Milcobel ondersteunt ILVO in onderzoek naar een klimaatrobuuste melkveehouderij
Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en de grootste zuivelcoöperatie in België Milcobel slaan de handen in elkaar om de melkveehouderij een pak klimaatneutraler te maken. Met de ondertekening van een samenwerkingsovereenkomst willen ze intensiever samenwerken op vlak van wetenschappelijk onderzoek rond melkvee en klimaat, dat zo ook sneller in de praktijk kan omgezet worden.
De lat op het vlak van terugdringen van broeikasgassen ligt zeer hoog. Tegen 2030 wil Vlaanderen de methaanuitstoot van rundvee verminderen met -19% tegenover 2005 tot 1,9 megaton CO2-equivalent. Dat werd trouwens zo in april overeengekomen in het Convenant Enterische Emissie Rundvee dat de volledige rundveeketen (landbouw- en ketenorganisaties) aanging.
De lat mag nog omhoog
Volgens Dirk Ryckaert, voorzitter van de Raad van Bestuur van coöperatie Milcobel draagt elke melkveehouder vandaag al een steentje bij aan de vermindering van de methaanuitstoot. “ “Maar dat wil niet zeggen dat we op onze lauweren moeten rusten. We kunnen werken aan nog beter. Daarom is ons engagement hier erg belangrijk.”
“De uitdagingen zijn immens,” meent ook Peter Koopmans, CEO van Milcobel. “Als we de groeiende wereldbevolking willen blijven voeden, speelt duurzame zuivel daar absoluut een rol in. Het Vlaams Klimaatbeleidsplan betekent dat het voortbestaan van de melkveehouderij in België op lange termijn hand in hand moet gaan met doorgedreven inspanningen op vlak van klimaat en milieu. We moeten als coöperatie onze verantwoordelijkheid durven opnemen. Niet in een verplichtende rol, maar in het informeren, sensibiliseren en faciliteren van onze leden-melkveehouders. De Vlaamse melkveesector doet het vandaag niet slecht en levert al jaren inspanningen op vlak van klimaat en milieu. De melkveesector vertegenwoordigt ‘slechts’ 4% van de totale broeikasgasuitstoot in Vlaanderen. Dat is een pak beter dan andere sectoren zoals de industrie (28%), de energiesector (22%), en de transportsector (19%) , en zelfs een pak beter dan de uitstoot van een gemiddeld gezin (14%). Maar het kan altijd beter, en daarvoor kan wetenschappelijk onderzoek een katalysator zijn. Als grootste Belgische zuivelcoöperatie, met 2600 melkveehouders, 200.000 koeien en meer dan 90.000 hectare areaal, hebben we de schaal om het verschil te maken. Belangrijk is dat we daarbij de balans tussen ecologie en economie bewaren. Wetenschappelijke innovaties moeten ook economisch haalbaar zijn.”
Klimaatneutraler door aanpassing in voedertechniek
ILVO waardeert alleszins de inspanningen van Milcobel om het ILVO-klimaatonderzoek vooruit te helpen. Volgens Joris Relaes, administrateur-generaal van ILVO, is het de bedoeling om via dit Memorandum het onderzoek rond klimaat en melkveehouderij te versnellen en dit ook sneller om te zetten in de praktijk. “In dat verband volgen we drie denkpistes in ons onderzoek”, stelt Joris Relaes. “Een eerste is een andere samenstelling van het voederrantsoen. We vervangen hier de klassieke fractie van sojaschroot door lokale reststromen uit de voedingsindustrie, zoals bierdraf en koolzaadschroot. Uit onderzoek blijkt dat lacterende koeien tot 15% minder methaan uitstoten per liter melk. Bovendien vermindert dit ook onze soja-afhankelijkheid. Een tweede denkpiste is het gebruik van additieven. ILVO heeft 15 mogelijke rantsoenen en een vijftal additieven uitgetest, waaronder het beloftevolle 3-NOP. En ook hier meten we een verlaging van de methaanuitstoot tot zelfs een kwart.”
ILVO-onderzoekster Leen Vandaele vult aan: “Een derde denkpiste is ingrijpen in het bedrijfsmanagement. Indien koeien op jongere leeftijd, 24 maanden in plaats van 26, een eerste kalf krijgen dan daalt ook hier de methaanuitstoot. Dat in combinatie met het langer fit houden van de melkkoeien - de zogenaamde langleefbaarheid - waardoor ze minder snel vervangen moeten worden, leidt samen tot een vermindering van 11% methaanuitstoot.”
