Startpagina Actueel

Wat verandert in het nieuwe GLB?

De Vlaamse regering heeft een aantal Vlaamse regelgevende teksten ter uitvoering van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) 2023-2027 principieel goedgekeurd. Het nieuwe GLB moet zorgen voor betaalbaar voedsel en zal streven naar een behoorlijk inkomen voor landbouwers. Verder zet het in op klimaat, milieu en op de generatiewissel binnen de sector.

Leestijd : 4 min

Elke 7 jaar herbekijkt de Europese Unie het gemeenschappelijk landbouwbeleid, waarna het wordt bijgestuurd. Het nieuwe GLB bevat heel wat nieuwe zaken, en die delen we graag in een reeks van 3 artikelen. In deel 1 geven we een overzicht van de areaal- en diergebonden maatregelen, en bekijken we de belangrijkste wijzigingen binnen de conditionaliteit.

Verandering van budgetten

De basisinkomenssteun voor duurzaamheid wordt nog steeds uitbetaald via betalingsrechten. Het budget daarvan daalt lichtjes, maar er komt wel een nieuwe maatregel bij: de herverdelende inkomenssteun. Daarmee krijgt elke landbouwer, bovenop de basisinkomenssteun, een extra betaling per subsidiabele ha voor zijn areaal tussen 0 en 30 ha.

Jonge landbouwers zullen meer steun krijgen. Het budget verhoogt voor de nieuwe generatie landbouwers om de verjonging en instroom in de sector te stimuleren.

De gekoppelde steun ondergaat grote veranderingen. De gekoppelde steun voor vleeskalveren verdwijnt, en de gekoppelde steun voor zoogkoeien verandert: het systeem met rechten verdwijnt en er komen instapvoorwaarden rond duurzaam graslandbeheer en eigen voederproductie en -diversificatie in de plaats. Die moeten zorgen voor een duurzame ondersteuning van de sector.

Daarnaast blijven er nog agromilieuklimaatmaatregelen en beheerovereenkomsten bestaan, al worden die ook gewijzigd. Een nieuw steunmechanisme werd toegevoegd: de ecoregelingen. Dat zijn eenjarige, hernieuwbare, verbintenissen waarbij de landbouwer vergoed wordt voor de extra inspanningen die hij levert op het vlak van milieu en klimaat. Daar gaan we in een andere reportage dieper op in.

Van randvoorwaarden naar conditionaliteit

Binnen het nieuwe GLB blijven de randvoorwaarden belangrijk, maar ze veranderen van naam. Voortaan zullen we spreken van conditionaliteit. Verplichtingen voor het krijgen van de vroegere vergroeningspremie zijn in de conditionaliteit opgenomen. De vergroeningspremie zelf bestaat namelijk vanaf 2023 niet meer.

De conditionaliteit komt met een aantal wijzigingen. Nieuw is de norm voor gewasrotatie, die je kan zien als de vervanger van de gewasdiversificatie die we kenden vanuit de vergroening. Enerzijds moet de landbouwer ervoor zorgen dat er jaarlijks op 1/3 van zijn bouwland een gewas uit een andere gewasgroep staat dan het vorige jaar. Aan deze voorwaarde van gewasrotatie kan de landbouwer ook voldoen door na de hoofdteelt van het vorige jaar een tussenteelt in te zaaien die hij minstens 12 weken aanhoudt. Anderzijds moet er op elk perceel minstens na 3 jaar een andere hoofdteelt zijn om te voldoen aan de norm voor gewasrotatie.

Een tweede wijziging focust op niet-productief areaal. Elke landbouwer moet een minimumpercentage van zijn bouwlandareaal als niet-productief aanhouden. Voorbeelden van niet-productief areaal zijn bufferstroken, braakliggend land of landschapselementen zoals hagen en houtkanten.

Een derde wijziging houdt in dat er, naast de één meter teeltvrije strook en de 5 m nutriëntvrije strook, nu ook een 3 m gewasbeschermingsmiddelenvrije strook moet zijn langs waterlopen. In de fotoplannen van de verzamelaanvraag, in de LV-Agrilens app of op geoloket landbouw kan de landbouwer nagaan welke afstandregels gelden voor elke waterloop.

