Dat de biologische landbouw in Vlaanderen een groot groeipotentieel heeft, is bekend. Maar hoe geraken we aan de ambitie van Europa om tegen 2030 een kwart van de landbouw biologisch te hebben? Bij ons moet dan ook op dat vlak dringend een tandje bij worden gestoken.
3de bio-netwerk rond zuivel en akkerbouw in Oost-Vlaanderen
“Om de ontwikkeling van de biolandbouw in Vlaanderen te ontwikkelen en te professionaliseren werd een strategisch plan ‘Biolandbouw 2018-2022 ontwikkeld’ door de vorige landbouwminister Joke Schauvliege”, duidt Emmily Talpe, Vlaams parlementslid voor Open VLD. In dat kader kende huidig minister Hilde Crevits eind 2019 105.000 euro steun toe aan 2 bestaande bio-netwerken in het Pajottenland en Voeren-Haspengouw.
Er liep een voorstudie voor een 3de biocluster. Er werden verschillende locaties onderzocht die door verschillende stakeholders werden aangewezen als potentieel interessant:
- zuivel (en akkerbouw) in Oost-Vlaanderen (Meetjesland en Leiestreek)
- wijnbouw, pitfruit en vleesvee in het Hageland
- zuivel (melkvee en geit) in West-Vlaanderen
- kleinschalig pluimvee in de Antwerpse Kempen.
Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) liet zich eerder ontvallen dat de bio-cluster rond zuivel en akkerbouw de meeste kans maakt om de 3de gesubsidieerde bio-cluster in Vlaanderen te worden.
Belangrijkste bevindingen en werkpunten
Uit bevragingen en analyses blijkt dat een reële marktvraag de grootste motivator voor omschakeling van gangbaar naar bio blijft. “Een concrete marktvraag van een in de regio bekende afnemer, met toelichting van gezochte volumes en toegekende prijzen, leidt relatief snel tot omschakelijk van gangbare bedrijven”, antwoordt Vlaams landbouwminister Hilde Crevits.
Verder blijkt dat de boodschap via lokale erfbetreders werkt. “Als bekende erfbetreders (consulenten Boerenbond, Algemeen Boerensyndicaat, veevoederleveranciers...) de communicatie rond een nieuwe cluster mee uitdragen, komt de boodschap geloofwaardiger over.
Sectorspecifiek werk blijft noodzakelijk
Ondersteuning van bestaande lokale dynamieken werkt ook beter dan iets van 0 opstarten. “Zowel in het Pajottenland als in Voeren liepen al initiatieven die gangbare landbouwbedrijven aanzetten om op zoek te gaan naar nieuwe toekomstperspectieven. Door hen via een clusterwerking de piste ‘bio-omschakeling’ aan te bieden, hebben we in beide regio’s een mooi resultaat behaald.”
Ook sectorspecifiek werken blijft noodzakelijk. “Dit sluit aan bij het aspect ‘reële marktvraag’. Hoe meer sectorgericht onze toelichtingen zijn, zowel op economisch als teelttechnisch vlak, hoe groter de interesse bij gangbare landbouwers.” Het betrekken van lokale bio-producenten die als bedrijf een technisch en economisch goede uitstraling hebben, kan twijfelaars over de streep trekken. ” “Interactie stimuleren in de clusterregio’s tussen de biologische en de gangbare bedrijven is een groot pluspunt.
Omschakelen kost gemiddeld 5 jaar
Maar ook bij een regionale aanpak kost omschakelen tijd. “Je bedrijf heroriënteren naar bio vraagt een grote inspanning van gangbare producenten, zowel teelttechnisch als financieel én mentaal. Ook al kunnen we via een clusterwerking versneld mensen samenbrengen, we moeten gangbare landbouwers de tijd gunnen om zich te heroriënteren.”
Gemiddeld duurt het een 5-tal jaar tussen de 1ste omschakelingsplannen en de effectieve omschakeling. De gerichte acties naar landbouwers zijn in het najaar van 2019 gestart. “Het is dus nog te vroeg om nu al te evalueren hoeveel landbouwers in de bioclusters omschakelen naar bio. De bioclusters konden echter wel rekenen op veel interesse van de doelgroep”, besluit landbouwminister Hilde Crevits.
