Twee nieuwe keuzepakketten voor studenten aan Hogent

Voor de toelichting bij de nieuwigheden stonden Els Goossens, lector Landbouw, en Lieve Vermeiren, coördinator onderzoekscentrum AgroFoodNature, ons te woord.

Smart Farming

Het eerste nieuwe initiatief dat het volgende academiejaar van start gaat, is de specialisatie Smart farming. In dit keuzepakket dat bij de opleiding Landbouw van de bachelor Agro- en biotechnologie behoort, gaat het over het toepassen van precisielandbouwtechnieken, zowel in de akkerbouw als in de veehouderij.

“Het keuzepakket is er voor studenten die specifieke praktijkervaring willen opdoen rond precisielandbouw, naast de algemene cursus ‘smart farming’, die standaard in het curriculum van alle landbouwstudenten is opgenomen”, legt Els Goossens uit. Via een interactieve cursus, waarbij studenten zich in overleg met docenten en via werkplekleren verdiepen in een precisielandbouwtoepassing, krijgt deze keuzeopleiding vorm.

Sustainability of the agro-foodchain

De student uit de bacheloropleiding Landbouw, Groen- of Plantmanagement die minder bij de technische kant van de landbouw wil stilstaan, maar meer zoekt naar diverse vormen om aan landbouw te doen vindt zijn gading in het keuzepakket Sustainability of the agro-foodchain, kortweg AgroFoodSustainability genoemd. Duurzaamheids- en systeemdenken in de agrovoedingssector vormen het uitgangspunt van het programma.

Hier komt het bredere kader van de voedselproductie bij kijken. Belangrijk is dat studenten tijdens hun opleiding nadenken over de methodes waarmee voedsel geproduceerd kan worden. Docenten gaan niet zeggen hoe men aan landbouw vorm moet vorm geven, maar laten studenten zelf op onderzoek gaan via bedrijfsbezoeken en groepsdiscussies over hoe de landbouw van de toekomst er moet uitzien. Dit opleidingspakket wordt ook aan internationale studenten aangeboden.

Systeemdenken, circulariteit, internationale solidariteit, eiwittransitie, klimaatverandering, biodiversiteit en voedselverlies zijn allemaal opgenomen in het leerpakket.

Student ontdekt

De student krijgt via theoretische vakken een omkadering mee, maar de docent kauwt niet alles voor. Het is aan de student om via zijn praktijkwerk te ontdekken hoe het in de toekomst verder kan, aldus Els Goossens. Er zijn natuurlijk wel nog examens en de competenties van de student worden afgetoetst via discussies en visies met hem. Ze merkt op dat het een enorm verrijkende manier van lesgeven is, die ook de docent uitdaagt en die veel minder bekend is in het reguliere onderwijs.

Onderzoekscentrum AgroFoodNature

AgroFoodNature staat voor landbouw, voeding en natuur volgens een duurzame productie in een veerkrachtige biodiverse omgeving.

Het uitgangspunt van AgroFoodNature is de vaststelling dat de agrarische sector en zijn verwerkingsketens zowel in food als in non-food onder druk staan. Een transitie is noodzakelijk. Er is nood aan voldoende en gezond voedsel en aan grondstoffen en producten op een duurzame wijze geproduceerd met een minimale impact op klimaat en biodiversiteit, maar ook aan het biogebaseerd en circulair maken van onze economie én aan een herstel van de biodiversiteit.

Onderzoekslijnen AgroFoodNature

1. Duurzame land- en tuinbouw: ontwikkeling van klimaatresistente en veerkrachtige agro-ecosystemen, van geïntegreerde gewasbeschermingssystemen en van circulaire en biogebaseerde praktijken.

2. Duurzame voedselverwerking: ontwikkeling van een divers en gezond aanbod aan voedzame levensmiddelen, met aandacht voor het beperken van voedselverliezen en voedselverspilling en voor het valoriseren van voedselreststromen.

3. Herstel van biodiversiteit: innovatieve maatregelen voor natuurherstel, natuurinclusieve landbouw en steden, alsook landbouwinclusieve natuur.

Dit alles zit in lijn met het beleid dat gevoerd wordt via de Europese Green Deal.

Raakvlakken zoeken

De visie van AgroFoodNature is om via praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek bij te dragen aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen die zich situeren in de domeinen land- en tuinbouw, voeding en natuur.

“Vroeger werden de domeinen meer afzonderlijk bekeken, nu pakken we dit niet meer zo aan en zoeken we de raakvlakken tussen de domeinen op om zo aan een duurzame productie in een veerkrachtige biodiverse omgeving te werken”, legt Lieve Vermeiren uit.

Ze verwijst ook naar de rijke geschiedenis die HoGent kent op het vlak van onderzoek. In de landbouwsector is de proefhoeve in Bottelare zo het meest bekend. Twee jaar terug is het onderzoek anders georganiseerd en is de hogeschool naar 12 onderzoeks centra gegaan, waarvan AgroFoodNature er één is.

3 pijlers

De onderzoeksthema’s vallen onder 3 pijlers of onderzoekslijnen. De eerste is de verduurzaming van de landbouw, een tweede is de verduurzaming van de voedselverwerking en de derde pijler is het herstel van de biodiversiteit.

De verduurzaming van de landbouw heeft zowel betrekking op de food als op de non-foodproductie. In het kader van dit laatste loopt er een onderzoeksproject , genaamd Hemp4Textiles, waarbij de teelt van vezelhennep wordt onderzocht voor textieltoepassingen. Dit is dus landbouw in een biogebaseerde economie. Bij de voedselproductie is een heel actueel onderzoeksproject ‘Eiwittransitie met veldbonen’. In dit demoproject wordt de teelt van winterveldbonen als alternatief voorgesteld aan zowel akkerbouwers als veehouders. Zo worden ze minder afhankelijk van geïmporteerde soja.

Kijken we naar de geïntegreerde gewasbestrijding (IPM) en functionele agrobiodiversiteit, dan is de aanleg van bloemenranden voor de promotie van de natuurlijke vijanden van plaaginsecten bekend. Er is hier echter nog een ander interessant onderzoeksproject aan de gang, genaamd Caban. Dat wil de natuurlijke vijanden stimuleren door een bankerplantsysteem in de biokoolteelt. Hier worden er geen (bloemen)mengsels uitgezaaid, maar werkt men met één plantensoort die nuttigen moet be-vorderen.

Studenten betrekken bij onderzoek

Els Goossens wijst erop dat de filosofie van de hogeschool is om de studenten te betrekken bij het onderzoek. “Praktijkvakken zitten sterk verankerd in het opleidingsprogramma en binnen die praktijk kunnen studenten actief meewerken aan onderzoek.” We mogen nu echt zeggen dat duurzaamheid de rode draad vormt in de onderzoeksprojecten van AgroFoodNature en dat studenten daar maximaal bij betrokken worden.

Het vernieuwende is dat er naar een win-winsituatie wordt gezocht voor landbouw en natuur samen, en dat ze niet als afzonderlijke domeinen worden behandeld. Er wordt multidisciplinair gewerkt en gekeken waar versterking of verbinding nodig is. Het is duurzaam en geeft een meerwaarde door vanuit verschillende brillen naar een probleem te kijken en door mensen te laten samenwerken.

Tim Decoster