In het nieuwe GLB staat ook een verbod om op percelen die besmet zijn met knolcyperus wortel-, knol- of bolgewassen te telen. Dat verbod komt verder uit de geïntegreerde bestrijding en wordt vanaf 2023 ook opgenomen in de conditionaliteit.

Een vijfde belangrijke wijziging is dat minstens 80% van het bouwland tot 31 januari bedekt moet blijven.

Versoepelingen inzake voedselvoorziening

Belangrijk is dat er in 2023 enkele afwijkingen worden toegestaan. Die vloeien voort uit de Oekraïnecrisis. Zo kunnen we blijven voorzien in genoeg voedsel.

De eerste versoepeling gaat over de gewasrotatie. In 2023 moet daar niet aan worden voldaan, maar die uitzondering geldt niet op een perceel waarop de landbouwer de ecoregeling ‘vruchtafwisseling met vlinderbloemige’ of ‘eenjarige ecoteelten’ aanvraagt. De verplichte aardappelrotatie blijft in 2023 wel van toepassing.

De tweede uitzondering in 2023 slaat op de basisvoorwaarde ‘niet-productieve arealen’. Als je kiest voor braakliggend land, dan mag je op die percelen in 2023 uitzonderlijk groenten, aardappelen en graangewassen telen. Dat kan niet bij percelen die in een groen bestemmingsgebied liggen.

Naast deze wijzigingen, zijn er verplichtingen uit de randvoorwaarden die worden overgenomen en blijven bestaan.

Minder geld voor uitbollende boeren

Verder wijzigt ook de definitie van ‘actieve landbouwer’. De GLB- middelen zijn steeds beperkter en daarom is het van belang om de middelen gericht in te zetten. Vier voorwaarden zijn geformuleerd waaraan de landbouwer dient te voldoen om actieve landbouwer te zijn. Eén voorwaarde vereist een minimum verdienpotentieel van het landbouwbedrijf. Het factorinkomen is lager dan de totale omzet, omdat het rekening houdt met bepaalde kosten. Het factorinkomen dient om de productiefactoren van de landbouwer te vergoeden: arbeid, kapitaal en grond. Dit minimumverdienpotentieel is bijgevolg geen omzet maar ook geen inkomen. Daarnaast dient de landbouwer ook een Belgisch BTW-nummer te hebben waarvoor bij de BTW-diensten een Nacebel-code gekend is die duidt op landbouwactiviteit. Daarnaast zijn er nog 2 andere voorwaarden. De landbouwer kan sinds het opengaan van de verzamelaanvraag via klantgegevens op het e-loket bekijken of hij/zij voldoet aan de definitie van actieve landbouwer.

Daarnaast zal er in de komende GLB-jaren een extra voorwaarde komen, namelijk dat landbouwondernemingen waarvan alle zaakvoerders een rustpensioen ontvangen, geen steun kunnen ontvangen. Het jaar van invoering is nog niet bekend.Met het nieuwe GLB wil Europa de steun doelgerichter inzetten en extra hard werken aan milieu- en klimaatdoelen. In deel 2 van deze reeks zullen we focussen op de ecoregelingen, agromilieuklimaatmaatregelen en beheerovereenkomsten.

Verzamelaanvraag indienen

Het e-loket Landbouw en Visserij is opengezet voor de indiening van de verzamelaanvraag 2023. Land- en tuinbouwers hebben daarvoor de tijd tot en met zondag 7 mei. Landbouwers moeten vanaf dit jaar het gebruik van een perceel aanduiden met nieuwe codes om te bepalen of het perceel gebruikt wordt voor mestrechten, hoofdteelt of het gehele jaar. Alle nieuwigheden zijn ook te vinden in de toelichting bij de verzamelaanvraag op de website.

Sanne Nuyts

Lees ook in Actueel

Prijs van sojabonen is terug stijgend

Economie In Brazilië is intussen 60% van de sojabonen geoogst. Als de lagere productievoorspelling van het Conab er uitkomt en als de Chinezen terug meer importeren, dan lijkt er nog weinig ruimte voor prijsdaling.
Meer artikelen bekijken