Minister Demir voorziet geen extra steun voor klimaatdoorlichting van bedrijven
Vlaamse landbouwbedrijven leveren al heel wat inspanningen in het kader van het klimaat. Er lopen ook verschillende initiatieven om bijvoorbeeld klimaatscans te laten uitvoeren. Voor de doorlichting van landbouwbedrijven is Vlaams minister Zuhal Demir niet van plan om structurele steun te voorzien.
Naar aanleiding van de Dag van de Landbouw liet het korte keten biolandbouwbedrijf De Winning weten dat het bedrijf was doorgelicht door een team experts van De Klimaatploeg.
Er werd aangetoond dat klimaatneutraliteit haalbaar is.
Het fungeerde als proefproject en vroeg aan het Innovatiesteunpunt van Boerenbond om een analyse en aanbevelingen om zijn impact op het klimaat te verminderen.
Klimaatploeg en Klimrek
De verleende steun, onder meer van het Departement Omgeving, kaderde in de projectoproep ‘Landbouw en Natuur, op zoek naar een win-win’. Deze projectoproep is het resultaat van een langlopende samenwerking tussen het departement Omgeving, het departement Landbouw & Visserij, de Vlaamse Landmaatschappij en het Agentschap Natuur en Bos.
Er lopen ondertussen verschillende acties. Het concept van De Klimaatploeg is ontwikkeld in een Antwerps PDPO-project.
In dat project werden intussen al 5 Antwerpse melkveebedrijven geadviseerd door een Klimaatploeg. “Er lopen ook andere projecten die tools ontwikkelden om landbouwbedrijven door te lichten op vlak van klimaatimpact”, antwoordt Vlaams minister Zuhal Demir op een schriftelijke vraag van Emmily Talpe, Vlaams parlementslid voor Open VLD.
VLAIO-traject Klimrek
Met het bekende VLAIO-traject Klimrek wordt een klimaatscan ontwikkeld voor een aantal types van landbouwbedrijven (melkvee, varkens en akkerbouw-aardappelen) door het ILVO in samenwerking met het Innovatiesteunpunt en VITO.
Verdere ondersteuning wordt voorzien door een aantal sectororganisaties (BCZ, Boerenbond, Belpork en Belgapom). Binnen dat Klimrekproject worden verschillende pilootbedrijven doorgelicht.
Opleiding van adviseurs
“Binnen dat Klimrekproject is voorzien om adviseurs op te leiden zodat ze zelf aan de slag kunnen met klimaatscans en begeleiding van de landbouwers”, gaat Vlaams minister Zuhal Demir verder.
“Op die manier wordt een veel groter deel van de landbouwbedrijven bereikt, ook na afloop van het project.” Extra structurele steun vanuit Vlaanderen voor de doorlichting van bedrijven wordt niet voorzien.
Ook in het Vlaams Energie en Klimaatplan 2021-2030 is een luik landbouw opgenomen. De focus ligt dus zeker niet alleen op biologische landbouwbedrijven.
Die worden meegenomen in het luik landbouw.
“De Vlaamse Klimaatstrategie 2050 mikt op een reductie van 3,5 Mton CO2eq in 2050 voor de hele sector, waarbij de biolandbouwbedrijven geen specifieke melding krijgen.
Aantal knelpunten
Het proefproject op het biolandbouwbedrijf De Winning bracht een aantal knelpunten in de regelgeving aan het licht.
Deze knelpunten belemmeren landbouwbedrijven om hun volle klimaatpotentieel waar te maken.
Via het strategisch plan biologische landbouw stimuleert Vlaams landbouwminister Hilde Crevits verschillende projecten die inzetten op samenwerking.
Zo werkt BioForum bijvoorbeeld rond het sluiten van kringlopen tussen plantaardige en dierlijke bedrijven. “De bioclusters brengen biolandbouwers en potentiële omschakelers naar bio samen.”
Daaruit ontstaan vaak lokale samenwerkingen, bijvoorbeeld rond machines delen, voeders telen, kringlopen sluiten...
Ook Bio zoekt Keten zet volop in op samenwerking in de keten, zowel tussen landbouwers onderling als tussen landbouwers en verwerkers.
Bio en korte keten
Er wordt momenteel niet specifiek ingezet op wetenschappelijk onderzoek rond de rol en mogelijkheden van klimaatneutraliteit van biologische landbouw en korte keten.
De bepaling van de thema’s voor wetenschappelijk onderzoek in de biologische landbouw en korte keten gebeurt grotendeels bottom-up.
Via de biobedrijfsnetwerken kunnen de biolandbouwers mee de agenda bepalen van de onderzoekers.
Het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie en het Departement Landbouw en Visserij volgen binnen het programma Horizon Europe nauwgezet de voorbereiding en ontwikkelingen op van het Europese partnerschap rond wetenschappelijk onderzoek in agro-ecologie (Accelerating farming systems transition: agroecology living labs and research infrastructures).
Dit partnerschap zal vermoedelijk in 2024 gelanceerd worden.
Binnen het platform voor Landbouw- en Voedingsonderzoek, gecoördineerd door het Departement Landbouw en Visserij, is hiervoor onder meer een specifieke hub opgericht rond agro-ecologie.
Binnen het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) werd vorig jaar een Living Lab rond Agro-ecologie en Biologische Landbouw opgericht.
Het living lab de brengt partners uit het agrovoedingssysteem samen en faciliteert innovatief onderzoek en kennisdeling over agro-ecologie en biologische landbouw (www.llaebio.be).
Meerdere projecten
In de praktijkcentra voor land- en tuinbouw wordt ook onderzoek verricht naar biologische landbouwactiviteiten. Inagro bijvoorbeeld verzorgt praktijkgericht onderzoek en voorlichting voor de biologische akkerbouw, groenteteelt in open lucht en voederteelten, onder meer op het Proefbedrijf Biologische Landbouw. Het onderzoeksprogramma wordt sterk aangestuurd door de biologische sector en ook voor de uitvoering wordt intensief samengewerkt met biotelers en toeleverende bedrijven.
Binnen het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen (FWO) wordt het bottom-up-principe gehanteerd voor grote mandaten- en projectenprogramma’ en stelt FWO zelf geen thema’s voorop.
Volgende projecten zijn momenteel lopende:
- EIP-project ‘FoodForward’: voedselbossen als inspirerend en innovatief verdienmodel, dat een breed gamma aan ecosysteemdiensten binnen een landbouwcontext kan genereren. Voedselbossen met thuisverkoop en CSAbedrijf doen samen met onderzoekers een marktonderzoek naar een interactief online platform waar marktopportuniteiten, vraag en aanbod samenkomen.
- CCBT-project ‘Voederbomen voor bio-herkauwers’. De projectdoelstelling is optimale integratie van voederbomen in bedrijfsvoering van bioherkauwers.
- CCBT-project ‘Klimaatrobuuste ruwvoederproductie’. Het doel van het project is de robuustheid en de veerkracht van biologische veebedrijven onder teeltomstandigheden die gekenmerkt worden door extremere weersomstandigheden, in het bijzonder frequentere en langere droogteperiodes tijdens het groeiseizoen, te verhogen.
- Er zijn binnen het ILVO verschillende onderzoeksprojecten lopende rond korte keten.
- Het H2020-project COCOREADO waarbij ILVO betrokken is, verzamelt Best Practices rond het verbeteren/herbalanceren van het inkomen van de boer in de keten waarvan één de korte keten is.
- Heel wat onderzoeksprojecten zijn ook te raadplegen via de FRIS-databank.
