Startpagina Paarden

Een koetspaard in Brugge leeft een écht paardenleven

We beleven -en ondergaan- tijden waar de schreeuw om authenticiteit in de kiem gesmoord wordt door beelden en praatjes die hun eigen leven gaan leiden op het internet. Mochten de Brugse koetspaarden nochtans kunnen spreken ….

Leestijd : 4 min

Laten we van wal steken met het feit dat er nu eenmaal mensen zijn met paarden en paardenmensen. Elk met hun eigen zienswijze wel te verstaan. Daaruit voortvloeiend leven gelukkig veel paarden een leven dat een paard waardig is. Maar zijn er ook ‘paardige’ misverstanden en zienswijzen die op het internet gedeeld worden en (te) snel een eigen leven gaan leiden. En aldus wordt het paard soms slachtoffer van wat de mens goed voor hem acht!

Het paard bleef paard

Paarden evolueerden anders dan mensen en bleven daarbij veel meer zichzelf. Bekijk daartoe even op internet een afbeelding van de oermens en een afbeelding van een oerpaard. Uiterlijke verschillen tussen de oermens en onszelf vallen daarbij ontegensprekelijk op. Het exterieur van een oerpaard verschilt daarentegen niet zoveel met dat van onze huidige paarden. Veel kenmerken bleven daarbij behouden en dit geldt eveneens voor hun gedragspatroon. Het paard is immers nog steeds een kuddedier met een vluchtinstinct. Hoe gedomesticeerd een paard ook is, het zal altijd om zich heen kijken alvorens zijn hoofd richting drinkwater te dirigeren. Drinken in paardentaal is zich kwetsbaar opstellen, met het hoofd naar beneden en dus zonder zicht op de omgeving. Men herhaalt trouwens regelmatig dat ‘men een paard naar het water mag leiden, maar dat het daarom nog niet zal drinken’. De mens daarentegen ging vrij vlot dwars door de tijdlijn heen en ondertussen vinden wij het heel normaal met een koffiebeker in de hand door de stad te dwalen. Vroeger was dit gewoonweg onbestaande.

Werken moet

Een paard wordt ziek van een laks leven! Voor een paard is beweging levensnoodzakelijk. Iedere vezel in zijn lijf smeekt dus om beweging. Zijn vluchtinstinct is er nog steeds, maar wordt getemperd door zijn vertrouwen in de mens. Toch sluimert het steeds onderhuids en daardoor is een paard reactief en schrikt het vrij snel voor ongewone dingen op zijn weg.

Daarvan getuigde vorig jaar een incident in de Brugse binnenstad, waar de koetspaarden ontegensprekelijk bij het decor horen. In een van de drukste toeristische straten van de stad schrok een koetspaard van opwaaiend papier en plastic. Het paard gleed daarbij uit en zou vlot rechtgestaan zijn, ware het niet dat het gehinderd werd door de –verplichte- mestzak, dat zich net achter hem bevond. In slechts enkele minuten ging het incident viraal met de oneervolle vermelding dat het paard ten val kwam en niet meer recht kon komen. Meer was niet nodig om de polemiek rond het werk van koetspaarden in historische steden te doen oplaaien. De foto die furore maakte in de media toonde het recht krabbelende paard frontaal. Had men een zijdelingse foto gedeeld, dan had het overduidelijk geweest dat het dier gehinderd werd door zijn mestzak om recht te staan. En daarbij de hulp van de mens nodig had!

Koetspaard zijn is een droomjob

De (trek)paarden die in het Brussels gewest vuilnis ophalen komen zelden als beklagenswaardig in beeld. Nochtans is hun werk stukken zwaarder dan de aan toeristen gelinkte job van een koetspaard in een historische stad. De paarden die vroeger werkten op landbouwbedrijven – niet alleen trekpaarden, ook de latere ‘croisés’, lees lichtere trekpaarden zoals de Groninger – kregen veel zwaardere taken voorgeschoteld. Ellenlange dagen op het veld in barre of oververhitte omstandigheden. Zonder rust onder een boom met een portie haver en fris water.

Trouwens, koetspaard in Brugge wordt je niet zomaar. Er komen heel wat te vervullen formaliteiten loeren om de hoek alvorens de hoeven kletteren op de eeuwenoude kasseien van de stad. Deze paarden leiden een benijdenswaardig leven, vergeleken met sommige paarden die op stal hun ruiter opwachten, voor het bijna obligate uurtje rijvertier.

Een historische stad als Brugge is ondenkbaar zonder koetsen, paarden en koetsiers. Hun aanwezigheid is sfeerbepalend en imagoversterkend. Net als de paarden in Brussel is ook in Brugge de interactie met de mens groot. Mensen zien graag paarden en ze bevorderen het sociaal contact. Er wordt met ontzag en bewondering naar hen gekeken. Meer nog, ze dwingen respect af. Bovendien is hun ecologische hoefafdruk is stukken kleiner dan die van de massa auto’s die drummen om de stad binnen te rijden.

Vijfsterrenhotel in het groen

De paarden van de vzw De Brugse Koetsiers zijn ondergebracht in een ‘vijfsterrenhotel’ even buiten Brugge. Een droomlocatie die als pensionstal trots het Equilabel draagt (Kwaliteitslabel voor maneges en pensionstallen). De Brugse koetspaarden beschikken er over ongeveer 11 hectare uitstekend verzorgde weiden en ruime paddocks, met schuilstallen en bomen die hen beschutten tegen zon of regen.bNa een dag van 8 uur werken krijgen de paarden minimum twee dagen rust met weidegang.

Per rit in de binnenstad, krijgen ze 10 minuten pauze op een rustige en groene locatie in de stad. Paardvriendelijker werken is gewoon onmogelijk. Op stal komt de dierenarts wekelijks langs en de hoefsmid is er tweemaal per week aan het werk. bAlles in het leven van deze paarden is gefocust op hun ware zelf. Paarden zijn immers sociale dieren die graag werken. Ze worden uitstekend verzorgd en geven daar veel, heel veel voor terug. Waardig ouder worden in zijn zuiverste vorm is een begrip in Brugse

koetspaardenmiddens. De historische stad heeft een voorbeeldfunctie en draagt die hoog in het vaandel. De koetspaarden zijn er levend erfgoed in een cultuurhistorische traditie. Een cultuurhistorische traditie om te koesteren!

Patricia Parrein-Borgenon

Lees ook in Paarden

Meer artikelen bekijken