Peter Keysers: Optimale stalhygiëne uit zich in betere resultaten’

Sinds de coronamaatregelen is iedereen vertrouwd met een mondmasker en ontsmetting van de handen. Een bedrijfsbezoek aan de stallen van Peter Keysers in Dessel vergt echter meer. Aan de ingang van het kantoor gebeurt al onmiddellijk een schoenenwissel. Iedereen die de stal wil betreden, moet ook verplicht onder de douche. Eigen kleding wordt ingeruild tegen kraaknette bedrijfskledij.

Peter is al deze handelingen intussen gewoon. Hij wisselt van overalls en schoeisel alsof het niets is. “Je moet dit systeem strikt toepassen, anders heeft het geen nut”, stelt hij onmiddellijk.

Enkel vleesvarkens

Peter Keysers nam in 1998 deze stallen over van derden. “Mijn vader was varkenshouder. Ik mestte hier zo’n 700 biggen van zijn bedrijf af.” In de loop der jaren werd het bedrijf meermaals verbouwd en gerenoveerd. Onmiddellijk na de overname paste Peter de bestaande afmeststal aan naar brijvoedering. “Dat voedersysteem was toen veel minder gangbaar dan nu. Die oude zeugenstal verbouwden we ook naar vleesvarkens. In 2006 overkapten we de 2 kleinere stallen met een gezamenlijk dak. Dat liet toen toe om te groeien van 2.000 naar 3.000 vleesvarkens”, beschrijft Peter zijn bedrijf. “Vader is intussen 2 jaar met pensioen. Onze biggen komen nu via een handelaar van 2 zeugenbedrijven, die allebei met Topigs TN70-zeugen werken.”

Coating gepland

Eind 2018 plande Peter een nieuwe renovatie. “Vermits de betonnen roostervloeren ingebeten waren, wilde ik ze coaten. Ik ging me hier onder meer voor informeren bij de firma Schippers, waar ik al langer klant was. Toen vernam ik voor het eerst iets over het HyCare-principe.”

“Een goed gecoate vloer is inderdaad een basisvoorwaarde om met HyCare te starten”, vult Ben Brebels, verantwoordelijke divisie varkens in België en HyCare bij Schippers, aan. “Een ideaal moment dus voor Peter om hierover na te denken.”

Met de HyCare-methode wordt door een verhoogde aandacht voor de hygiëne een gezonde leefomgeving nagestreefd. In een gezonde leefomgeving hebben de dieren immers minder last van ziektes, minder stress en hebben zij een verbeterde weerstand. Daarnaast leidt de methode tot een flinke daling van het (preventief) antibioticagebruik. Daarnaast is het systeem ook KIWA-gecertificeerd.

Van zeugen naar biggen en vleesvarkens

“Schippers startte zo’n 8 jaar geleden met een onderzoeksproject HyCare in de zeugenhouderij. Het principe was mooi, maar eigenlijk enkel implementeerbaar bij nieuwbouw en ook niet praktisch toepasbaar op een gangbaar zeugenbedrijf”, vertelt Ben Brebels. “Op een zeugenbedrijf zijn er veel meer verschillende activiteiten. Bij meer handelingen is dit systeem moeilijker te borgen. We hebben in die pionierstijd veel onderzoek gedaan en 5 belangrijke pijlers overgehouden, namelijk het belang van poriënvrije vloeren en wanden, van optimale reiniging en desinfectie, van preventieve ongediertebestrijding, van schoon en kiemarm drinkwater en van het toepassen van de juiste werkmethode. Die werkpunten hebben we ‘vertaald’ naar HyCare in de biggenopfok en vleesvarkenshouderij. We zijn in Nederland gestart op 5 proefbedrijven. Intussen passen er al 55 praktijkbedrijven het systeem met succes toe. Er is geen ‘standaard’, want elk bedrijf is natuurlijk anders. De toepassing ervan vergt de nodige opvolging met een bedrijfsspecifieke aanpak. Op dit moment zijn we het systeem ook aan het uitrollen in België.”

