Koolstofvoetafdruk van Vlaamse melk daalde met 30% op 20 jaar
Volgens een onderzoek van de KU Leuven verminderde de koolstofvoetafdruk van Vlaamse melk de voorbije 20 jaar met 30%. De koolstofvoetafdruk daalde naar een mooie 0,93 kg CO2-equivalent in 2019 per gemiddelde l melk die de boerderij verlaat. De dalende emissies zijn voornamelijk toe te schrijven aan een hogere productiviteit per koe en aan een betere verteerbaarheid van de voeders.
Duurzaamheid is in de melkveehouderij geen loos woord. “De hele sector staat steeds open voor vragen vanuit de maatschappij. Of het nu gaat over melkkwaliteit, voedselveiligheid of duurzaamheid en de klimaatproblematiek, telkens zoeken we naar passende antwoorden”, stelt Renaat Debergh, afgevaardigd bestuurder van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ). “Zo werkt de zuivelindustrie, samen met de landbouworganisaties, onder meer aan een duurzaamheidsmonitor. Het is echter niet evident om anderen te overtuigen van die realisaties. We kunnen onze inspanningen enkel onderbouwen met feiten en cijfers die worden verzameld via onafhankelijk onderzoek.”
De aanpak op het terrein uit zich echter duidelijk in de recente onderzoekcijfers die op 29 juni werden bekend gemaakt door professor Annemie Geeraerd van het departement Biosystemen, MeBioS division, Sustainability in the Agri-Food chain group van de KU Leuven.
Levenscyclusanalyse
Deze onderzoeksgroep berekende de koolstofvoetafdruk van Vlaamse melk aan de hand van een levenscyclusanalyse op basis van data uit 2019 die door verschillende actoren in de keten beschikbaar werden gemaakt. Zo werden onder meer de gegevens van 138 gespecialiseerde melkbedrijven onder de loep genomen. Op basis hiervan werden de gemiddelde emissies per l melk bepaald en omgezet in CO2-equivalenten.
Mooie dalende tendens
De eerste berekening van de koolstofvoetafdruk van Vlaamse melk gaat terug tot het jaar 2000, en werd sindsdien op regelmatige basis herhaald, waardoor de KU Leuven in staat is om de trend in kaart te brengen.
Vorige berekeningen gebeurden door ERM en Universiteit Gent op marktdata uit 2000, 2009, 2014. Voor elke vorige studie actualiseerden de onderzoekers van de KU Leuven waar nodig de onderzoeksdata: dit bevat ook een (retroactieve) actualisering van de technische berekeningen in verband met de CO2-emissies. Wanneer de CO2-emissie van een ingrediënt bijvoorbeeld vroeger niet en nu wel bekend is, dan werd dat nu toegevoegd.
“In 2000 bedroeg de koolstofvoetafdruk 1,32 kg CO2-equivalent per gemiddelde l melk die de boerderij verliet, in 2009 was dit nog 1,10 kg CO2, in 2014 zakte dit tot 0,98 kg CO2. Bij de laatste berekening van 2019 was dit nog verder gedaald naar 0,93 kg CO2-equivalent per gemiddelde l melk. Dit betekent een totale daling van de emissie-impact van 30% in de laatste 20 jaar!”, maakte professor Geeraerd bekend. “Om de cijfers iets meer in context te plaatsen: de koolstofvoetafdruk van een l melk wereldwijd is 3,2 kg CO2 equivalent. Het is duidelijk: in Vlaanderen wordt op een héél efficiënte en duurzame manier melk geproduceerd.”
De emissiewaarden worden voornamelijk bepaald door methaangas. Dit gas is verantwoordelijk voor een aandeel van 39% van de emissie. De uitstoot ervan wordt onder meer beïnvloed door het voeder en de genetica. De aangekochte krachtvoeders (eiwitten, mineralen, vetten) staan in voor 19%. De aanwezigheid van mest zorgt voor de uitstoot van lachgas en methaan. Dit bepaalt voor 14,7% de emissiewaarden. Een gelijkaardig aandeel, 14,4%, komt van de productie van eigen ruwvoeders.
Meervoudige inspanningen
“Het is duidelijk dat de inspanningen van de melkveehouders om de efficiëntie en duurzaamheid op hun bedrijf te verbeteren hun vruchten afwerpen en onze voetafdruk verkleinen”, benadrukt Renaat Debergh. “Om die reden behoort onze zuivel ook tot de absolute wereldtop.”
Het is voor Debergh niet verwonderlijk dat de procentuele daling telkens wat afneemt. Het laaghangend fruit is immers geplukt. “De daling van de koolstofvoetafdruk van Vlaamse melk is het resultaat van een aantal factoren. Enerzijds steeg de productie per koe, door nauwere afstemming van het voeder op de koe, verbeterde genetica, een betere langleefbaarheid, een bredere inzet op preventie van dierziekten... Vandaag realiseren 3 koeien dezelfde productie als 4 koeien in 2000. Minder koeien betekent minder uitstoot. Binnen de voeding van de koe wordt ook steeds meer gefocust op circulariteit, door benutting van restproducten uit de voedingsindustrie.”
Vervolgstappen gepland
De voorgestelde waarden zijn veralgemeende cijfers op basis van de 138 bedrijven in het onderzoek. “Vandaag blijkt zo’n 7% van de deelnemers van de duurzaamheidsbarometer aandacht te besteden aan zijn koolstofvoetafdruk. Er is echter veel verschil tussen onze melkveebedrijven. Daarom gaan we de komende jaren in samenwerking met ILVO het Klimrek-project verder uitrollen. Door individuele opvolging en advisering omtrent de koolstofvoetafdruk is er zeker nog winst te halen. Ook de verdere uitrol van extra maatregelen in het kader van het klimaatconvenant enterische emissies en de ontwikkelingen inzake genetica zullen de voetafdruk van Vlaamse melk nog verder verkleinen. Als sector zijn er al heel wat stappen gezet, maar het is uiterst belangrijk om inspanningen te blijven leveren”, besluit Renaat Debergh.
