Restaarde verwijderen met hitte: creëren we zo een veel groter probleem?

De lezer in kwestie uitte zijn zorg na de publicatie van het artikel ‘Restaarde verwijderen: goed op weg om juiste techniek te optimaliseren’. Die reactie ging als volgt: “Als je grond nematodevrij is, dan is die dood en kan je er gewoon niets meer op laten groeien. Het artikel doet alsof alle nematoden worteletende nematoden zijn. Dat is maar een kleine fractie ervan. De meeste nematoden houden je bacterie- of schimmelpopulatie onder controle, en dan vooral de slechte. En je hebt nog nematoden die voornamelijk deze worteletende nematoden eten. Alle beschreven technieken doden bijna elk goed microbiologisch leven in deze grond. Je creëert zo een veel groter probleem dan je wilt oplossen.”

De lezer hekelt een “totaal onbesef van de diversiteit van grondmicroben en hun cruciale functies die ervoor zorgen dat er iets in kan groeien. Biologische problemen los je niet op met chemische oplossingen. Die los je op met biologische oplossingen. Het zijn de chemische ‘oplossingen’

die voor jullie nematodenprobleem hebben gezorgd.”

Steven Van Campenhout reageerde na ten rade te gaan bij de experten van UGent, ILVO en de Bodemkundige Dienst: “In thermisch behandelde restaarde is samen met de schadelijke nematoden ook het bodemleven weliswaar afgedood, maar de landbouwkundige waarde wordt niet tenietgedaan. Zo bleek uit ons onderzoek dat pH, het organischekoolstofgehalte, gehaltes aan P, K, Mg, Ca en Na zo goed als ongewijzigd bleven. Dit, en het feit dat het om kleine volumes gaat, maakt dat de behandelde restaarde er zich toe leent om snel ‘gekoloniseerd’ te worden met bodemleven eenmaal dat die op de akkers wordt verspreid. Dat bodemleven is inderdaad belangrijk voor een goede bodemconditie.”

Van Campenhout beaamt bovendien het bestaan van heel wat niet-schadelijke en nuttige nematodensoorten. In het artikel wordt enkel gefocust op de nematoden Globodera rostochiensis, G. pallida, Meloidogyne chitwoodi en M. fallax. “We willen vooral vermijden dat deze plantparasitaire aaltjes van de ene akker een andere akker zouden besmetten, doordat er geïnfecteerde grond op een niet geïnfecteerd perceel terechtkomt. Dit kan immers zware gevolgen hebben voor een volgende aardappelteelt”, verklaart Annemie Elsen van de Bodemkundige Dienst. “Het behandelen van restaarde moet dus als een preventieve maatregel gezien worden. Gunstig bodemleven draagt bij aan de beheersing van ziekten en plagen, maar is niet dé oplossing om schadelijke organismen te onderdrukken”, vult Nicole Viaene van ILVO aan.

Verder kan geen van de technieken als een ‘chemische oplossing’ beschouwd worden, het betreft puur fysische behandelingen (opwarming). Elsen: “We verkiezen een fysische behandeling boven een chemische behandeling om geen residu’s op percelen te verspreiden.” Van Campenhout geeft nog mee dat in het algemeen voor de beheersing van gewasziekten en -plagen uitgegaan wordt van een geïntegreerde gewasbescherming (IPM). “Hierin kunnen zowel cultuurmaatregelen, fysische, biologische en chemische methoden een plaats hebben. Tot slot is aan onze kennisinstellingen volop onderzoek aan de gang naar mechanismen van bodemweerbaarheid, waarbij ‘diversiteit van grondmicroben’ mee wordt opgenomen.”

Marlies Vleugels