Beredeneerde stikstofbemesting met behulp van Europese satellieten

Ook de ruimtevaarttechnologie kent een snelle ontwikkeling. Naast private bedrijven, zoals Airbus Defence en Space, zijn er ook onderzoekscentra die hun eigen platformen voor de verwerking en het gebruik van satellietbeelden ontwikkelen. Dat is o.m. het geval met Belcam (www.belcam.info), een initiatief dat o.m. gedragen wordt door het Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek (Cra-W) uit Gembloux en door UCLouvain, met de steun van meerdere piloot- en praktijkcentra uit Vlaanderen en Wallonië.

Satellietinformatie toegankelijk maken

“Europa beschikt sedert kort over een netwerk van waarnemingssatellieten dat efficiënt en operationeel is. De waargenomen gegevens zijn gratis beschikbaar voor iedereen”, zo legt Pierre Defourny, professor aan de UCLouvain, uit. Het netwerk brengt heel Europa in enkele dagen in kaart.

De stroom aan beschikbare informatie is enorm, des te meer omdat de satellieten gegevens registreren die wij, mensen, niet kunnen zien. “Wij beschikken, dankzij de satellieten, over een geheel ander beeld van de vegetatie, want de satellieten meten zowel de zichtbare als de voor het oog onzichtbare straling. Dat laat ons toe om de dynamiek van de gewassen zeer goed op te volgen.”

Deze gegevens zijn nochtans moeilijk te interpreteren en te gebruiken zonder verwerking. “Belcam stelt zich tot doel om deze gegevens te ‘verteren’, waardoor alle landbouwers er toegang toe krijgen en ze kunnen gebruiken voor de opvolging van hun teelten.” Op dit ogenblik betreft het de gewassen tarwe, aardappelen en maïs.

Meteo, biomassa en opbrengstramingen

Er is heel wat informatie beschikbaar op het platform dat kan bereikt worden via een inschrijving. Deze is gratis en gebeurt door middel van het producentennummer. Daarbij moeten ook de perceelgegevens ingegeven worden met behulp van het geïntegreerd systeem en luchtfoto’s. Verder moet ingegeven worden welke teelten er zullen verbouwd worden, teneinde over de specifieke informatie te kunnen beschikken.

Vooreerst zijn de waarnemingen en weersvoorspellingen van de dichtst bijgelegen waarnemingspost beschikbaar dankzij een dertigtal waarnemingsstations van het Pameseb netwerk dat over heel Wallonië is verspreid. “Wij stellen aan de landbouwers de gegevens ter beschikking van de temperatuur en de neerslag van de dag zelf. Wij voegen daar de gegevens aan toe van de voorgaande dagen en ook de voorspellingen voor de komende week. Op die manier is het mogelijk om gegevens te bekomen voor het ganse teeltseizoen”, zo legt professor Defourny uit.

Daarnaast hebben de landbouwers toegang tot een indicator van de groene biomassa voor elk perceel, alsook van de evolutie van die biomassa gedurende het seizoen. Dat laat toe om de groei en ontwikkeling van het gewas op te volgen. Het is daarbij ook mogelijk om zijn perceel te vergelijken met de omliggende velden. “Belcam laat eveneens toe om de variabiliteit binnen het perceel te visualiseren of, met andere woorden, zones aan te geven waar de biomassa groter of kleiner is dan elders op het perceel.”

Ook kunnen de landbouwers een beeld krijgen van de te verwachten opbrengst van hun perceel. Op dit ogenblik is dat enkel het geval voor tarwe. Die opbrengstraming wordt berekend rekening houdend met de weersgegevens en met de satellietwaarnemingen. Ook hier is het mogelijk om te vergelijken met de percelen errond.

Tot slot kunnen de landbouwers de uitgevoerde werkzaamheden ingeven, alsook hun eigen waarnemingen (ziekten, plagen,…) en ook foto’s en die doorgeven aan Cra-W. Op basis daarvan kunnen ze op termijn nog meer gegevens van het platform halen.

Dankzij de stikstofindex

In het platform zijn de gegevens afkomstig van Requaferti, de module die werd ontwikkeld door Requasud met het oog op het geven van bemestingsadviezen, en ook de aanbevelingen van het Witboek van Gembloux opgenomen. Het doel? Deze gegevens te combineren met de satellietbeelden en de landbouwers, om zo te helpen om hun stikstofbemesting meer beredeneerd toe te passen. “Wij willen de stikstoftoestand van het gewas evalueren en aangeven welke aanvulling wanneer moet gegeven worden”, zo legt Dimitri Goffart, wetenschappelijk medewerker bij Cra-w, uit.

In de praktijk worden de satellietbeelden gebruikt om de stikstofbalans die werd opgemaakt van het gewas verder te verfijnen op basis van de behoeften van het gewas en de toegepaste stikstof. Daarom vraagt Belcam aan de landbouwers om voor elk gewas de voorteelt en het type groenbemester aan te geven. “Het belang van de teledetectie is om de informatie te objectiveren en ze automatisch aan te vullen. Zo laten de satellietbeelden bv. toe om nauwkeuriger de biomassa van de groenbemester te meten en dus correcter zijn stikstofaanbreng te evalueren.”

Door de biomassa van het gewas (tarwe of aardappelen) en de hoeveelheid stikstof die werd opgenomen vanuit de lucht te meten kan Belcam een stikstofindex berekenen. Indien deze hoger is dan 1 is de plant verzadigd aan stikstof op het ogenblik van de waarneming. Is de index kleiner dan 1, dan is er een stikstoftekort. Een stikstofindex gelijk aan 1 betekent dat de teelt over voldoende stikstof beschikt om een optimaal rendement te bekomen. Deze index kan de landbouwer helpen bij het bepalen van de derde stikstoffractie in tarwe of de tweede fractie in aardappelen.

“De onderzoeken zijn nog gaande om de juiste hoeveelheid stikstof te ramen die aan het gewas moet worden toegediend. De modellen moeten nog getest en gevalideerd worden vooraleer we de landbouwers nog nauwkeuriger kunnen adviseren. Op dit ogenblik is het aan hen om de conclusies te trekken uit de gegevens die op het platform beschikbaar zijn.”

Deze ontwikkelingen zullen eerst gedaan worden voor tarwe en vervolgens voor aardappelen.

Naar J.V.