarkt met 3% tot een record. Vooral de diervoederindustrie in de EU, China en Turkije koopt meer maïs. De diervoedersector is volgens Burgering goed voor bijna 60% van de totale vraag. Ruim een kwart van de totale vraag is voor de industriële verwerking (zoals ethanolproductie) en ongeveer 10% wordt door mensen geconsumeerd.
Tarwe: voorraden pieken in 2019/20
In het huidige seizoen 2018/19 krimpt de totale productie met bijna 4%, bij een stabiele consumptie. Hierdoor kunnen prijzen volgens ABN Amro richting eind 2019 op betere niveaus komen. Het beeld kantelt echter in het seizoen 2019/20, omdat het IGC voor het nieuwe seizoen een productiegroei van 5% verwacht. In de VS neemt de productie af maar deze groeit sterk in Rusland, Oekraïne en Australië.
De productie groeit meer dan de vraag (2%), en dat is opnieuw toe te schrijven aan de diervoederindustrie. De consumptie van granen in het algemeen groeit sterker bij vee omdat granen voor veel mensen al basisvoeding zijn. Als landen rijker worden, verschuift een deel van de consumptie naar dierlijke eiwitten, waarvoor granen nodig zijn. Extra vraag komt met name uit deze groeilanden.
Per saldo stijgen de voorraden en tot een piekniveau. De beschikbare voorraden ten opzichte van de totale consumptie stijgt naar 36,3%. Dit zorgt voor enige druk op de prijs. Voor 2020 gaat ABN Amro toch uit van een vrij stabiele prijs. De tarweoogst in Europa is tot dusver beter dan verwacht, vooral in Duitsland. De hitte in juni in Europa heeft minder schade toegebracht dan aanvankelijk werd verwacht. “Het aantal ton tarwe per hectare neemt toe en dat houdt de beschikbaarheid hoog”, aldus Burgering. “Hier gaat enige prijsdruk van uit.”
