Veenherstel is uiterst belangrijk

Meer dan 500 internationale experts riepen er in een verklaring de beleidsmakers op om veenherstel opnieuw op te nemen in de Europese Natuurherstelwet. In hun verklaring staan 6 maatregelen centraal (zie kader) .

Opgedroogd veen

In de commissie Leefmilieu van 21 november stelde volksvertegenwoordiger Mieke Schauvliege (Groen) dat op Europees niveau 7% van alle CO2-uitstoot het gevolg is van opgedroogd veen. Dat is dubbel zoveel als de uitstoot door de luchtvaart. Veenherstel is bijgevolg heel belangrijk.

Schauvliege herinnerde eraan dat de voorbije zomer de N-VA, cd&v- en VB-fractie in de commissie stemden voor een sterke afzwakking van de veenbescherming in de Natuurherstelwet. In de oorspronkelijke voorstellen werd gevraagd om 30, 50 en 70% van het gedraineerde veen in landbouwgebruik te herstellen tegen 2030, 2040 en 2050. In de nieuwe teksten is slechts een bescherming van 30% voorzien.

De interpellante zegt niet gelukkig te zijn met de vaststelling dat Vlaams leefmilieuminister Zuhal Demir (N-VA) de goedkeuring van deze Natuurherstelwet door België blokkeert.

Werken aan voorontwerp

Minister Zuhal Demir reageert met er- op te wijzen dat de projectgroep Veenbescherming van de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW) de laatste hand legt aan een voorontwerp van een beleidskader voor de bescherming en het herstel van veengebieden in Vlaanderen. Daarin stelt CIW onder meer maatregelen voor een betere bescherming van veengebieden voor via een uitbreiding van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en een uitbreiding van blijvende graslanden. De oppervlaktewaterkwaliteit binnen veengebieden moet verbeteren. Een strengere aanpak van drainages en grondwaterwinningen binnen en in de omgeving van veengebieden dringt zich op, naast de uitwerking van een of meerdere verdienmodellen voor de teelt van gewassen op natte gronden. Tot de voorstellen behoort verder de snelle invoering van een Vlaamse koolstofmarkt en een oproep aan de Federale Regering en de Europese Commissie om de verkoop van turfhoudende potgrond uit te faseren.

Demir verwijst naar het politieke akkoord over de Natuurherstelwet dat de Europese Raad en het Europees Parlement op 10 november hebben bereikt (zie ook kader).

Impact inschatten

Volgens de minister is duidelijk aangegeven dat Vlaanderen een impactstudie doet om de impact van de Natuurherstelwet in te schatten, zodat een gedragen standpunt kan ingenomen worden. De minister vindt het niet kunnen dat ze van Europa slechts een week de tijd krijgt om te zeggen ‘waaraan en waaraf.’

Binnen de 3 jaar geleden opgestarte Blue Deal werd begonnen met het herstel van natuur en veen, verduidelijkt Demir. Ze wil die Blue Deal ook Europees verankeren. Via de Blue Deal en het Vlaams klimaatadaptieplan zijn volgens de minister al aanzienlijke middelen vrijgemaakt voor het herstel. In totaal is 6.300 ha, inclusief veengebieden, vernat.

Via het meerjarenprogramma van hydrologisch herstel in de habitat, in uitvoering van de stikstofsanering binnen de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), werd ook 115 euro miljoen uitgetrokken. Tegen 2030 loopt dat op tot 1,2 miljard euro. Het programma natte natuur moet tegen 2030 20.000 ha natte natuur herstellen of de kwaliteit van de bestaande natuur opkrikken. Hiervoor wordt in 2023 en 2024 meer dan 90 miljoen euro ter beschikking gesteld. Prioriteit zal gegeven worden aan gebieden met veenvormende vegetaties.

Veenwaarschijnlijkheidskaarten

Momenteel is men aan de slag is met veenwaarschijnlijkheidskaarten. Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) maakt een overlay van deze kaarten met de beschermde gebieden. Daardoor kunnen de resultaten van de terreiningrepen nog meer gemaximaliseerd worden.

Herstelbare gebieden kunnen volgens Demir worden beschermd via maatregelen in het kader van het Natuurdecreet of het Vlaams Strategisch Plan voor de uitvoering van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB). Het departement Landbouw en Visserij zal op basis van de veenwaarschijnlijkheidskaarten bepalen welke veengebieden in landbouwgebruik zijn. Die gebieden mogen, conform het GLB, als graslanden niet omgezet, geploegd en gedraineerd worden. Dieperliggende veenlagen zullen worden beschermd via gepaste maatregelen zoals het LULUCF-actieplan (land use, land use change and forestry ).

Fons Jacobs