Eerste bedrijf in Vlaanderen

De geplande coating zette Peter effectief aan het denken. “Door ineens alle oppervlakken die in contact komen met de dieren – dus zowel vloeren als wanden – volledig te coaten, zou ik ineens een goede basis hebben om de HyCare-methode toe te passen. De coating zorgt immers voor een poriënvrij oppervlak dat veel beter reinigbaar is dan bijvoorbeeld beton.” Peter informeerde zich grondig, maar eind 2019 gaf hij groen licht voor de opstart van HyCare.

Peter heeft intussen als eerste Vlaamse varkenshouder HyCare volledig geïmplementeerd op zijn bedrijf. Het systeem werkt met een all-in abonnement, met verschillende formules naargelang het bedrijfstype. “Dat is wel gemakkelijk, want zo beschik ik over alle middelen en producten om aan het principe te kunnen voldoen en om zo de diergezondheid naar een hoger niveau te brengen. Omdat je je kleding meermaals daags wisselt en proper moet zijn, is zelfs het wasmiddel inclusief”, lacht Peter.

Vijf aandachtspunten

Het coaten verliep in verschillende stappen. “Telkens als een deel van de stal leeg kwam te staan, kon er gecoat worden. Pas na een volledige ronde – september 2020 – hadden alle afdelingen een ondoordringbaar laagje op vloeren en wanden.” Eens dat was gebeurd, richtte Peter in een aparte ruimte een hygiënesluis in, onder meer met een douche en omkleedzone. Aan alle stalingangen kwamen ook rekken met laarzen en werkmateriaal.

Proper en kiemvrij drinkwater is een tweede pijler van de HyCare-methode. Vermits Peter met brijvoer voedert, nemen de dieren op die manier al veel water op. Ook dan moet de waterkwaliteit gegarandeerd worden. “De zuren in het brijvoer vermijden dat gisten en schimmels ontstaan, maar ook in de waterleidingen mag geen vieze biofilm ontstaan. Om dat te vermijden wordt een reinigingsmiddel in het water geïnjecteerd.”

Ook de ongediertebestrijding is een aandachtspunt binnen dit hygiëneprogramma. “Vroeger plaatste ik zelf bestrijdingsproducten. Binnen de HyCare-methode heb ik daar geen omzien meer naar, want het APC-team komt dit om de 6 weken checken, zowel binnen als buiten de stallen. Ze mogen ook in de afdelingen, maar niet in de hokken bij de dieren. Deze aanpak heeft een goed resultaat, want er zijn hier nog amper ratten en muizen te bespeuren. De vliegenbestrijding gebeurt dit voorjaar voor het eerst. De roofvliegen zitten mee in het abonnement.”

Coronagewijs…

Peter zal nooit meer zomaar van de ene stal naar een andere gaan. Sinds de start met HyCare zijn de stallen immers aparte entiteiten. Elke stal heeft een eigen kleur: de gang zowel als het schoeisel, de overall, handschoenen en het materiaal zijn in groen of blauw. Aan de ingang van elke stal is er een visuele kleurovergang van ‘buiten’ naar ‘binnen’. Er is een wisselzone waar de rode ‘buiten’klompen moeten gewisseld worden met schoeisel in het gepaste kleurtje dat daar proper staat te blinken.

Ook de overall moet gewisseld worden. “Zo worden geen kiemen van de ene stal naar de andere overgebracht. Bij het betreden van de compartimenten doe ik zelfs opnieuw andere laarzen, eigen aan die afdeling, aan.” Het is een heel verschil met vroeger, geeft Peter toe: “Ik kwam hier toe en werkte vervolgens een hele dag met dezelfde kledij en schoeisel. Op eerste zicht was daar niets mis mee. Nu weet ik beter, ik heb een ‘klik’ gezet. Ik ga nu volledig anders om met hygiëne, het is een automatisme geworden. Het toeval wil dat we nu ook buiten het werk, door corona, veel nauwgezetter omgaan met hygiëne. Iedereen heeft wel desinfectieproducten in de buurt en wast zijn handen meermaals per dag. We blijven allemaal in onze eigen bubbel, er is dus ook een ‘knip’ in de contacten om verspreiding van het virus te voorkomen. De gelijkenis is frappant!”

