“Boeren weten wat werken is, maar zijn niet makkelijk

te managen”

‘Wij weten wat werken is’, staat er te lezen op de website van Werkers. Dat klopt, want zowel landbouwers die te veel werk hebben als wie er graag nog iets bij wil nemen, kan bij Werkers terecht. Directeur Ben Kusters geeft uitleg over de organisatie die hij mee hielp groeien.

Uitzendkantoor sinds eind jaren 90

Hoe ziet de structuur van Werkers er precies uit?

De Groep Werkers bestaat uit grote onderdelen: Werkers Agro Bedrijfshulp vzw, Werkers in Uitzenden bv en Werkers in Aanneming. Die laatste is een coöperatie. De vzw van Werkers ontstond in 1967 in de schoot van Boerenbond. Er was toen heel wat vraag naar mensen met ervaring in de sector die konden bijspringen op een landbouwbedrijf, vooral bij ziekte of na een ongeval van de bedrijfsleider. Zo ontstond Werkers Bedrijfshulp. Eind jaren 90 besliste de Bedrijfshulp om ook een uitzendkantoor op te richten, vanuit de grote vraag naar seizoensarbeiders. In 2001 was het de beurt aan de derde poot, de coöperatie Werkers in Aanneming.

Vanwaar de keuze voor een coöperatieve samenwerkingsvorm in plaats van een vzw?

In de jaren 90 lieten we via de vzw ook al aannemingswerken uitvoeren door landbouwers, maar botsten we snel op de wettelijke limieten hiervan. Als land- of tuinbouwer mag je immers geen loonarbeid voor anderen verrichten, dat mag alleen een loonwerker. Door een coöperatie op te richten en landbouwers de mogelijkheid te geven om vennoot te worden, kunnen ze zulke opdrachten wel uitvoeren. Het gaat vaak om mensen die tijdens een bepaalde periode van het jaar minder werk hebben op het eigen bedrijf, of om bedrijven die geïnvesteerd hebben in bepaalde machines en deze extra willen laten renderen.

Is het een must om aandeelhouder te zijn om via Werkers opdrachten uit te kunnen voeren?

Ja, maar dat is erg laagdrempelig. Een aandeel ter waarde van 10 euro kopen, is al voldoende. Zo werk je onder de brede paraplu van Werkers en ben je wettelijk helemaal in orde. Er zijn zowel kleine boeren als grotere bedrijven of tuinaannemers die lid worden. Om te vermijden dat leden hun taken uitbesteden op een niet-wettelijke manier, vragen we dat elke persoon die een taak in opdracht van Werkers uitvoert, lid is van de coöperatie. Dat is de enige manier om zwartwerk uit te sluiten.

Winterdiensten gaven een boost

Op welke manier is Werkers in Aanneming door de jaren heen gegroeid?

Het begon in 2001 met de vraag van een gemeente om veldkappelletjes te restaureren. Eerst voelden landbouwers wat schaamte, want ‘wat als mijn buur me bezig ziet en denkt dat ik in financiële moeilijkheden ben?’ Maar door heel wat lokale landbouwers samen te brengen in dit project vielen die zorgen snel weg. Werkers in Aanneming was vertrokken. Door de jaren heen kwamen er steeds meer kandidaat-landbouwers bij, dus moesten we op zoek naar meer opdrachten. We haalden veel overheidsaanbestedingen binnen, zoals onderhoud van hagen, grasvelden…

De echte doorbraak was de start van onze winterdiensten. Gemeenten zagen het niet zitten om zelf de investeringen voor strooimachines en sneeuwschuiven te doen en bovendien laten ze hun personeel liever niet ’s nachts werken. Het was een ideale opdracht voor onze landbouwers, want in de winter is het op veel bedrijven rustiger en staan de tractoren stil. Toen we ook de winterdiensten op de Brussels Airport binnenhaalden, kreeg Werkers een boost. Daar kwamen later ook nog winterdiensten op militaire domeinen, nucleaire sites, ziekenhuizen, parkings van Lidl, Colruyt en Aldi bij.

A- en B-vennoten in coöperatie

Hoe ziet de aandeelhoudersstructuur van Werkers in Aanneming er precies uit?

