Fedagrim wil grondenbank voor landbouw
Fedagrim presenteerde vorige week haar Landbouwpact. Het gaat om tien actiepunten die ervoor moeten zorgen dat er nog een toekomst is voor “een faire en leefbare landbouw” in ons land. Daarbij waren enkele gedurfde frisse ideeën. “Als de prijs van industriegrond geregeld kan worden vanuit overheidswege, waarom kan dan hetzelfde niet voor landbouwgrond?”, vraagt Fedagrim zich af.
Het is de tweede Staten-Generaal die Fedagrim organiseerde. Fedagrim is de Belgische federatie van de toeleveranciers van machines, gebouwen en uitrustingen voor de landbouw en voor de groenvoorzieningen. Boeren kennen de organisatie wellicht nog het beste als de organisator van Agribex later dit jaar. Vorig jaar was de organisatie al ongemeen scherp in haar analyse van de economische situatie in de landbouw. Ze had daarbij op enkele zere tenen getrapt, reden waarom Boerenbond deze editie paste voor het panelgesprek. Maar Fedagrim-voorzitter Johan Colpaert (Altez) heeft geen spijt van de harde woorden van vorig jaar. “De patiënt heeft er alle belang bij dat de dokter een goede diagnose stelt. Scherp en adequaat inzicht is nodig, we mogen zeker niet verbloemen of de realiteit onder de mat vegen.”
Is er wel een visie?
Op de editie van vorig jaar kreeg Fedagrim naar eigen zeggen zowel positieve als negatieve reacties. Uit een Fedagrim-bevraging bleek toen dat de landbouwinkomens beneden alle peil waren. De organisatie voelt zich niet te beroerd om toe te geven dat het inkomen van de boer ook het inkomen van de toeleveranciers bepaalt. “Onze Fedagrim-leden verkopen 30 % minder machines dan tien jaar geleden. Voor gelijk welke sector zouden er crisisplannen op punt gesteld worden, maar niet voor de landbouw. En er zijn wel maatregelen gekomen, maar zijn die efficiënt, komen ze wel op tijd, is er wel een visie op landbouw? Daar hebben we nog altijd geen antwoord op”, klaagde Colpaert aan.
De organisatie van toeleveraars wil echter niet bij de pakken blijven zitten. “We hebben een pact voor leefbare landbouw geschreven. Het bevat tien voorstellen voor fundamentele maatregelen om de rol die de landbouw in ons land speelt te houden en een rendabele toekomst te garanderen”, zo klonk het.
In het belang van de keten
In het aansluitend paneldebat verduidelijkte Colpaert dat het niet de bedoeling is van Fedagrim om de rol van de bestaande syndicale organisaties over te nemen. “De landbouwsector wordt heel goed verdedigd door boerenorganisaties. Maar boeren vertegenwoordigen maar 2-3 % van de totale bevolking. Terwijl rond die landbouw een hele business hangt die wegvalt mochten de landbouwers verdwijnen.” Ook de consument zou de dupe zijn: die zou ofwel meer gaan betalen voor import of lagere kwaliteit krijgen. De oproep van Fedagrim is duidelijk: ook andere schakels in de keten rond de landbouw moeten zich inzetten voor een eerlijk loon voor de landbouwer.
Het idee van het prijzenobservatorium (idee 1, zie kader) werd bij het panel afgetoetst. José Renard, adjunct-kabinetschef bij Waals minister van Landbouw René Collin stelde dat er al zo’n observatorium bestaat, maar dat die niet kan tussenkomen in de margeverdeling. Zijn Vlaamse tegenhanger bij Joke Schauvliege Patricia De Clercq legde uit dat er een kader bestaat om als keten zich te buigen over het verdelen van de marges, zijnde de brancheorganisaties. Ze gaf toe dat het animo hiervoor tot nu toe beperkt was, maar verwacht toch op korte termijn een aantal brancheorganisaties te zien verschijnen.
Grondenbank
Een ander idee waar heel wat over gezegd werd, was het idee om een grondenbank op te richten. Johan Colpaert verwees naar de rol die intercommunales spelen bij de invulling en de prijs van industriegronden. Hij verwees naar Nederland waar grondenbanken een belangrijke rol spelen in het verplaatsen van landbouwbedrijven die om allerlei redenen onteigend moeten worden. “In België verliest een boer vijf ha hier en vijf ha daar: hij wordt gewurgd op zijn eigen boerderij.”
Adjunct-kabintschef Patricia De Clercq was het daar niet mee eens. De Vlaamse regering werkt aan verhandelbare bouwrechten. In de hele PAS-IHD discussie krijgen boeren volgens haar een keuzemenu aan maatregelen aangeboden, waarbij er momenteel ook dossiers lopen van boeren die kunnen verhuizen naar nieuwe locaties, waarbij de Vlaamse overheid de kosten op zich neemt. Voor de oprichting van een grondenbank vreest ze een juridisch onoverbrugbaar kluwen. ABS noemde zich bij monde van directeur Eric Claeys wel een voorstander van een allesomvattende grondenbank voor boeren. “Het idee is goed, maar de vraag is wie hier de leiding over gaat nemen”, bleef de vraag in de lucht hangen.
Johan Colpaert vond alvast dat er dringend actie nodig was. “Als ik door kustgemeenten rijd, zie ik hoe boeren gewurgd worden door industriëlen die vanuit beleggingsoverwegingen met geld naar landbouwgrond zwieren dat de brokken er af vliegen. Boerderijen van 70-80 ha die gewoon uit de landbouw verdwijnen”, betreurde hij.
Meer Europa
Een steeds terugkerend zeer dat op de agenda komt, is het ontbreken van een gelijk Europees speelveld. “Alle melk in de winkel is wit. Maar het is duidelijk dat melk uit België die aan alle mogelijke milieunormen moet voldoen, andere melk is dan melk vanuit Roemenië uit stallen die niet aan de zelfde normen moet voldoen. Hier worden stallen gezet die moeten voldoen aan de normen voor ammoniakreductie; daar hebben ze in Roemenië nog nooit over gehoord.”
De Clercq antwoordde dat de normen in heel Europa weldegelijk gelijk liggen, maar dat het in deze over ruimte gaat. “We doen hier op een beperkte oppervlakte aan heel intensieve landbouw, waardoor we extra maatregelen moeten nemen om aan de normen te voldoen. We zouden er ook voor kunnen kiezen om minder dieren te houden, maar daar kiezen wij uitdrukkelijk niet voor.”
Renard vond in ieder geval dat minder Europa niet het antwoord was op mogelijke verschillen tussen landen. “Kijk naar het voorbeeld van de lage minimumlonen in Duitse slachterijen. Europa is niet het probleem, maar te weinig Europa.”
