GLB omvat ook steunpakket voor korte keten
De korte keten heeft het moeilijk en dat is de Vlaamse minister van Landbouw Jo Brouns niet ontgaan. “In het nieuwe GLB zit een vrij brede waaier aan ondersteunende instrumenten. Voor investeringen in de korte keten – zowel de verwerking als de vermarkting – wordt bijvoorbeeld het steunpercentage verhoogd naar 40%, met een ‘top up’ van 10% voor de jonge landbouwers.”
Minister Brouns (cd&v) lichtte op 1 februari de steunmaatregelen voor de korte keten in het nieuwe GLB toe, naar aanleiding van een vraag van Vlaams parlementslid Stijn De Roo (cd&v) in de commissie Landbouw van het Vlaams parlement.
Vandaag zijn er in Vlaanderen zowat 4.000 korteketenbedrijven in de land- en tuinbouw. “Je ziet dat het aantal steeds verder blijft groeien. Dat is op zich een goede zaak”, zei De Roo.
Minder productie en aanbod
“Zowel bedrijven als burgers hebben het moeilijk door de opeenvolgende crisissen. Producenten en handelaars in de korte keten hebben te kampen met hoge energie- en transportkosten, een tekort aan grondstoffen, enzovoort. Verschillende haken af of verminderen hun productie en aanbod.
Net voor de coronacrisis was de korte keten volop in bloei. Er kwamen meer hoevewinkels en grotere initiatieven. Tijdens corona bleven zij groeien, waardoor zij investeringen en kosten konden terugverdienen. Sinds de energiecrisis worden deze bedrijven geconfronteerd met stijgende kosten. De korteketensector schat het omzetverlies als gevolg van klimatologische omstandigheden, bijvoorbeeld te weinig gras voor sommige kaassoorten en overvloedige regenval met een impact op de oogst, op 20 tot 30%”, aldus Stijn De Roo.
Lokaal voedsel
aan de juiste prijs“Organisaties zoals vzw Climaxi, Eco & Fair, Boerenforum, Ourobouros, FIAN, vzw Voedselteams en Linked Farm stellen dat het schoentje wringt bij de keuze van de overheid voor de aankoop van voedsel via aankoopcentrales. Ze vragen onder meer om maaltijd-, ecocheques en andere cheques open te stellen voor kleinere sectoren. Ze zijn pleitbezorger om lage inkomens te steunen in de lokale aankoop van gezond voedsel aan de juiste prijs”, stelt De Roo.
“De korte keten is een model dat zowel mijn voorganger als ikzelf bijzonder belangrijk en waardevol vinden. Begin dit jaar lanceerde mijn voorganger daarom een strategische visienota”, antwoordde minister Brouns.
“Er werden al een aantal acties gestart, bijvoorbeeld rond bedrijfseconomische cijfers in de hoevezuivel. Dat resulteerde in de publicatie ‘Korte keten: het bedrijfseconomische plaatje - een eerste verkennende analyse’. Een andere actie was het wegwerken van hindernissen bij de wetgeving rond voedselveiligheid.
In Vlaanderen kunnen, op initiatief van VLAM, consumenten sinds begin vorig jaar betalen met ecocheques bij hoevewinkels en marktkramers met het logo Recht van bij de boer. Op rechtvanbijdeboer.be. kan je per verkooppunt zien of je kan betalen met ecocheques”, duidt de minister.
“Vanuit mijn administratie kwamen verschillende maatregelen om de korteketenondernemer te steunen. Er is investeringssteun bij verkoop- en verwerking van hoeveproducten. Er is ook meer individuele begeleiding mogelijk via Kratos, een subsidie voor bedrijfsadvisering van landbouwers. Daarnaast zijn er verschillende projectsubsidies waar projecten rond korte keten werden gefinancierd.”
Vooral een ondersteunend kader
“Als minister geloof ik zelf vooral in de kracht van het ondernemerschap, en wil ik vooral een ondersteunend kader aanbieden. Ik denk dat dat belangrijk is. Ik geloof dat meer toegevoegde waarde proberen te creëren, wat verder weg van een vervangbaar landbouwproduct voor de wereldmarkt, een van de langetermijnstrategieën is in de Vlaamse context. Dat kan op verschillende manieren, in de meer klassieke afzetketens, maar zeker ook via de korte keten.”
Nieuwe GLB
“In het nieuwe GLB is een vrij brede waaier aan ondersteunende instrumenten voorzien. Vooreerst wordt door de ondersteuning voor investeringen in de korte keten zowel de verwerking als de vermarkting versterkt. Het steunpercentage wordt verhoogd naar 40%, met telkens een ‘top up’ van 10% voor jonge landbouwers.
In de nieuwe maatregel ‘Opstart van of omschakeling naar een toekomstgerichte duurzame ondernemingsstrategie op een landbouwbedrijf’, waar een bijkomende forfaitaire steun voorzien wordt voor de uitvoering van het bedrijfsplan, zullen heel wat kansen zijn voor bedrijven waar de korte keten deel kan uitmaken van de grotere bedrijfsstrategie.
Het hervormde Agricultural Knowledge and Innovation System (AKIS) in het GLB-strategisch plan biedt ook nieuwe mogelijkheden voor ondersteuning in de zoektocht naar het uitwerken van een nieuwe bedrijfsstrategie, waar dan de korte keten een onderdeel van kan zijn.
Daarbij wordt meer ingezet op coaching en op maat gemaakte vorming. Ondersteuning voor specifiek advies rond de korte keten blijft eveneens een mogelijkheid, denk maar aan specifiek advies rond de verwerking van landbouwproducten op de hoeve.
“Ik denk ten slotte aan de versterkte EIP-maatregel (European Innovation Partnership), die een luik zal bevatten met een focus op samenwerking. Hierin kunnen korteketenlandbouwers kansen grijpen om aan de slag te gaan met collega’s en met andere spelers om problemen en uitdagingen samen aan te pakken. Denk dan aan een opschaling van de korte keten naar een efficiëntere organisatie inzake afzet”, zei minister Brouns nog.
Ver zoeken naar nieuwe initiatieven
“Het is toch ver zoeken naar bijkomende initiatieven”, meent Chris Steenwegen van Groen. “Er zijn wel kleine, specifieke dingen, maar ten gronde gebeurt er niet veel extra, en dat is toch wel spijtig vind ik.
Er zijn geen specifieke budgetten. In een eerdere resolutie over de korte keten staat heel expliciet dat er voldoende budgetten moeten worden vrijgemaakt via verschuiving.”
Wettelijke obstakels zijn al bekend
“Ik vind het ergerlijk dat er nog maar eens gekeken wordt om de wettelijke obstakels op te lijsten, terwijl het steunpunt hier in de commissie alle wettelijke obstakels heeft opgesomd. Men weet waar die obstakels zitten. Zo blijven we onderzoeken. We hebben meer nodig dan dat.
Op het terrein is er een crisis. Men heeft een enorme omzetstijging gezien, maar nu zakt men dieper dan wat het daarvoor was. Toen de varkenssector in crisis zat, heeft men vele miljoenen gegeven om die sector te ondersteunen. Terecht, maar ik denk dat we ook voor de korte keten extra moeten inzetten als we voelen dat het niet goed gaat”, aldus Steenwegen.
