TES-stamboekfokkerij toont kwaliteit

De jaarlijkse openstaldag bestaat al vanaf 1990, toen vader Omer Dossche en zijn 4 zonen, allemaal gedreven Texelaarfokkers, alternerend hun beste dieren samenbrachten op een kijkdag. Op deze opendeurdag konden steevast Nederlandse en Belgische fokkers begroet worden, die de kwaliteiten van de tentoongestelde dieren kwamen keuren en bewonderen. Dit jaar stelden 12 Texelaar-fokkers een 100-tal dieren met veel kwaliteit tentoon. De stal van de familie Dossche in Hansbeke vormt hiertoe een ideaal decor. Het gebeuren is ook een ideale gelegenheid voor de leden en begunstigers van het Nederlandse TES-stamboek (zie verder) om hun dieren aan een breed publiek te tonen.

Hoe je dieren beschermen tegen de wolf?

In de namiddag kreeg het aanwezige publiek toelichting over hoe men zijn dieren kan beschermen tegen de wolf. Ook voor de regio Aalter-Wingene is dit een actueel thema, gezien de doortocht van de ‘Westhoekwolf’ doorheen West-Vlaanderen en zijn tijdelijk verblijf in de provinciegrensregio rond Aalter einde mei tot halfweg juni.

Johan Schouteden, die met zijn schaapskudde midden in het wolvenrisicogebied in Houthalen-Helchteren leeft, besprak zijn ervaringen van de jongste jaren en wees tegelijk op enkele aandachts- en pijnpunten bij de huidige aanpak. André Calus gaf toelichting bij de schademelding, de schadevergoedingsregeling en de subsidiesystemen om wolfwerende afsluitingen te plaatsen. De schade wordt in heel Vlaanderen vergoed, als bewezen is dat een wolf de oorzaak is, maar subsidies zijn voorbehouden voor de erkende risicogebieden, momenteel voor delen van de provincies Antwerpen en Limburg.

Op het terrein toonde de firma Roppa uit Duitsland hoe een wolfwerende afsluiting professioneel kan geplaatst worden. Er waren ter plaatse ook enkele kuddebeschermingshonden aanwezig, die onontbeerlijk zijn als de wolvendruk groot wordt.

Het TES-schapenstamboek

Het overgrote deel van de stamboekschapen in Vlaanderen wordt in het stamboek opgenomen via de vzw Kleine Herkauwers Vlaanderen (KHV). De schapen van het bedrijf Dossche zijn evenwel ingeschreven in het Texelaar Elite Stamboek (TES) uit Nederland. Dat stamboek is Europees erkend. Het zijn in feite Nederlandse schapen, die in België geboren en gehouden worden. Ze hebben geen Belgisch afstammingsbewijs. Aan provinciale prijskampen kan niet deelgenomen worden. Voor de interprovinciale prijskampen worden de TES-leden wel uitgenodigd. De Belgische leden van TES organiseren jaarlijks ook hun eigen TES-prijskamp in België. Daarop worden ook begunstigers, KHV-leden en ook het zusterstamboek uit Wallonië uitgenodigd. Bij verkoop naar KHV-leden of Wallonië is een exportdocument nodig.

De overstap naar het Nederlands TES-stamboek (opgericht in 2003) is, samen met nog een aantal Belgische fokkers, gebeurd uit onvrede met de manier van werken van het Belgische KHV. Deze vzw voert in Vlaanderen de stamboekregistraties uit. Er waren vragen over de ‘puntenbalk’, het gebruikte berekeningsmodel en de meerwaarde van de lineaire keuring. Bij TES worden de productiegegevens anders geregistreerd en wordt er meer aandacht gegeven aan het ‘type’. Een schaap mag er, naast productief of/en bevleesd, ook nog mooi zijn. Wegingen, resulterend in een groei-index, worden niet uitgevoerd.

Het bedrijf Van Johan en Martine

Johan en Martine zijn al 35 jaar actief in de fokkerij. Ze startten met de overname van een geitenbedrijf, met het doel om geitenkaas te produceren, maar door een echtelijk dispuut bij de overlaters liep dit fout. Daarna startten ze eerst met 5 Texelaars, om geleidelijk aan door te groeien. Doordat één van de broers Dossche gestopt is met de kwekerij, zijn recent nog een 40-tal dieren overgenomen, zodat het dekseizoen zal ingegaan worden met 90 ooien, die bij de ram gaan. De worpgrootte is gemiddeld.

De ooilammeren worden niet gedekt. Er zijn er momenteel een 40-tal op het bedrijf, waaronder dan nog verder zal geselecteerd worden. We zien 3 prima vleesrammen , die op het bedrijf gebruikt worden. Deze hebben hun origine bij de bekende stallen Van Hin/Verberne, Marsman en Mulder uit Nederland.

Er is in het verleden proefgedraaid met KI op het bedrijf met vers sperma van eigen ram, maar dit was qua drachtresultaat geen succes. Ook bronstsynchronisatie wordt momenteel niet gebruikt, onder andere ook omwille van de hoge kosten. De rammen worden tussen 5 en 10 oktober bij de kudde gebracht. Vorig jaar liep er eerst 14 dagen een zoekram bij, en dit resulteerde in een quasi gegroepeerd aflammeren binnen 1 bronstcyclus van 17 dagen.

Afzet van de lammeren

Wat de afzet van de lammeren betreft, gaat merkwaardig genoeg 98% naar de slachtbank en slechts enkele procenten zijn voor de fokkerij bestemd. Export naar Engeland loopt sinds de Brexit vrij moeilijk, met veel modaliteiten en bijkomende kosten. De slachtlammeren gaan via Lennik naar het slachthuis van Ath en worden op basis van het karkasgewicht verkocht. De prijzen zijn er behoorlijk. Er wordt gemikt op karkassen van 24 kg. Anderzijds kunnen jaarlingrammen via het Offerfeest hun weg vinden, maar eisen omtrent de identificatie van de koper maken het moeilijk.

Bedenkingen bij werking Vlaamse stamboeken

Johan kijkt vanuit verschillende hoeken naar de toekomst. Op zijn eigen bedrijf is er, na generaties schapenhouderij, wellicht geen opvolger.

Hij heeft zijn bedenkingen omtrent de werking van de Vlaamse stamboeken. We moeten ervoor oppassen dat stamboekwerking geen folklore wordt. De niet uniforme jurering op de vele regionale prijskampen kan tot frustratie leiden bij de schapenfokkers. Daarentegen is er bij de presentatie van de schapen op een openbedrijvendag geen competitie. Iedereen kan in alle rust oordelen en beoordelen, met alle gegevens in de catalogus bij de hand.

De beoordeling van de dieren voor opname in het stamboek gebeurt ook beter in alle rust dan naar aanleiding van een keuring met de hete adem van het publiek in de nek. Bij TES worden ooien en rammen door een inspecteur beoordeeld. Om ze al of niet de status van ‘A-ooi’ of ‘A-ram’ te geven, komen er 2 inspecteurs op het bedrijf. De normen voor de rammen om een ‘A-status’ te krijgen, worden streng toegepast.

Wolf bepaalt toekomst

Of er in de toekomst nog schapenhouderij overblijft, zal ook in belangrijke mate bepaald worden door de al of niet aanwezigheid van de wolf in de regio. Schapen fokken is echter een mooie hobby en vooral de contacten met collega’s in het kader van de stamboekwerking zijn voor hem erg belangrijk !

André Calus