Startpagina Economie

Melkmarktanalist: perspectieven 2020 positief

Melkmarktanalist Mark Voorbergen is gematigd positief over de vooruitzichten voor de eerste helft van 2020. “De melkproductie groeit in de belangrijke exportlanden nog maar nauwelijks. Omdat de importvraag naar zuivel wereldwijd nog altijd met een procent of 3 groeit, wordt een al enigszins krappe markt nog krapper.” 2 cent bovenop de melkprijs is volgens Voorbergen realistisch.

Leestijd : 4 min

M ark Voorbergen adviseert zuivelbedrijven in diverse Europese landen, waaronder ook enkele van de kleinere zuivelbedrijven in ons land. De Nederlander bouwde na een studie Economie en Marktonderzoek aan Wageningen Universiteit een loopbaan op bij Rabobank. Het is met afstand de grootste financier van de Nederlandse landbouw en agribusiness, en een grote agrofinancier in bijvoorbeeld Australië en Brazilië.

Voorbergen ziet de melkproductiegroei afnemen. “Eigenlijk is de melkproductiegroei al zo’n 1,5 jaar zwak te noemen. Normaal was dat 1,5% per jaar, maar sinds april 2018 is dat nauwelijks 1%. Hoewel de prijzen voor zuivelproducten zijn verbeterd, komt er geen ‘golf’ aan extra melk aan. Of toch zeker niet binnen een half jaar.” De banksaldo’s van melkveehouders zijn ook nauwelijks verbeterd sinds de crisisjaren 2015 en 2016.

De mondiale vraag groeit met circa 1,5% en de importvraag zal wel blijven groeien met 3%, denkt Voorbergen. Er zijn veel landen op deze wereld waar het inkomen toeneemt en waar mensen nu het geld hebben om dierlijke eiwitten te kopen.

Binnen de EU verwacht Voorbergen productiekrimp in Nederland, vanwege aangescherpte mestwetgeving. “De politieke besluitvorming is nog onderweg maar het lijkt niet waarschijnlijk dat we in Nederland nog zullen groeien waardoor er best vanuit Nederland vraag naar melk in de omringende regio’s zoals België kan ontstaan.” De melkveestapel in Nederland kan volgens Voorbergen met 15% krimpen, maar de terugval in productie zal wel minder groot zijn. Er is krimp in Nederland maar ook Frankrijk en Duitsland. Binnen de EU zijn eigenlijk nog maar een paar gebieden met stevige groei te noteren: Ierland, Polen en – sinds kort – Vlaanderen.

In de VS stijgt de productie ook niet of nauwelijks. Toch wordt hier momenteel relatief de hoogste melkprijs betaald. De verwerking is er in problemen geraakt, met faillissementen voor grote zuivelbedrijven Dean Foods en Borden. Bovendien hebben melkveehouders nog wel wat achterstallig onderhoud en vervangingen te plegen, voordat ze meer koeien nemen. Australië heeft te maken met extreme droogte, en importeert steeds meer uit Nieuw-Zeeland.

Een vraag die groter is dan het aanbod, is goed voor prijzen, maar als er grote voorraden zijn, is de ruimte aan de bovenkant sowieso beperkt. Die voorraden waren er, maar zijn afgebouwd, legt Voorbergen uit. “De EU-interventievoorraad houdt prijzen niet meer in bedwang.” De prijzen stijgen vooralsnog harder buiten dan binnen de EU, en lijken wat eiwit betreft wel een maximum te hebben bereikt.

Risico’s op prijsdaling

Zijn er dan geen negatieve factoren? Toch wel. “In het vetkanaal is nog wel wat surplus”, daarom groeien de bomen in de eerste 6 maanden van het jaar nog niet de lucht in. De boterprijzen zijn in de EU zo hoog geweest dat export moeilijk was. “Bovendien is de export wat verwaarloosd. Afnemers kennen ons niet meer.”

Het coronavirus in China is een onzekere factor, geeft Voorbergen toe. “De effecten zijn niet te voorspellen. Als de havens stil komen te liggen, en er zijn signalen dat schepen uit Oceanië niet of niet allemaal kunnen lossen, zal dat wel een negatief effect hebben op de noteringen op de GDT (internetveiling van zuivelbedrijf Fonterra). Maar zelfs als corona de markt gaat raken, zal dat slechts tijdelijk zijn want het hoeft niet tot een grote achteruitgang in de consumptie te leiden.”

Uiteindelijk ziet Voorbergen ruimte voor circa 2 cent hogere melkprijzen in de eerste helft van 2020. De periode daarna laat zich volgens hem moeilijk voorspellen. “Gaat de productie toch vanwege de prijzen weer stijgen? Het is moeilijk in de hoofden van veehouders te kijken. De voorraden zullen we alvast wel kwijt zijn, dus de markt wordt beweeglijk. Dan is er nog het beleid van de verwerkers…”

Veel zuivelbedrijven willen na een financieel lastige periode hun balans opkuisen, denkt Voorbergen. De ‘industry leaders’ FrieslandCampina en Fonterra bleken niet onoverwinnelijk. De vraag is of de leden van de coöperaties akkoord gaan met het idee dat de bedrijven een wat groter deel van de taart mogen houden voor de ontwikkeling van het bedrijf.

Diverse melkstromen

Voorbergen ziet de trend van gescheiden melkstromen verder doorzetten. Wat de biologische productie betreft, denkt hij dat deze klein zal blijven door voortdurend veranderende normen. Het biologische productiemodel is bovendien moeilijk om in te passen in een grootschalig georganiseerde zuivelketen.

Wat betreft VLOG – een Duits systeem waarbij genetisch gemodificeerde grondstoffen worden vermeden - stelt Voorbergen dat het in elk geval gemakkelijk is te implementeren op bedrijfsniveau. Het gaat wel mogelijk om een tijdelijke hype, en loopt het risico in te worden gewisseld voor een nieuw systeem. FrieslandCampina beëindigde recent de VLOG-samenwerking met 84 melkveehouders in Noord-Nederland.

Een melkstroom gebaseerd op duurzaamheid kan volgens Voorbergen een plus opleveren van 2 tot 4 cent per kg. De vrijheid van de ondernemingsstrategie wordt wel beperkt, met de kans op een malus-regeling als de duurzaamheidseisen de gangbare norm worden. Duurzaamheid is evenwel volgens de zuivelanalist geen optie, maar een noodzakelijkheid. “Alle multinationale klanten zien er toenemend meerwaarde in.”

Jan Cees Bron

Lees ook in Economie

Meer artikelen bekijken