Wereldreis opent ogen jonge Limburgse akkerbouwer
Akkerbouwer Willem Voncken (27) uit het Limburgse Eys heeft een uitgesproken mening over zijn eigen toekomst en die van de agrarische sector als geheel. “In dit gebied wordt al duizenden jaren lang op deze vruchtbare lössgronden akkerbouw bedreven en ik ga mijn grond niet opgeven om ergens anders in de wereld een groot akkerbouw bedrijf te beginnen.”
Willem Voncken vormt de vijfde generatie op het akkerbouwbedrijf dat in het kleine plaatsje Trintelen verscholen ligt in het mooie Limburgse landschap. Zijn vader Jan nam het bedrijf over in 1984. Het was in die tijd een melkveebedrijf. Willem Voncken: "Als kind wilde ik al boer worden. Ik heb mijn opleiding in België gedaan aan het PIBO. Belangrijkste reden is dat die meer vakinhoudelijk les geven wat de agrarische sector betreft dan de Nederlandse opleiding."
Op het moment dat Voncken junior van school kwam op 18-jarige leeftijd ging hij direct op het ouderlijk bedrijf werken. Als hij tijd over had, verhuurde hij zichzelf als zelfstandige zonder personeel (zzp'er). Het bedrijf zat in die jaren in de omschakeling van melkvee naar akkerbouw. De Reden was dat het melkveebedrijf een update nodig had en er dan eigenlijk een nieuwe ligboxenstal gebouwd zou moeten worden. Voncken: "Ik heb echter veel meer met akkerbouw dan met melkvee, dus besloten we als familie om volledig om te schakelen naar akkerbouw." De 85 stuks melkvee en het bijbehorende jongvee werden in 2006 afgestoten.
Grasland gescheurd
De familie had in die jaren maar weinig akker- en relatief veel grasland. Voncken: "Het meeste grasland hebben we gescheurd, zodat het geschikt werd voor akkerbouw. Niet alles was geschikt, dus hielden we sommige weilanden aan die tegenwoordig binnen het agrarisch natuurbeheer vallen. Vervolgens werd onder meer het suikerbieten- en tarweareaal uitgebreid. Ze verhuurden in die tijd ook al wat land aan een aardappelteler. Op het moment dat de jonge akkerbouwer klaar was met school besloot hij in 2011 zelf te beginnen met het telen van consumptieaardappelen. Een jaar later begon hij ook met het telen van zaaiuien.
De eerste jaren zijn de gewassen afland geleverd. Door de jaren heen zijn ze begonnen met het huren van opslag voor zowel aardappelen als uien. Tegenwoordig wordt bijna alles opgeslagen in gehuurde bewaarloodsen. Wat de akkerbouwwerkzaamheden betreft, laat de familie heel veel door Loonbedrijf Steinbusch uit Colmont-Voerendaal doen. Het is volgens de Limburgse akkerbouwer niet per se goedkoper, maar omdat vader Jan altijd veel bestuurswerk heeft gedaan, was er eenvoudigweg geen tijd om al het werk zelf te doen. Voncken junior: "En bij zo'n vrij abrupte omschakeling van melkveehouderij naar akkerbouwbedrijf ga je niet gelijk tonnen investeren in een duur machinepark." Daarbij geeft je het werken met een loonwerker ook meer flexibiliteit in het bedrijf.
Momenteel 8 gewassen
In de loop der jaren heeft de familie het machinepark uitgebreid natuurlijk. Ze kochten vooral grondbewerkingsmachines aan. Voncken: “Daarnaast hebben we een eigen inschuurlijn gekocht en is afgelopen jaar de veldspuit ook vervangen. De nieuwe veldspuit is uitgerust met een wingssprayer om aan de hoogste eisen qua driftreductie te kunnen voldoen.” Ook kan er hierdoor middel en water worden bespaard.