Wanneer bedrijfsbezoekers, zoals de dierenarts, voederadviseur… in de stal willen/moeten komen, dan moeten ze ook altijd eerst douchen en bedrijfskledij aandoen. “Ze moeten vervolgens ook alle protocols die ik zelf toepas, doorlopen. Intussen weet iedereen dat. We werken immers samen aan hetzelfde doel, namelijk een optimale diergezondheid.”

Na elke dierverplaatsing volgt steevast een reinigings- en ontsmettingsprotocol. “Vroeger ontsmette ik niet. Nu kuis ik eerst met water. Hiermee is 80% van het vuil weg. Nadien volgt een inweekmiddel om te ontvetten, dan opnieuw water en ten slotte een ontsmettingsmiddel. Zo wordt alles onmiddellijk opnieuw kraakzuiver. Deze aanpak neemt weliswaar meer tijd in beslag, maar dit correct uitvoeren is erg belangrijk. Die porievrije coating – het begin van dit verhaal – is hierbij essentieel. Daar ben ik nu wel van overtuigd.” Peter hoefde geen extra toestel of producten aan te schaffen. Ook deze zitten mee in het abonnement dat hij aanging.

Betere resultaten

Het effect van die goede gezondheid moet zich natuurlijk ook uiten in de resultaten. Peter: “Op deze korte periode en ondanks de ongunstige coronaperiode, met een gemiddeld zwaarder aflevergewicht, ben ik tevreden. De sterftecijfers halveerden naar zo’n 1,5 à 2%. Ook de groeicijfers evolueerden gunstig. In het traject tussen 25 en 115-120 kg nam de groei met 100 g per dag toe, naar 850 g/dag.” Ook het antibioticumgebruik daalde. “Ik gebruikte al weinig antibiotica, dus dat was hier niet onmiddellijk het eerste doel van HyCare. Het is natuurlijk mooi meegenomen dat ook deze parameter daalde dankzij een betere gezondheid van de dieren”, toont Peter op het ABregister. “Veelal gaat een daling van het antibioticagebruik gepaard met een stijging van andere kosten, onder meer door het gebruik van vaccins. Door de basishygiëne goed op orde te zetten, daalde het hier dus ook.”

Nog vooruitgang verwacht

“Voor mij werkt dit principe dus zeker wel”, stelt Peter. “Ik ben dan ook erg benieuwd wat de resultaten van de tweede ronde sinds de start met HyCare zullen zijn.” Ben Brebels bevestigt: “Dit zijn al erg mooie verbeteringen na enkele maanden HyCare. Uit de ervaringen in Nederland weten we dat de resultaten na één ronde zeker niet de beste zijn. Er is zeker vooruitgang mogelijk, onder meer door betere routines en eventuele aanpassingen. In Nederland is het alvast een succes. Enkele HyCare-bedrijven bereikten intussen zelfs al het salmonellavrij statuut. Het systeem kent ook een salmonella-arm garantie.”

“Ik dacht dat ik in het verleden ook wel hygiënisch werkte, maar zolang je dat niet grondig en doordacht aanpakt, geeft dat niet de gewenste resultaten”, stelt Peter. “Om niet (opnieuw) bedrijfsblind te worden, komt de HyCare-coach hier om de 4 à 5 weken langs. Hij gaat met me rond, checkt het water en de brijvoedering, mijn handelingen… hij loopt eigenlijk met een kritische blik doorheen het bedrijf. Hij geeft hierbij ook een HyCare-score.”

Voor Peter was HyCare een sprong in het ijle. “Ik kende enkel mijn eigen aanpak en daarnaast stond het ‘verkoopsverhaal’ van Hycare. Maar ik zie de gezondheid én de resultaten vooruit gaan. Ik ervaar dat de abonnementskosten niet opwegen tegen de opbrengsten. Hiernaast maakten we ook in onze oude situatie al kosten voor de hygiënemaatregelen natuurlijk. Je moet als boer wel achter het principe staan, het nut van je inspanningen inzien. Het systeem roeit geen ziekten uit, maar helpt ze wel onderdrukken.”

Anne Vandenbosch