Het project wordt gefinancierd door Vlaanderen en Europa. De vergaderingen verliepen in samenwerking met de gemeentebesturen van Noord-Limburg en de 6 betrokken Antwerpse gemeenten. De toelichting werd verzorgd door de projectpartners, door het Agentschap Natuur en Bos (ANB), door het Wolf Fencing Team (WFT) en door het departement Landbouw en Visserij (L&V).
Gezien in de loop van mei een tweede risicogebied afgebakend is met de stad Antwerpen en alle gemeenten ten noorden van Antwerpen, zullen daar begin september ook nog 2 infovergaderingen doorgaan.
Risicogebied
De wolf heeft sedert 2018 terug zijn intrede gedaan in Vlaanderen. Een roedel heeft zich in Limburg gevestigd en het ouderpaar heeft dit voorjaar voor de derde maal jongen gekregen. Daarnaast zijn er in Vlaanderen ook al geregeld zwervende wolven op ronde geweest, die schade aan landbouwdieren hebben veroorzaakt. Het is dus belangrijk dat de veehouders maatregelen nemen om hun dieren te beschermen.
Hobbydieren in een klein weitje afschermen is niet zo moeilijk, maar voor grootschalige veehouderij roept dit in specifieke situaties (bv. afsluitingen langs waterlopen of houtkanten) heel wat vragen op. Hier wil het project dieper op ingaan, info verzamelen en oplossingen proberen aan te reiken. Gezien de meeste afschermmaatregelen gebaseerd zijn op gebruik van elektrische afrasteringen, waarvan de spanning voldoende hoog moet zijn en blijven, zorgt het dagelijks toezicht en het onderhoud (=maaien onder de draden) voor heel wat bijkomend werk en kopzorgen voor de veehouders.
Wat te doen bij schade?
ANB licht toe dat het aantal schadegevallen toeneemt van jaar tot jaar, en het zijn vooral schapen en geiten die verwond of gedood worden. Er zijn vooral veel schadegevallen tussen september en december, eenmaal de wolvenjongen groter worden en mee op jacht gaan. Bij schade, waarvan vermoed wordt dat ze door een wolf veroorzaakt is, moeten 2 stappen gezet worden. Vooreerst moet onmiddellijk de schade gemeld worden via een invulformulier te vinden op
Waardebepaling van een gedood of gewond dier
Jan Eskens (L&V) legde uit hoe de waarde van een dier (rund of kleine herkauwer) bepaald wordt en als advies aan ANB wordt doorgegeven. De waardebepaling gebeurt op basis van waardetabellen en expertise. Als waardetabellen worden de tabellen gebruikt die na overleg tot stand kwamen binnen het Sanitair Fonds. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen fokkerijdieren, productiedieren of reforme dieren en dit telkens op basis van een reeks specifieke parameters (zoals bijvoorbeeld leeftijd, gewicht, gezondheidsstatus stamboekwaarde, enzovoort).
Het is belangrijk om samen met het informatieformulier ook zoveel mogelijk relevante documenten in verband met het dode dier te bezorgen om tot een juiste waardebepaling te kunnen komen.
Dieren zonder correcte identificatie of van houders zonder beslagnummer worden echter niet vergoed.
Hoe wolfproof afsluiten?
Medewerkers van het WFT illustreerden met woord en video hoe men een bestaande of nieuwe afsluiting wolfproof kan maken. (zie ook www.wolffencing.be). ‘Wolfproof’ betekent dat de risico’s dat de wolf er binnendringt minimaal worden.
Een wolf mag niet door, onder of over de afsluiting kunnen. De mazen moeten kleiner zijn dan 20 cm, of stroomdraden mogen maximum een tussenruimte van 20 cm hebben, of op hoogte maximum 30 cm. Om ondergraven te voorkomen moet men ofwel de draad 40 cm ingraven, of stroomdraad aan de buitenkant op 15 à 20 cm hoogte bevestigen of maasdraad buiten 1 m breed op de grond langs de afsluiting bevestigen. De afsluiting is minimaal 1,20 m hoog met stroomdraad erboven of 1,80 m zonder stroom. Op de schrikdraden moet minstens een spanning van 4500V staan en minstens een impulsenergie van 1,5J.
Er is ook een nieuwe brochure beschikbaar van ANB ‘Je dieren beschermen tegen de wolf’, waarin dit meer gedetailleerd beschreven wordt.
