Inspanningen voor klimaat verder opdrijven
Na weken van onderhandelen is er witte rook. De nieuwe Vlaamse regering is samengesteld. Maar naast de krijtlijnen in het regeerakkoord, aan welke prioriteiten in de landbouwsector besteedt die regering best nog veel aandacht? Die vraag leggen we in ons tweede deel voor aan Jannes Maes, Romain Cools en Lode Haest.
Ook deze week laten we enkele landbouwexperten aan het woord.
Jannes Maes (CEJA)
Jannes Maes, voorzitter van de Europese koepel voor jonge land- en tuinbouwers, beklemtoont het belang van de ‘actieve landbouwer’.
“De doelstelling hier moet zijn om beleid, ondersteuning en productie maximaal in te zetten voor actieve, professionele landbouwers. Factoren als inkomen, opleiding en onderbouwde ondernemingsplannen zijn essentieel.
Dit zal men moeten verwezenlijken doorheen de verschillende beleidsinstrumenten. Ik denk hierbij in de eerste plaats aan de implementatie van het volgende GLB (beide pijlers), maar zeker ook aan beleid inzake grondgebruik (pacht) of vrijkomende bedrijfsgebouwen.”
“Klimaat is vanzelfsprekend een domein dat door verschillende overheden moet aangepakt worden, maar zeker ook de Vlaamse overheid heeft hierin een rol. Men moet in de komende jaren volop inzetten op onderzoek, ontwikkeling én implementatie.”
“Dit zal een uitzonderlijke investeringsronde vragen die op 3 zaken moet inzetten. 1/ Landbouwers ondersteunen om hun emissies te laten dalen (methaan, kunstmest, energie,...), 2/ landbouw in staat stellen om hun positieve rol (koolstofopslag, energieproductie,...) maximaal in te vullen en 3/ de landbouwsector helpen voorbereiden om de impact van een klimaat dat zelfs in de meest optimistische projecties zal veranderen (waterbeschikbaarheid, nieuwe teelttechnieken, risicobeheersing...). Verder moet de Vlaamse overheid een debat faciliteren dat afstand neemt van de ideologische loopgraven en op zoek gaat naar pragmatische vooruitgang.”
Ten slotte wil Jannes Maes een sterkere band tussen boer en burger. “Als laatste denk ik dat de Vlaamse overheid meer dan ooit de maatschappelijke verantwoordelijkheid moet nemen om de groter wordende afstand tussen haar bevolking en haar landbouw/platteland tegen te gaan. Dit houdt in dat men niet alleen het vertrouwen in de individuele landbouwers, maar in onze volledige agri/food, moet behouden of herstellen. Dit moet daarenboven passen in een bredere strategie om die waardering te vertalen in een fair share-doelstelling (financieel) doorheen de keten.”
Romain Cools (Belgapom)
Met voortdurend wijzigende regelgeving, ook op Europees vlak met het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), zijn meerdere sectoren naast duidelijkheid op zoek naar verregaande ondersteuning, stelt Romain Cools, algemeen secretaris van Belgapom.
“Er is vooreerst de klimaatsverandering. In het groeiseizoen zijn droogte en hogere temperaturen niet meer weg te denken. De noodzaak aan een efficiënt waterbeheer in de hele keten en de beschikbaarheid van irrigatie op de landbouwpercelen zijn cruciaal in de verdere groei van de sector.”
Romain Cools wijst ook op de wijzigende wetgeving zonder overgangs-periodes die voor heel wat onzekerheid zorgt bij de telers. “Het verdwijnen van CIPC en de problemen met de aanwezigheid van kiemremmers zorgt voor kopzorgen bij telers. Heel grondig reinigen van de bewaarplaatsen én het werken met nieuwe kiemremmers vragen grote investeringen. We roepen de Vlaamse regering op om verder de hand uit te steken, zoals nu via de VLIF-steun.”
Verder waarschuwt Romain Cools voor de uitwerking van het MAP6. “Die dreigt een rem op de aardappelteelt te zetten. Een gebrek aan flexibiliteit – onder andere wat de seizoenkalender betreft – roept bij telers vragen op over hun toekomst. We hopen dat de nieuwe Vlaamse regering oog heeft voor deze problemen en dat we samen tot een oplossing kunnen komen, zowel voor de natuur als voor onze aardappelketen.”
En dan is er nog de vraag naar ex-portondersteuning. “De brexit, de onterechte anti-dumpingmaatregelen en vaak onterechte negatieve adviezen in verband met het aardappelverbruik zijn een bedreiging voor onze sterk vervlochten, familiale sector. Belgapom hoopt dat de nieuwe Vlaamse regering de dynamiek binnen deze traditionele, maar tegelijk nog jonge groeisector verder kan omkaderen. De sector staat klaar om een open dialoog aan te gaan”, besluit Romain Cools.
Lode Haest (boerenzoon)
Even interessant zijn de concrete denkpistes die Lode Haest naar voren schuift. Hij is boerenzoon en bio-ingenieur in bos- en natuurbeheer.
“Bij de opmaak van het besluit over impulsprojecten zou de Vlaamse regering jaarlijks een budget vrij kunnen houden voor jonge landbouwers”, zegt Lode Haest.
“De jonge, gedreven ondernemers zijn innovatief en creatief genoeg om nevenactiviteiten rond hoevetoerisme te combineren. Deze agrarische bedrijven fungeren namelijk als toegangspoort voor de open ruimte. Op die manier kan men agrarisch hergebruik van vrijgekomen hoeves stimuleren, wat ook de ruimtelijke kwaliteit ten goede komt.”
De decretale basis voor impulsprojecten is al gelegd. De Vlaamse regering moet nu nog het subsidiebesluit opmaken. Het decreet bepaalt dat ook private initiatiefnemers, zoals jonge landbouwers, in aanmerking komen.
Convenanten stimuleren de innovatie en samenwerking in de agro-voedingsketen. “ILVO is een belangrijke katalysator om deze samenwerkingsverbanden te bevorderen. De Vlaamse regering kan deze convenanten ondersteunen door een extra financiële boost te geven aan de nodige investeringen.”
Lode Haest kijkt ook even over de taalgrens. “In Wallonië komen de subsidies voor de aanplant van houtkanten uit het natuurbudget. De Vlaamse regering kan hiervoor ook beter het natuurbudget aanspreken. Op die manier is het ook toegankelijk voor andere actoren (bedrijven, gemeenten...).
De houtkanten zouden een soepeler statuut moeten krijgen, zoals tijdelijke natuur. Tijdelijke natuur biedt meer rechtszekerheid, maar daarom nog geen garantie. Het nieuwe statuut (zoals agroforestry) kan men samen met de subsidie decretaal verankeren”, stelt Lode Haest.
Nog dit: het Waals regeerakkoord wil 4.000 km haag voorzien in de volgend legislatuur.
“Dat is een heel ambitieuze doelstelling. In de periode 2012-2017 realiseerde Wallonië... 150 km haag met subsidies. In dezelfde periode subsidieerde Vlaanderen 500 km haag.” Het nieuwe, Vlaams regeerakkoord voorziet alvast 10.000 ha extra bos en 20.000 ha meer natuurgebied.
