Voorlopig akkoord
Het vrijhandelsakkoord tussen de Europese Commissie en het Zuid-Amerikaanse blok is een voorlopig principeakkoord. De Commissie onderhandelde in naam van de lidstaten, maar die moeten het nog goedkeuren. Onder meer Frankrijk, Italië en Polen zijn gekant tegen de huidige voorwaarden van het akkoord. Deze landen vrezen voor de impact op de lokale landbouwers.
De Franse ontslagnemend minister van Handel, Sophie Primas, beloofde op 6 december al dat het Mercosur-verhaal nog een staartje zal krijgen. “Vandaag is enkel het politieke slot van de onderhandelingen.” De Franse landbouwminister, Annie Genevard, heeft bijvoorbeeld geen vertrouwen in de mogelijkheid van de EU om de wederkerigheid van de Europese normen en standaarden te controleren, waardoor spiegelclausules geen zin hebben. De Italiaanse premier Giorgia Meloni lijkt zich achter de Franse kritiek te scharen, en zegt dat er pas een akkoord kan zijn wanneer er sprake is van bescherming voor de landbouwsector.
In principe kunnen handelsakkoorden door een gekwalificeerde meerderheid van lidstaten worden goedgekeurd, en moeten de landen afzonderlijk zich niet uitspreken. Het valt dus af te wachten of Frankrijk en Italië genoeg medestanders rond zich kunnen verzamelen om de deal te kelderen. In Nederland en Oostenrijk klinkt er ook kritiek, maar België zal zich waarschijnlijk moeten onthouden. Waals minister van Landbouw Anne-Catherine Dalcq (MR) heeft reeds te kennen gegeven dat Wallonië zich niet achter het akkoord zal scharen, maar Vlaanderen is intern verdeeld. Daardoor komt er geen gedragen Belgisch standpunt.
Het handelsakkoord omvat evenwel ook politieke punten, die wel moeten worden goedgekeurd door iedereen. Mogelijk zou het akkoord worden opgesplitst in een politiek deel en een handelsdeel, maar dat is nog niet duidelijk. Frankrijk kant zich in ieder geval hiertegen. Een splitsing belet Frankrijk haar vetorecht te gebruiken om de definitieve implementering van het akkoord tegen te houden.
Het Europees Parlement moet ook nog haar fiat geven aan het handelsakkoord, voordat het geïmplementeerd kan worden.
ABS is ontzet
Europese landbouwers vrezen een concurrentieel nadeel. Producten uit Zuid-Amerika hoeven niet aan de strenge Europese voorwaarden te voldoen, argumenteren ze. “Van runderen uit Brazilië bijvoorbeeld weten we de eerste 2 jaar na hun geboorte niet wat ermee gebeurt. Wat krijgen ze te eten, kregen ze hormonen? We weten het niet”, aldus Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS). “Braziliaanse suikerrietboeren mogen dan weer tientallen pesticiden gebruiken die hier al jaren verboden zijn. Onbegrijpelijk. We zijn ontzet.”
ABS beschuldigt Von der Leyen van huichelarij. “Begin dit jaar konden we haar en haar Commissie nog doen erkennen dat er meer aandacht moest zijn voor de eigen voedselproductie en voor wij die er elke dag mee bezig zijn. Amper 9 maand later baart ze een monster van een vrijhandelsakkoord waarmee ze haar eigen woorden en engagementen van begin dit jaar onteert. Dit akkoord is gewoon een aanfluiting van de redelijkheid en getuigt van een bijzonder groot gebrek aan respect voor de Vlaamse en Europese landbouwers.”
JongABS schaart zich achter de kritiek. “De handtekening die Von der Leyen zette, is een opgestoken middelvinger naar Jan met de pet”, aldus voorzitter Frederik Vandenbroucke. Mercosur betekent volgens hem een dikke streep door alle duurzaamheids- en klimaatinspanningen van de Vlaamse voedselproductie en ook door de rekening van het verdienmodel van tal van landbouwers. “Dit zal eens te meer snijden in die kleine groep jonge landbouwers die er nu nog overblijft.”
Geen consumentenbedrog
Ook Boerenbond vindt de Mercosur-deal maar niets, en noemt het consumentenbedrog op de kap van de boeren. “Het akkoord maakt de Europese markt toegankelijk voor landbouwproducten die aan lagere standaarden geproduceerd worden. Hierdoor krijgt de Europese consument minder kwaliteitsvol en minder duurzaam voedsel op zijn bord”, zegt Boerenbond-voorzitter Lode Ceyssens. “Daarnaast zal door dit akkoord de handelsbalans voor agrovoeding verder verslechteren met 1 miljard euro. Gevoelige sectoren als rundvlees, pluimveevlees en suiker betalen de prijs, maar ook voor andere landbouw- en voedingsproducten verslechtert de handelsbalans. Dit weegt in geen enkel opzicht op tegen potentiële marginale winsten in andere landbouwsectoren.”
Ceyssens noemt het resultaat na 25 jaar bedroevend. “Wij vinden weloverwogen en eerlijke handel belangrijk, maar dat is het Mercosur-akkoord allerminst.”
Boerenbond en collega-landbouworganisaties Fédération Wallonne de l'Agriculture (FWA), l'Union des Agricultrices Wallonnes (UAW) en Europees landbouwsyndicaat Copa Cogeca betoogden samen met een vijftigtal boeren op 9 december aan het Jean Reyplein nabij de Europese instellingen in Brussel. Ze willen de Europese lidstaten en de leden van het Europees Parlement ertoe bewegen om tegen het vrijhandelsakkoord met de Mercosur-landen te stemmen. Op 11 december deelden een aantal landbouworganisaties hun bezorgdheden over het akkoord tijdens een hoorzitting in het Vlaams Parlement.
Bedrijfswereld verwelkomt Mercosur
Verscheidene werkgeversorganisaties in ons land – het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO), ondernemersorganisatie Unizo, de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka, de Brusselse werkgeversorganisatie BECI, het Waalse AKT en het Duitstalige Aved – zijn tevreden met het akkoord. “Het akkoord biedt aanzienlijke offensieve (tariefverlagingen, markttoegang) en defensieve voordelen (vrijwaringsmaatregelen, handhaving van de EU-normen) voor de Belgische bedrijven”, klinkt het unisono.
Het vrijhandelsakkoord laat ook toe om de positie van Europa te versterken tegenover grootmachten, merken de werkgevers op, bijvoorbeeld door toegang tot kritische grondstoffen te bevorderen.