Subsidieregeling voor grootschalige veehouders
Wie komt in aanmerking? Bedrijven met landbouwnummer en ondernemingsnummer gelinkt aan landbouw en daarbij (minimum) volgende aantallen dieren:
- Meer dan 50 vrouwelijke dieren (schaap, moeflon, geit, alpaca, guanaco, lama, damhert of edelhert), die ouder zijn dan 6 maanden (groep 1)
- 30 of meer runderen ouder dan 8 maand (groep 2)
- 15 of meer fokpaarden (groep 3)
Voor zij die voldoen moet de aanvraag ingediend worden bij het Vlaams LandbouwinvesteringsfondsVLIF (e-loket L&V), in het kader van de niet-productieve investeringen. Let wel op: dit wordt per diersoort bekeken.
Alle veehouders die aan bovenstaande niet voldoen, moeten hun aanvraag indienen via Natuur en Bos (zie verder). Een bedrijf met bijvoorbeeld 100 runderen en 10 schapen, dat voor de schapen de weide(n) wolfproof wil maken, moet zich tot het ANB richten voor subsidie.
Wat wordt voor grootschalige veehouders vergoed? Voor de dieren van groep 1 wordt om een bestaande vaste afrastering wolfwerend te maken maximum 400 m per 5,5 dieren vergoed of 400 m mobiel raster per 50 dieren. Voor runderen en paarden (groep 2 en 3) wordt maximum 1600 m omheining vergoed om zieke, gewonde of zwakke dieren te beschermen.
Maar opgelet: de aanvragen worden per kwartaal gegroepeerd en mogen pas na goedkeuring uitgevoerd worden, dit in tegenstelling met de regeling van het ANB voor kleinschalige veehouders. Bijkomende voorwaarden zijn dat de dieren zich bevinden in risicogebied, dat het moet gaan om minimum 1.000 euro , dat de investering 5 jaar in stand moet gehouden worden en dat er geen vergoeding is voor arbeid of onderhoud. Wel wordt 100% van de investeringskosten vergoed, met een maximum van 4,8 euro/lopende meter. De aanvraag moet via e-loket landbouw gebeuren.
Subsidieregeling voor hobby- en kleinschalige veehouderij via ANB
Je kon al lezen welke bedrijven of hobbyhouders zich tot het ANB kunnen/moeten wenden. Belangrijk is dat hier eerst de investering moet gedaan worden en dat pas nadien de vraag tot terugbetaling met bijhorende stukken ingediend moet worden. Bijkomende voorwaarden zijn dat de vergoeding alleen geldt voor percelen in de risicozone, dat het minstens om 500 euro kosten moet gaan, dat de afsluiting moet voldoen aan de beschrijving in het reglement van het ANB (zie website) en dat ze ook 5 jaar in stand moet worden gehouden. Men moet ook bewijzen dat men eigenaar of huurder is van het perceel.
Voor welk vee geldt de regeling? Hier worden 3 groepen onderscheiden: vooreerst schapen, geiten , moeflons, steenbokken/ dam-, edel-, sica-, axisherten/ pony’s, ezels, paard-achtigen met max 148 cm schoft-hoogte. Ten tweede zieke of verzwakte runderen in de volledige risicozone, maar omheining beperkt tot 400 m. Ten derde runderen en paarden enkel in een schutkring. Wat de schutkring betreft: recent werd tot 17/11/22 voor 11 gemeenten in Noord-Limburg een schutkring afgebakend.
Wat wordt vergoed? Het aanpassen van bestaande omheining, maar voor zieke of verzwakte runderen beperkt tot 400 m. De vergoeding bedraagt 90% van de materiaalkost, er is geen vergoeding voor arbeid. Er is ook een vergoeding voor nieuwe omheiningen, maar enkel voor een nachtraster van maximum 400 m per 50 dieren en voor een nieuwe omheining ter vervanging van een natuurlijke barrière zoals langs een waterloop, steile talud of dichte haag, waar de dieren niet door of over kunnen, maar de wolf wel.
De subsidie blijft in de regel beperkt tot 4,8 euro per lopende meter en voor kleinschalige veehouders is tevens een eenmalige vergoeding van 4,5 euro per lopende meter voorzien voor onderhoud. Alles moet aangevraagd worden via een formulier dat te vinden is op www.natuurenbos.be/wolf-schade.
Gezien in dit geval de goedkeuring pas na het plaatsen komt en er aan heel wat regels moet voldaan worden raden we aan om de plannen vooraf te toetsen bij het Wolf-Fencing Team of bij het ANB om latere ontgoochelingen te voorkomen.
