Mest? Ik riek niks...
Tijdens de Koplopersbijeenkomst Milieu- en Kringloopeconomie in de Varkenshouderij stond mestverwerking in de schijnwerpers. Innovaties in dit domein bieden immers boeiende, heel concrete mogelijkheden voor een economische en ecologische toekomst.
Innovatie is een must voor de moderne landbouwer die een goed draaiende onderneming wil uitbouwen en die tegelijk milieubewust te werk wil gaan. Meerdere vernieuwers stelden hun inspanningen en bevindingen voor tijdens een inspirerende bijeenkomst in varkensboerderij Sint-Amandshof in Pittem.
Economisch én ecologisch ondernemen
Vernieuwing in stalsystemen geeft al een aantal oplossingen. “Moderne stalsystemen verlagen het energie- en waterverbruik”, zegt Geert Vermeulen, specialist in stalinrichting voor varkens en pluimvee. Bij een scheiding van mest in een vaste fractie en een vloeibare urinefractie is er minder emissie (emissie-arme stalsystemen). Bovendien kan de vaste fractie naar een vergister gebracht worden en dus ook nog eens energie opbrengen. Zo een vergisting wordt al vaker gebruikt in de rundveeteelt in pocketvergisters. Tine Vergote, doctoraatsstudente aan de UGent legt uit: “Pocketvergisting is het gebruik van bedrijfseigen biomassa in een vergistingsinstallatie om te voorzien in de eigen energievraag. De energie die wordt opgewekt kan gebruikt worden op het bedrijf en het geproduceerde digestaat op het veld, dat dan weer voor rantsoen voor de dieren zorgt. Zo spreken we van een echte kringloopeconomie.”
Een modern stalsysteem geeft dus duidelijk voordelen op het gebied van mestverwerking maar ook op dierenwelzijn. Lieven Lafaut, eigenaar van het Sint-Amandshof, heeft een aantal kijkstallen. De stallen zijn ruimer en breder dan gemiddeld en de vloer is bedekt met omgevingsverrijkend materiaal dat eetbaar, geurig, kauwbaar, vervormbaar en afbreekbaar is. Het wroeten is immers een zeer belangrijke stimulans voor varkens. De grote lichtkoepels en brede ramen garanderen een overvloed aan natuurlijk daglicht, waardoor de varkens een natuurlijk dag- en nachtritme kunnen volgen.
Rietvelden zuiveren tot loosbaar water
Naast de focus op verbeterde stalsystemen, waren er ook demonstraties van innovaties op ecologisch vlak. Professor Erik Meers toonde de rietvelden van de boerderij, die het resultaat zijn van onderzoek en advies door de UGent. De rietvelden bestaan uit geschakelde bekkens die het mogelijk maken om de varkensmest te behandelen tot loosbaar water. Het meest gezuiverde effluentwater loopt steeds over van het ene bekken naar het andere via een buizensysteem. “Uiteindelijk is het water in het laatste bekken zo zuiver dat er zelfs libellen, die gekend staan voor hun grote gevoeligheid aan verontreinigd water, te vinden zijn”, vertelt professor Meers.
Het stikstofrijk afvalwater kan verder gebruikt worden voor ammoniumrecuperatie om zo een groene meststof te creëren. Daarbij ligt de focus op het terugwinnen van nutriënten uit mest en digestaat, waarbij 'groene meststoffen' voor lokaal gebruik worden geproduceerd. “Zo verminderen we het energieverbruik voor de productie en het transport van meststoffen, zodat boeren een kostenefficiënt alternatief krijgen om hun land vruchtbaar te houden”, zegt Denis De Wilde van Detricon.
Maar er zijn nog andere manieren om de kringloop te sluiten. Loosbaar water kan ook dienen voor het telen van eendenkroos. “Net zoals andere planten neemt eendenkroos stikstof, fosfor en andere nuttige nutriënten op uit het water om te groeien. Eendenkroos groeit snel en is rijk aan eiwitten waardoor het een excellente eiwitrijke voederbron is”, vertelt Reindert Devlamynck, doctoraatsstudent aan de UGent en onderzoeker bij Inagro.
Potentieel voor de toekomst
“Al deze innovaties bieden veel potentieel voor een toekomst waarbij de druk op natuurlijke voorraden afneemt zonder dat een bedrijf zijn rendabiliteit verliest”, besluit prof. Erik Meers. “Samen met onze partners vormen we een brug tussen onderzoek en praktijk en ontwikkelen we een betere voorziening in eigen energieverbruik en een reductie van fossiele minerale meststoffen.”
De bijeenkomst was een initiatief van professor Meers van de Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van de UGent en mogelijk gemaakt door de UGent-Crelan leerstoel. Deze heeft als doelstelling innovatie te promoten in een duurzame landbouw door nauwere samenwerking met alle belanghebbenden.
