Hooibeekhoeve pakt hittestress in de melkveehouderij aan
Hooibeekhoeve focust zich binnen het project Life ACLIMA op melkveehouders en put daarbij uit actueel onderzoek en ervaringen in de eigen stallen. Ook al lijkt de zomer nog veraf, het is nu een heel goed moment om al te anticiperen op een warme zomer.
Hooibeekhoeve is één van de partners binnen het Life ACLIMA-project dat land- en tuinbouwbedrijven ondersteunt om toekomstgericht en duurzaam om te gaan met de toenemende waterbehoefte en de dalende waterbeschikbaarheid.
Rantsoenaanpassingen, optimale watervoorziening en ventilatie
Hittestress bij melkvee kan je op verschillende manieren beperken. Denk aan rantsoenaanpassingen, optimale en voldoende watervoorziening en ventilatie. Melkveestallen zijn traditioneel open stalsystemen met natuurlijke ventilatie. Ventilatoren halen extra lucht binnen en creëren windverplaatsing, wat een verkoelend effect heeft op de dieren.
Het aantal ventilatoren en de plaatsing ervan (in dwars- of lengteventilatie) is afhankelijk van het type stal, het type ventilator, de oriëntatie van de stal ten opzichte van de overheersende windrichting en andere gebouwen en eventueel extra koeling. In de praktijk zal een bedrijfsspecifieke ventilatiestudie en - plan altijd nodig zijn. Binnen Life ACLIMA krijg je als melkveehouder gratis advies over het aanpakken van hittestress in jouw stallen.
Hoe pakte Hooibeekhoeve het zelf aan?
In de melkveestal van de Hooibeekhoeve werden 9 ventilatoren aangesloten op de bestaande klimaatsturing. In het gerenoveerde staldeel hangen de ventilatoren in de lengterichting. In het andere staldeel werd er dwarsventilatie geïnstalleerd. Extra frisse lucht dus in de stal! Maar is dat voldoende bij extremere temperaturen die langer aanhouden?
Fijne nevel voert de warmte weg van de koe
Naast ventilatie kan water extra verkoeling brengen. Soaking is een systeem dat de dieren rechtstreeks afkoelt door hen nat te sproeien met grote waterdruppels waarna ventilatoren lucht over de koeien sturen. De verdamping van het water op de vacht onttrekt lichaamswarmte waardoor de koeien afkoelen.
Naast soaking is ook verneveling een mogelijkheid. Bij verneveling gaat de staltemperatuur dalen door zeer fijne waterdruppels, die onmiddellijk verdampen, in de lucht te brengen. Op de ventilatoren wordt een ring sproeiers aangebracht. Een hogedrukpomp voert het water, onder een druk van 70 bar, naar de sproeiers. Daar ontstaat een fijne nevel. De nevel absorbeert de warmte uit de lucht waarna de ventilatoren de frisse lucht richting de dieren blazen. Afhankelijk van de luchtvochtigheid in de stal kan een afkoeling van 3 tot 5 graden worden bereikt.
Belangrijk hierbij zijn de regeling van de luchtvochtigheid en de instellingen op de regelapparatuur. Het vee en de stal mogen niet nat worden. Verneveling is op te starten bij een temperatuur hoger dan 27°C en stopt bij een relatieve vochtigheid (RV) van 70-80%. Een hogere RV kan luchtwegproblemen veroorzaken bij de koeien en dat is uiteraard te vermijden.
Opvolging Hooibeekhoeve startte in 2023
Binnen het project Life ACLIMA deelt Hooibeekhoeve ervaringen met verneveling. Afgelopen zomer draaiden de ventilatoren en verneveling voor het eerst en werden klimaatparameters opgevolgd. Onderstaande grafiek geeft aan dat de staltemperatuur (blauwe lijn) effectief een aantal graden zakt ten opzichte van de buitentemperatuur (oranje lijn) bij het vernevelen. De gele balkjes geven de tijdsduur aan dat de verneveling gedraaid heeft.
De zomer van 2023 was geen extreme zomer wat maakt dat de onderzoekers van Hooibeekhoeve slechts in beperkte mate data konden verzamelen. De komende zomers zal Hooibeekhoeve het water- en energieverbruik van de installatie en de dierparameters zoals gezondheid, voeropname en melkproductie verder onderzoeken. De kennis die zo vergaard wordt, kan ingezet worden om aanbevelingen te doen en adviezen op punt te stellen bij melkveehouders die zich kandidaat stellen voor een klimaatadaptatietraject.
Doe mee – vraag een klimaatadaptatietraject aan
Gratis advies over maatregelen tegen hittestress in de stal? Dat kan! Meld je aan via de website van Life ACLIMA of via provinciaal onderzoekscentrum Hooibeekhoeve: e.stevens@provincieantwerpen.be of michelle.thys@provincieantwerpen.be.
Al een koelingssysteem in je stal en interesse in metingen bij jou via klimaatsensoren? Contacteer ons: e.stevens@provincieantwerpen.be of michelle.thys@provincieantwerpen.be.
