Oekraïens conflict: de graansector houdt zijn adem in
De Russische invasie in Oekraïne heeft een duidelijke impact op de graanmarkt. Er is alvast sprake van verstoringen op de goederenstromen. Na de invasie stegen de graanprijzen en deze waren de laatste dagen erg volatiel. Coceral ijvert voor gecoördineerde maatregelen.
De Russische invasie in Oekraïne verhoogt de spanning op de grondstoffenmarkt, vooral voor graan. Rusland is de op één na grootste exporteur van tarwe, Oekraïne de vierde grootste, samen goed voor een derde van de uitvoer. Oekraïne en Rusland zijn meer dan voorname producerende landen; ze zijn ook de graanschuur van importerende landen geworden. Verscheidene regio's in de wereld zijn dan ook afhankelijk van deze productie, zoals het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Tarwe is dus ook een inzet geworden in deze oorlog.
Een moeilijke bevoorrading
Fegra vreest verstoringen van de verschillende goederenstromen als schepen de Oekraïense havens niet meer kunnen verlaten en als goederen niet meer naar die havens kunnen vervoerd worden (70% van de uit te voeren goederen bereikt de havens per trein). In de Oekraïense Zwarte Zee-havens en in sommige Russische havens is reeds sprake van stopzetting van het vervoer. Dit kan leiden tot een sterke verlenging van de leveringstermijnen, een sterke stijging van de kosten van zeevracht en verzekering, en zelfs tot verstoringen van het betalingsverkeer.
Aangezien Oekraïense goederen voor onbepaalde tijd niet beschikbaar zijn voor de wereldmarkt, trachten de marktdeelnemers hun focus te verleggen naar andere toeleveringsgebieden, zoals West-Europa en de Verenigde Staten. Noord-Afrika, één van de grootste afnemers, zal waarschijnlijk terugvallen op de Europese havens, wat zal leiden tot een vermindering van de Europese voorraden en een grotere druk op de prijzen. De belangrijkste vraag is hoelang de exportblokkade zal duren. Niemand kan dit voorspellen.
Zeer gespannen markten
Het begin van de vijandelijkheden heeft de graanprijzen sterk doen stijgen en deze zijn de laatste dagen uiterst volatiel geweest. Voorlopig houden kopers en verkopers zich in, in afwachting van een opheldering van de situatie. De financiële markten blijven open, maar het zijn vooral beleggingsfondsen die de markt sturen en grondstoffen als veilige belegging nemen.
Effecten op landbouwproductiemiddelen
Rusland is ook goed voor 25% van de wereldexport van olie, 35% van de Europese gasinvoer, 40% van de wereldexport van ammoniumnitraat, 17% van het fosfaat en 20% van de potas. Er worden aanzienlijke gevolgen verwacht voor de meststoffenproductie en bijgevolg ook voor de graanproductie(kosten). Bovendien is er dan ook nog de kwestie van de voederkosten.
Coceral, de Europese vereniging voor de graanhandel, heeft de Europese Commissie er reeds op gewezen dat er gecoördineerde maatregelen moeten genomen worden en dat de levering van grondstoffen en landbouwproductiemiddelen moet uitgesloten worden van sancties.
Op verzoek van de FOD Economie werd een Nationaal Crisiscentrum "Oekraïne" opgericht om de evolutie van de situatie en de onmiddellijke of verwachte gevolgen ervan voor de essentiële sectoren en dus voor de Belgische agrovoedingssector op te volgen. Fegra geeft de informatie door die zij van haar leden ontvangt.
Beslissende klimatologische omstandigheden
De tarweoogst op het Zuidelijk Halfrond (Argentinië en Australië) is goed geweest. De maïs/soja die nu geoogst wordt en moet worden in Brazilië en Argentinië is zeer onzeker door droogte. De weersomstandigheden zullen dus een bepalende factor om het effect van de oorlog in Oekraïne op de prijzen te beperken.
