Natuurherstelwet is dan toch goedgekeurd
De Europese ministers van Milieu hebben op 17 juni dan toch de Europese natuurherstelwet goedgekeurd.
Doordat onder meer Nederland zich ertegen heeft gekeerd, ontbrak tot voor kort de vereiste steun van een royale meerderheid van Europese lidstaten voor een goedkeuring. De wet treedt in alle lidstaten in werking onmiddellijk na de publicatie ervan in het Official Journey van de Europese Unie.
België onthoudt zich
Omdat Oostenrijk intern verdeeld was, wilde het land de Europese natuurherstelwet eerst niet steunen. Maar de groene milieuminister van dat land, Leonore Gewessler, schaarde er zich nu toch achter, net als Slovakije.
In maart oefende Belgisch premier Alexander De Croo (Open Vld) nog druk uit om de Europese natuurherstelwet niet goed te keuren. Bij de stemming op 17 juni onthield België zich als enige lidstaat. Onder meer Luxemburg, Frankrijk en Duitsland stemden voor. Nederland, Italië, Polen, Hongarije en Finland stemden tegen. Tijdens een boerderijbezoek in Essen op 23 mei herbevestigde Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) nog de tegenstand van zijn regering tegen deze natuurherstelwet.
Sara Matthieu, Europees parlementslid voor Groen, noemt de goedkeuring van de natuurherstelwet een belangrijke overwinning voor onze natuur, ons klimaat en onze economie. Ook andere partijleden van Groen reageren enthousiast op de goedkeuring, net als Greenpeace.
Weinig begrip bij de landbouw
Hendrik Vandamme van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) vreest dat de natuurherstelwet voor een verdere juridisering van het plattelandsleven zal zorgen. "Dit zal opnieuw een impact hebben op het verkrijgen en behouden van vergunningen voor de landbouw, tot buiten de Natura-2000-gebieden, al blijft alles nog heel onduidelijk. Misschien moeten er nieuwe gebieden met nieuwe regels afgebakend worden, dat weten we nog niet", stelt Vandamme. De goedkeuring van de Europese natuurherstelwet kan ook bij Boerenbondop op weinig begrip rekenen. "Opnieuw een voorbeeld van ondoordacht beleid", reageert voorzitter Lode Ceyssens scherp.
Impact niet onderzocht
"De natuurherstelwet legt bijkomende doelen op ter bevordering van de biodiversiteit en de bescherming van natuur zonder te onderzoeken wat de economische impact hiervan is op landbouw en andere economische sectoren", aldus Ceyssens.
"Het areaal landbouwgrond, dat we in Europa hard nodig hebben in functie van onze eigen voedselproductie, zal dus nog meer onder druk komen te staan. Bovendien is de mogelijke juridische impact hiervan op vergunningverlening, zoals we nu ondervinden bij de habitatrichtlijn, niet onderzocht." Volgens Ceyssens is het nu zaak om natuurherstelplannen te maken in samenspraak met het middenveld, om de economische schade te beperken.
Belangrijke trofee
De natuurherstelwet is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een belangrijke trofee in de strijd voor natuur en klimaat, maar dus ook voor de steeds luidruchtigere beweging van mensen die vinden dat het te hard gaat. De Europese lidstaten moeten door de nieuwe Europese wet tegen 2030 maatregelen nemen om 20% van alle land- en zeebiotopen te herstellen en tegen 2050 in alle Europese ecosystemen waar herstel nodig is. In Natura2000-gebieden mag de toestand niet verslechteren. De populaties van planten en dieren moeten zo versterkt worden dat hun duurzaam voortbestaan verzekerd is.
Deel van de Green Deal
De natuurherstelwet is een deel van de Green Deal van de Europese Unie. De goedgekeurde natuurherstelwet is een afgezwakte versie van het voorstel dat in juni 2022 werd ingediend. De natuurherstelwet heeft onder meer aandacht voor bestuivers (vlinders, bijen, ...), voor de opslag van koolstof in akkers en voor de integratie van landschapselementen in landbouwgrond. Voorts gaat het over het herstellen van historische wetlands (venen en moerassen) en overstromingsgebieden. Er zouden dankzij de natuurherstelwet op z’n minst 3 miljard bomen moeten aangeplant worden tegen 2030.
Weerstand bij de landbouw
Er is tegen de natuurherstelwet onder meer veel weerstand onder boeren, die al grote moeite hebben om aan de huidige regelgeving te voldoen en nog strengere milieuregels als een bedreiging voor hun bedrijven zien. Pleitbezorgers wijzen erop dat het behoud van de soortenrijkdom cruciaal is voor de natuur én voor het remmen van klimaatverandering.
De lidstaten zullen nationale plannen inzake natuurherstel moeten voorleggen en de voortgang daarvan monitoren. Een eerste revisie van deze natuurherstelwet en de impact ervan op onder meer de landbouw, wordt vooropgezet tegen 2033.
Zekerheid en haalbaarheid voorop
"Vlaanderen moet alles in het werk stellen om bij de vertaling van de Europese natuurherstelwet juridische zekerheid en haalbaarheid voorop te stellen", reageert ontslagnemend minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v).
Minister Brouns spreekt van een ‘dubieuze’ stem vanuit Oostenrijk. "Het is op dit moment niet duidelijk of de Oostenrijkse milieuminister wel een mandaat had om voor de natuurherstelwet te stemmen. Mogelijks treedt ze haar eigen grondwet met de voeten", observeert hij. Ook in België zorgde de natuurherstelwet voor politieke heibel onder politieke partijen en besluitvormingsniveaus, wat uiteindelijk uitmondde in een onthouding. De Vlaamse regering weigerde steun te verlenen, omdat er te veel onduidelijkheid was over de gevolgen voor een dichtbevolkte regio als Vlaanderen. Brussel en Wallonië waren wel voorstander.
Het neemt niet weg dat Vlaanderen met de wet aan de slag moet indien het Europese Hof van Justitie geen graten ziet in de goedkeuring. "Als de stem van Oostenrijk effectief geldig blijkt, zullen we in Vlaanderen alles in het werk moeten stellen om in de Vlaamse vertaling juridische zekerheid en haalbaarheid voorop te stellen", besluit Brouns. Ook Boerenbond en ABS hopen dat de stem van Oostenrijk niet geldig blijkt.
Straks nieuwe Europese Commissie
De voorstanders van de wet was er veel aan gelegen om die nog deze maand goed te keuren. Over 2 weken neemt Hongarije het voorzitterschap van de Raad over van België, en dan zou de kans volgens hen voorlopig verkeken zijn. Bovendien treedt er een nieuwe Europese Commissie aan, die een minder voortvarend klimaat- en milieubeleid lijkt te willen voeren.