Joris Relaes: “Dit onderzoek kost natuurlijk geld. Alhoewel we financiële tussenkomsten krijgen van de Vlaamse overheid zowel als van de Europese instanties, moeten we ook zelf bijkomende onderzoeksmiddelen verzamelen. Europa verplicht ons tot cofinanciering (10 %) om aan te tonen dat dit onderzoek gedragen wordt door de sector. Via deze overeenkomst zullen we nu samen met Milcobel – en hun coöperanten/melkveehouders – deze en vele andere onderzoeksprojecten die relevant zijn in deze materie verder kunnen opzetten en uittesten. Milcobel vervult in deze een co-creatieve voortrekkersrol en dat is voor een onderzoeksinstelling als ILVO cruciaal.”
“Onze leden zullen dus een groot testpubliek vormen, ieder op zijn niveau en zonder verplichtingen”, vult Dirk Ryckaert nog aan. “Op deze manier kunnen we het wetenschappelijk onderzoek in een stroomversnelling brengen. Op termijn zullen we kunnen aantonen dat inkrimping van de rundveesector hier niet nodig is. Ik ben ervan overtuigd dat we onze ecologische voetafdruk op een rendabele manier naar beneden zullen krijgen.”
Eerlijk debat op basis van feiten
Met het klimaatparcours wil Milcobel ook een aantal misvattingen uit de wereld helpen. Volgens Peter Koopmans verdienen de boeren wel wat meer respect. “Onze melkveehouders begrijpen als geen ander het belang van zorgvuldig omgaan met het milieu. 90.000 ha landbouwareaal is 20x de oppervlakte van het Zoniënwoud en staat gelijk met het behoud van een groene plattelandsomgeving en grasland dat eveneens CO2 kan stockeren. Daar heb je niet alleen bossen voor nodig. Onze melkveehouders zetten in op circulaire landbouw. Ze telen hun eigen ruwvoeders, zoeken vervanging voor proteïnerijke soja door lokale productie van soja, door het inzetten van andere reststromen, zoals bierdraf en koolzaadschroot, en gebruiken de mestfractie voor afzet op eigen gronden of voor energieopwekking zoals hier op het Koeweidehof, het melkveebedrijf van Bart en Marijke Vanderstraeten in Merchtem. Het is dan ook te betreuren dat de publieke opinie deze inspanningen niet weet te waarderen en dat soms niet gehinderd door een gebrek aan grondige kennis van zaken, ongefundeerde en totaal incorrecte opinies de overhand halen in het klimaatdebat. Als speler in de landbouwsector willen we onze verantwoordelijkheid opnemen, maar het spel moet eerlijk gespeeld worden.
De initiatiefnemers kregen ter plaatse de steun van kersvers EU-parlementariër Kris Peeters (CD&V) en gewezen minister van Landbouw. Hij kent de inspanningen en realisaties van de landbouwsector maar al te goed. “We moeten dit vanuit het Europees parlement toejuichen én ondersteunen. We moeten duidelijk maken dat de landbouw effectief stappen zet in de reductie van broeikasgassen.” Peeters looft dan ook het initiatief. Hij gelooft erin dat de -30 % methaan per liter melk die al in onderzoeksomstandigheden worden gehaald ook realiseerbaar moeten zijn in praktijkomstandigheden.
Op het Koeweidehof werd een klimaatparcours uitgewerkt. Op het bedrijf van Bart en Marijke worden immers al heel wat facetten van methaanreducerende technieken toegepast. Zo kregen we bijvoorbeeld een demonstratie met de voerrobot, die zorgt voor zeer preciese voedering van de dieren. Hoe precieser wordt gevoederd, hoe efficiënter de vertering en hoe minder methaanuitstoot. Op het bedrijf staat ook een pocketvergister die mestgassen continu omzet in groene stroom en warmte, voldoende voor 50 gezinnen. Het systeem zorgt ook voor minder CO2-uitstoot, een equivalent van 300 wagens. Daarnaast wordt het digestaat ingezet als bemesting van de ruwvoeders.
