‘Verrassingsbezoek’ boeren in Den Haag, meer acties vandaag
Dinsdagavond hebben circa 150 boeren met trekkers zonder enige aankondiging de omgeving van het Nederlandse parlement, het Binnenhof, bezet. Op dat moment stemden leden van de senaat over een spoedwet die het stikstofoverschot moet inperken. Vandaag volgen meer acties. Hoewel organisator Farmers Defence Force op bevel van de rechter acties richting supermarkten heeft afgeblazen, zijn toch veel boeren - zelfs uit Duitsland - de weg opgegaan om te demonstreren.
De boeren die zich gisteravond meldden in Den Haag, veroorzaakten enige paniek omdat de autoriteiten niet waren ingesteld op de komst van zoveel zware machines en demonstranten. Uiteindelijk bleef het vrij rustig en gingen de boeren - vooral afkomstig uit de omgeving van Den Haag en Rotterdam - relatief snel ook weer huiswaarts. Ze wilden vooral een statement maken, dat ze niet lijdzaam gaan toezien hoe zware maatregelen worden opgelegd. Ze gingen ook snel huiswaarts om geen andere relschoppers aan te trekken. Den Haag kent een vrij beruchte hooligan-scene.
De Eerste Kamer nam de Spoedwet aanpak stikstof aan. Dat de Eerste Kamer voor zou stemmen, was vooraf zeker geen uitgemaakte zaak. Uiteindelijk kregen de coalitiepartijen steun van de streng christelijke partij SGP, de ouderenpartij 50Plus, de Onafhankelijke Senaatsfractie en Groep Otten - een afsplitsing van het rechts-liberale Forum voor Democratie. De spoedwet omvat plannen voor de korte termijn, zoals het gebruik van stikstofarm veevoeder, een systeem om stikstof te registeren en de mogelijkheid om een drempelwaarde voor stikstofuitstoot in te voeren. Het kabinet broedt nog op plannen die Nederland qua stikstof voor de langere termijn in het EU-gareel krijgen.
Acties in het hele land
De rechter sprak zich dinsdag uit tegen acties vandaag, op woensdag 18 december, gericht op distributiecentra van supermarkten. Formeel zijn deze acties afgeblazen, maar veel boeren richten zich nu op acties elders. De acties waren mede een initiatief van arbeiders in de bouw, die ook worden getroffen door stikstofmaatregelen. De actieleiders uit de bouw hebben boeren gevraagd toch mee te protesteren vandaag. In de nog zeer vroege morgen verzamelden boeren zich op diverse plaatsen in Oost- en Noord-Nederland. Boeren richten zich op overheidsgebouwen, zoals Rijkswaterstaat in Leeuwarden en de Belastingdienst in Groningen.
Ook het mediapark in Hilversum, waar de Nederlandse publieke omroep zich bevindt, is doelwit. Volgens veel boeren is de berichtgeving van de publieke omroep over de landbouw in het algemeen bijzonder onevenwichtig en vooral ‘groen’ gekleurd. Opvallend is de deelname van ten minste tientallen landbouwers uit Duitsland, die onder politiebegeleiding het land zijn binnengereden. De boeren van net over de grens hebben vaak goede relaties met boeren in Oost-Nederland, spreken een vergelijkbaar dialect, en protesteerden in eigen land al tegen zwaardere mestwetgeving.
Op Twitter zijn diverse video’s te zien van Duitse bouwers die de grens over komen met omgekeerde Nederlandse vlaggen en slogans over internationale solidariteit en soms kerstversiering.
Wel of geen akkoord?
Vakblad Nieuwe Oogst, een publicatie van de Nederlandse boerenbond LTO, meldt dat er een akkoord bereikt is tussen het kabinet en het Landbouw Collectief. Dat laatste is een samenwerkingsverband van diverse actoren in de Nederlandse landbouw, waaronder LTO maar ook bijvoorbeeld het activistische Farmers Defence Force. Voorzitter is de oud-bestuursvoorzitter van Wageningen Universiteit, Aalt Dijkhuizen. De afspraken zouden gemaakt zijn in het zogeheten Catshuis, waar de premier belangrijke gelegenheden organiseert, zoals staatsbezoeken. Premier Mark Rutte en landbouwminister Carola Schouten waren hierbij.
Farmers Defence Force ontkent op haar beurt dat er een definitieve deal is. Er zou slechts een principe-akkoord zijn, terwijl cruciale elementen nog in het akkoord ontbreken. Volgens Nieuwe Oogst is afgesproken dat boerenbedrijven niet gedwongen opgekocht kunnen worden door het rijk of de provincies en dat er geen sprake mag zijn van een generieke krimp. Het kabinet belooft boeren te ondersteunen die willen investeren, verplaatsen of stoppen. Over dit pakket zal in januari overleg plaatsvinden met het Landbouw Collectief. Het Landbouw Collectief denkt 250 miljoen euro nodig te hebben voor de financiering van het pakket van maatregelen voor 2020.
Het geld zou voorhanden moeten zijn want de Nederlandse staat kent een ruim begrotingsoverschot.
De opkoop van dier- en fosfaatrechten blijft volgens de afspraken aangesloten bij de bestaande praktijk. Voor 1 februari komt het kabinet met een nadere uitwerking. Deze rechten worden in elk geval niet langer gekoppeld aan de stikstofproblematiek. Het kabinet heeft toegezegd dat het met de provincies de onzekere situatie van de ondernemers, die een melding hebben gedaan toen het oude stikstofbeleid nog van kracht was, gaat oplossen. Het gaat hierbij om ongeveer 3.000 bedrijven.
Regionale drempelwaarde
Het kabinet kiest voor een regionale drempelwaarde, omdat een landelijke drempelwaarde juridisch zeer ingewikkeld zou zijn. Er komt geen vergunningplicht voor weiden en bemesten. Alle provincies zullen gaan werken volgens dezelfde beleidsregels voor intern en extern salderen. Deze worden door alle provincies eenduidig vastgesteld en toegepast. Het Landbouw Collectief eist dat bestaande vergunningen geldig blijven, en de overheid zegt toe dat voor boeren die investeringen hebben gedaan een uitzondering wordt gemaakt op de hoofdregel, namelijk dat de ruimte tussen vergunning en stalcapaciteit niet vervalt.