Momenteel telen ze 8 verschillende gewassen op het 190 hectare grote akkerbouwbedrijf. Daarbij zijn consumptieaardappelen veruit de grootste teelt. Daarnaast worden onder andere uien, suikerbieten, mais, gerst en tarwe geteeld. Voncken: "Tarwe telen we vooral voor de vruchtwisseling en de bodemgezondheid uiteraard." In het kader van vernieuwing teelt de familie inmiddels ook nieuwe gewassen. Sinds een paar jaar telen ze onder meer sojabonen en veldbonen.
Daarnaast doet de akkerbouwer sinds drie jaar een proef met het telen van pinda’s. “Dat wil nog niet echt lukken,” aldus Voncken. Vanuit zijn Nuffield Scholarship heeft hij de mogelijkheid gehad om de afgelopen 2 jaar over de wereld te reizen om zo met boeren wereldwijd in contact te komen. Uiteraard ben ik ook bij pindatelers langs geweest. Al snel kwam ik erachter dat ons klimaat zich eigenlijk niet laat lenen voor de teelt van pinda’s, maar dat was mais ooit ook niet, dus wie weet wil het toch ooit een keer lukken.”
Ondernemen verleerd als boeren
Nou is het zo dat de huidige locatie van het akkerbouwbedrijf in Trintelen eigenlijk nog ingericht is als melkveehouderij. Alle melkveehouderijstallen staan er dus nog. Voncken: “Aangezien wij midden in het dorp wonen is het lastig om het huidige bedrijf een flinke update te geven. Het bedrijf is omringd door huizen.” Dus is de familie op zoek naar een geschikte locatie buiten het dorpje Trintelen en wil daar het akkerbouwbedrijf vestigen. Het probleem is echter dat, al zouden ze het bedrijf naar het buitengebied verplaatsen, dit voor sommige inwoners geen optie is. Die inwoners vinden dan namelijk dat het landschap te zeer aangetast wordt.
“Daarom zijn wij nu op zoek naar wat voor soort boerderij dan wel geaccepteerd wordt,” aldus Voncken.Volgens de jonge akkerbouwer is in Europa bij boeren veel te lang de gedachtegang gevolgd van: Wij boeren produceren wel en anderen moeten het maar vermarkten. “Ik denk dat wij als boeren daardoor het ondernemen een beetje zijn verleerd. En dát moet veranderen, vind ik. Wij moeten zelf meer gaan nadenken over hoe wij meerwaarde uit onze producten kunnen halen en dit niet overlaten aan een ander.”
Je moet dus meer kijken naar waar je zelf goed in bent en wat binnen je gebied past. In dat kader vraagt de jonge akkerbouwer zich ook af of hij op de langere termijn nog wel aardappels moet telen. In een breder kader vraagt hij zich ook af wat voor soort boerderij hij wil en en of die geaccepteerd wordt door de omgeving in Trintelen. Voncken: “Misschien moet ik wel voor een andere agrarische tak kiezen. Ik wil sowieso wel voedsel blijven produceren, dus het wordt geen zorgboerderij of iets dergelijks. Wat betreft de rest van de plannen wordt waarschijnlijk na de zomer bekend waar de gemeente mee akkoord zal gaan. We zijn in ieder geval met leuke, interessante en innovatieve plannen bezig.”
Portefeuillehouder Internationaal
Voncken heeft ook belangrijke bestuurlijke functies. Zo is hij sinds
Het Gmeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), maar ook de Green Deal is een groot onderdeel van de functie binnen de NAJK-portefeuille Internationaal. Ik zet mij graag in voor het belang van de jonge boeren. Zeker met deze twee dossiers gaat er nog van alles op de jonge boeren afkomen. Ik vind het daarom ook belangrijk dat ik zelf mijn steentje bijdraag in de belangenbehartiging en zo ook mijn eigen praktische kennis en het boerenverstand kan overbrengen bij de beleidsmakers en de politiek.”
