IKM-lastenboek komt meer tegemoet aan maatschappelijke verwachtingen
Het IKM-lastenboek is sinds 1 januari 2022 vernieuwd. De belangrijkste wijzigingen hebben betrekking op de aanpak van onaangekondigde audits en het toezicht op de registratie van het antibioticagebruik. Met regelmatige updates houdt MilkBE de vinger aan de pols en zorgt ze ervoor dat het IKM- lastenboek de meest actuele kwaliteitsstandaarden voor de melkveehouderij bundelt.
De zuivelsector heeft er ruim 20 jaar geleden voor gekozen om vragen van afnemers, gebaseerd op de wensen van de consument, te bundelen in het privaat lastenboek IKM, oftewel Integrale Kwaliteitszorg Melk. Op regelmatige basis wordt een nieuwe versie van het lastenboek gelanceerd om ervoor te zorgen dat de vooruitgangsdynamiek waarvoor de zuivelketen gekend is, blijvend kan worden overgedragen naar alle ingeschreven melkveehouders. Ook veranderingen in het wettelijk kader worden gereflecteerd in nieuwe versies van het lastenboek.
IKM, een interprofessioneel kwaliteitssysteem
IKM is een interprofessioneel kwaliteitssysteem dat de engagementen van de melkveehouders naar de maatschappij vertaalt mits een lastenboek van goede praktijken. Het lastenboek is opgedeeld in 8 modules: dierengezondheid, dierenwelzijn, melkwinning, reiniging, hygiëne, milieu, meldingsplicht en de duurzaamheidsmonitor. MilkBE beoogt zo de knowhow van de leden te valoriseren. Mits IKM-certificatie wordt iedere melkveehouder de mogelijkheid geboden zich individueel in te schrijven in een vooruitgangsdynamiek die onmisbaar is voor een duurzame zuivelketen. MilkBE beheert het IKM-lastenboek, terwijl MCC-Vlaanderen en Comité du Lait de rol vervullen van certificeringsinstelling in respectievelijk Vlaanderen en Wallonië.
Onaangekondigde audits belangrijker
In de volledige landbouw- en voedingssector zien we dat onaangekondigde audits steeds belangrijker worden gevonden. Ook IKM-bedrijven kunnen tussentijds een auditor over de vloer krijgen. Zo kan getoetst worden of er ook tijdens het normale werkjaar wordt gewerkt volgens de interprofessionele kwaliteitsstandaarden.
Melkveebedrijven moeten niet betalen voor een onaangekondigde audit. Deze kosten worden gedragen door de algemene werking van IKM of, in voorkomend geval, door de derde partij die een onaangekondigde audit heeft aangevraagd op een specifiek bedrijf.
Twee soorten onaangekondigde audits
IKM voorziet 2 soorten aan onaangekondigde audits. Enerzijds worden melkveebedrijven ad random geselecteerd, anderzijds worden melkveebedrijven geselecteerd waar er tijdens de vorige audit tekortkomingen werden vastgesteld. Meestal gaat het in dit tweede geval over bedrijven die een lage hygiënescore behaalden.
Daarom zal op deze bedrijven vanaf 2022 de focus van een onaangekondigde audit liggen op een rondgang door het melkveebedrijf. Administratieve documenten zullen niet meer moeten klaargelegd noch geverifieerd worden. De audit zal dus veel sneller afgerond zijn. Deze puur visuele audits worden één dag op voorhand aangekondigd, zodat de auditor al kan weten of de bedrijfsleider aanwezig kan zijn.
Voor de onaangekondigde audits op de ad random geselecteerde bedrijven blijft de bestaande regeling gelden. In dit geval wordt een volledige IKM-audit uitgevoerd. Dit type onaangekondigde audit wordt met wat meer marge aangekondigd, zodat de melkveehouder enige tijd heeft om zich voor te bereiden, bijvoorbeeld om de nodige documenten te verzamelen.
Naar minder antibioticagebruik
De maatschappelijke bezorgdheid rond geneesmiddelengebruik en antibioticaresistentie blijft sterk toenemen. De strijd tegen toenemende antibioticaresistentie is zowel op Europees als op nationaal vlak een prioriteit voor het beleid. In het kader van het Convenant met de overheid omtrent de reductie van het antibioticagebruik in de veehouderij heeft ook MilkBE enkele engagementen opgenomen. Zo worden melkveehouders nu al gevraagd zich in te schrijven op het registratieplatform van AB-Register (Vlaanderen) of Bigame (Wallonië).
Sinds 1 januari 2022 gaan de IKM auditors ook na of alle op het bedrijf aanwezige diergeneesmiddelen gecatalogeerd als antibiotica werden geregistreerd in deze databanken. Het ingeven is de verantwoordelijkheid van de dierenarts/verschaffer, maar de melkveehouder kijkt wel best toe op de correctheid van de voor zijn bedrijf geregistreerde antibiotica, gezien het behalen van het IKM-certificaat hier mee vanaf hangt.
Meer inzicht voor de melkveehouder
Deze opvolging van de correcte registratie zal bijdragen tot een hogere kwaliteit van de jaarlijkse benchmark rapporten die elke melkveehouder krijgt toegestuurd. Dit benchmark rapport laat toe dat elke melkveehouder inzicht krijgt in het antibioticaverbruik van zijn bedrijf en leert hoe zijn bedrijf zich situeert ten opzichte van bedrijven van collega’s. Zo kan hij samen met zijn bedrijfsdierenarts proactief nadenken over de beste gezondheidsaanpak en een weldoordachte antibiotica-inzet voor zijn dieren.
