onzekere tijden
Verder verduurzamen
De prioriteiten voor de komende jaren liggen volgens Rik Vandeputte bij het verder verduurzamen van de diervoederproductie via onderzoek, innovatie en samenwerking. “De Belgische diervoedersector heeft de voorbije jaren haar voortrekkersrol in tal van duurzaamheidsdossiers kunnen verzilveren. Daardoor konden we in 2023 degelijke cijfers optekenen, ondanks de onzekerheid in de landbouwsector”, stelt hij.
De Belgische BFA-leden produceerden in 2023 zowat 6,5 miljoen ton diervoeder, een daling van -3% ten opzichte van 2022. De daling op Belgisch niveau ligt in lijn met de gemiddelde daling in Europa (-3,82%). Op wereldniveau stijgt de productie bijna overal of blijft ze nagenoeg stabiel, behalve in Europa en Noord-Amerika (Canada en de Verenigde Staten, -1,07%). Europa gaat het hardst achteruit, maar blijft wel het meest efficiënt voederen. In de landenrangschikking in geproduceerd veevoervolume vergroot China zijn voorsprong op de Verenigde Staten.
Wereldwijd meer veevoer voor kippen
Per diersoort zien we dat voor vee wereldwijd enkel het volume voor braadkippen is gestegen in 2023 (+3,5%). Het volume voor legkippen bleef stabiel. Veevoer voor braadkippen vertegenwoordigt ook nog steeds het grootste volume. Het veevoervolume voor varkens daalde vorig jaar wereldwijd met 1,2% (onder druk van ziektes en een veranderend consumptiepatroon) en het volume van voer voor melk- en vleeskoeien daalde met respectievelijk 2,3 en 4,4%.
Op Europees niveau is er een dalende trend voor varkensvoer en ook voor pluimvee (door de vogelgriep), vooral in België, Nederland, Duitsland en Denemarken.
Dalende afzetmarkt in de varkenssector
De Belgische daling van de veevoerproductie is volgens de BFA vooral toe te schrijven aan een daling van de varkensvoerproductie met bijna -7% door de slechte marktomstandigheden van de afgelopen jaren en door de onzekerheid omwille van het stikstofbeleid. Ook over een termijn van 10 jaar bekeken is de daling het meest uitgesproken bij het in ons land geproduceerde voer voor varkens. Varkensvoer was in 2023 nog steeds goed voor bijna de helft van de totale veevoerproductie.
De rundveevoederproductie bleef nagenoeg stabiel (-0,2%) en was goed voor 24% van het totaal. De pluimveesector herstelde zich na een zware vogelgriepperiode, met een stijging van 3% geproduceerd pluimveevoeder tot gevolg. Pluimvee vertegenwoordigt iets meer dan 20% van de Belgische veevoederproductie.
De BFA-leden die voormengsels en additieven produceren, zagen hun volumes vorig jaar licht stijgen. De terugval van coronajaar 2020 lijkt stilaan uitgevlakt.
Mogelijk lichte stijging dit jaar
Mede door de goede conjunctuur in de verschillende sectoren verwacht BFA voor 2024 een stabiele tot licht stijgende diervoederproductie. Het aandeel van de diervoedersector ten opzichte van de totale voedingssector bleef in 2023 met 9% enigszins stabiel. De omzet daarentegen daalde naar 6,5 miljard euro.
De sector was vorig jaar goed voor iets meer dan 3.600 jobs. Hoewel er in de sector veel gesproken wordt over overnames, zijn er in ons land nog steeds heel wat kmo’s actief in deze sector.
Met een productie van 6,5 miljoen ton voeder behoudt de Belgische diervoedersector haar zevende plaats binnen de EU. In 2023 importeerde België 1,7 miljoen ton voeder en exporteerde het 1,3 miljoen ton. Frankrijk (40%) en Nederland (25%) blijven de grootste afnemers. De Belgische diervoedersector blijft hiermee stevig verankerd binnen de Europese markt, met een focus op verdere verduurzaming en op het leveren van kwalitatief hoogwaardige producten voor de agrarische sector.
Correctie in de prijzen
“De prijzen van het veevoer volgen in ons land globaal gezien de prijzen van de grondstoffen op de wereldmarkt. In 2021 en 2022 was er op de grondstoffenmarkt een paniekreactie door de oorlog in Oekraïne. Vorig jaar volgde de correctie. De prijs van de grondstoffen voor veevoer is in 2023 gewogen gemiddeld gedaald met afgerond 92 euro per ton. De voederprijzen in België zijn in dezelfde periode gedaald met een gewogen gemiddelde van 85 euro per ton. Het verschil van 7 euro per ton wordt verklaard doordat een kostenverlaging of –verhoging altijd met een beetje vertraging volgt op de daling of stijging van de grondstofprijzen. Begin 2024 was dat verschil al weggewerkt”, zeggen Vandeputte en Van Thielen.
De voederprijzen voor braadkippen waren in 2023 volgens de gegevens van BFA het hoogste van de diercategorieën (zowat 108 euro per ton). Varkensvoer kostte vorig jaar zowat 83 euro per ton en rundveevoer zowat 70 euro per ton. Voor elke 10 euro per ton dat varkensvoer duurder wordt, kost een vleesvarken per kg 3 cent meer aan de varkenshouder. Bij braadkippen is dat 1,7 cent per kg. Door de lagere voederprijzen is de kost per varken in 2023 in ons land met zowat 25 cent per kg gedaald. Bij braadkippen was dat volgens de gegevens van BFA ongeveer 18 cent per kg.
2023 was een boerenjaar
“Als je de lagere voederkosten samenlegt met de hogere prijzen die in 2023 betaald werden voor varkens, dan moet dat wel een goed jaar geweest zijn. Ook in de eieren was 2023 een ‘boerenjaar’ als je kijkt naar de dalende voerkosten. De rendabiliteit in de veehouderij was in 2023 uitzonderlijk goed”, zeggen Vandeputte en Van Thielen.
De impact van de eerste Vlaamse uitstapregeling voor varkenshouders bleef voorlopig relatief beperkt voor de leden van BFA. Voor de tweede varkenscall hebben meer varkenshouders zich gemeld, maar de gunstige economische situatie doet hen twijfelen om in de regeling te stappen. De impact van die tweede varkenscall zou zich pas in 2030 laten voelen.