We hebben A- en B-vennoten. De A-vennoten zijn de 6 vzw’s binnen Werkers Agro Bedrijfshulp. Zij hebben inzage in de cijfers van de coöperatie en zijn betrokken bij het bestuur. Hun stem weegt ook 10 keer zwaarder door dan die van de B-vennoten. Die laatste groep zijn de 1.400 mensen, zowel landbouwers als andere zelfstandigen, die een aandeel van Werkers in Aanneming hebben gekocht om werken voor ons te kunnen uitvoeren. Met de B-vennoten doen we vooral aan operationele communicatie met betrekking tot de specifieke opdrachten waarin ze betrokken zijn. Dat werkt voor ons het best, want zo hou je het eenvoudig en concreet voor alle partijen.

Is een coöperatie voor jullie activiteiten de meest geschikte organisatievorm?

Het is de enige manier om mensen die geen loonwerkbedrijf hebben toch de kans te geven om werken in aanneming te doen, maar het is zeker niet altijd rozengeur en maneschijn. Een bedrijf, coöperatie of niet, heeft ook eigen noden en dat botst vroeg of laat altijd met de noden van de vennoten. De nadelen die een coöperatie met zich meebrengt, wegen niet op tegen het grote voordeel, namelijk landbouwers de kans geven om een extra inkomen te genereren. We kiezen ervoor om geen dividend uit te keren, omdat we zo de werking van de organisatie kunnen veiligstellen. Ook het aankopen en onderhouden van ons machinepark vraagt heel wat middelen.

Opdrachten coördineren

Het managen van de opdrachten binnen Werkers in Aanneming is ongetwijfeld een hele uitdaging?

Inderdaad. We zijn actief in België en in het Groothertogdom Luxemburg en de grootte en aard van de taken is erg divers. Voorlopig hebben we het geluk dat er nog geen tekort is aan geïnteresseerde mensen om werken uit te voeren, maar de concurrentie van andere aannemingsbedrijven is hard. Daarom zijn een goed plan van aanpak en een scherpe prijs erg belangrijk. En een kwalitatieve dienstverlening natuurlijk. Groei je te snel, dan riskeer je dat je de mensen die aan het werk zijn niet meer kent en dat het werk erop achteruit gaat. Daarnaast is het monitoren en in goede conditie houden van ons machinepark niet evident, want de machines staan op heel wat verschillende locaties. Het is niet de bedoeling dat ze gebruikt worden voor niet-Werkers-gerelateerde zaken, maar dat is natuurlijk moeilijk te controleren. Wanneer we in een nieuw gebied aan de slag gaan, is het soms ook aftasten met welke bedrijven je in zee wil gaan. Grote bedrijven die graag veel opdrachten aannemen omdat ze een groot machinepark hebben en/ of veel medewerkers kunnen inzetten is handig, maar je riskeert ook de controle te veel uit handen te geven. Daar passen we dus voor op.

En u bent sterk afhankelijk van de inzet van land- en tuinbouwers?

In de beginjaren werkten we bijna uitsluitend met land- en tuinbouwers, maar vandaag is dat nog maar de helft. Er zijn heel wat andere zelfstandigen bijgekomen, denk maar aan tuinaannemers, grondwerkers… Het grote voordeel van werken met ondernemers van binnen en buiten de agrarische sector is dat je die mensen niet moet leren wat werken is. Ze zijn gemotiveerd, hebben kennis en ervaring… Het nadeel is dat ze gewend zijn om zelf beslissingen te nemen en te werken volgens hun eigen plan. Bij sommige projecten, denk maar aan de werkzaamheden op de luchthaven, waar zeer strenge protocollen gelden, kan dat al eens botsen. Landbouwers en andere zelfstandigen in het gareel houden is niet evident, maar het zijn stuk voor stuk geweldig toffe mensen met wie we met veel plezier samenwerken.

Is het ook voor Werkers in Bedrijfshulp makkelijk om mensen te vinden?

Daar gaat het om ondersteunende taken, zoals koeien melken, varkensstallen uitspuiten, de landbouwer vervangen bij ziekte of vakantie, … Vroeger melden zich daarvoor vaak boerenzonen of -dochters aan, maar dat zien we steeds minder. Vaak gaat het om studenten dierenzorg die als bedrijfshulp aan de slag willen, maar daarbij zien we regelmatig dat hun idee over werken in de landbouw niet strookt met de realiteit. Mensen zien wel graag dieren en willen buiten werken als het mooi weer is, maar weten vaak niet hoe het eraan toegaat op een modern landbouwbedrijf. Ook voor werk dat vroeg in de ochtend of in het weekend moet gebeuren, vinden we moeilijk mensen. Een hogere verloning is de enige manier om dit probleem op te lossen.

Nele Kempeneers (Pennenvrucht)